Principe en toepassingsvoorwaarden
Mogelijke technieken voor uitvoering:
- Transporteren met vrachtwagen
- Transporteren met schip
- Transporteren met trein
Transport over de weg is tot op heden de meest toegepaste vervoerswijze van grond van bodemsaneringen. Railtransport en transport per boot worden minder vaak toegepast voor het vervoeren van verontreinigde grond. De geringe flexibiliteit van beide laatstgenoemde transportmiddelen is momenteel het voornaamste knelpunt. Toch zou vanuit financieel en milieu-oogpunt het aantrekkelijk kunnen zijn om transport van verontreinigde grond, vooral bij grote vervoersafstanden, in de toekomst te realiseren via railtransport of transport per boot.
Het transport over de weg wordt gerealiseerd met vrachtwagens (of trailer-trekker combinaties), welke echter speciaal aangepast dienen te zijn voor het transport van verontreinigde grond. De grond wordt in waterdichte bakken vervoerd. De belading van de vrachtwagens vindt direct plaats op de locatie door een graafmachine, dan wel indirect, waarbij een graafmachine grond ontgraaft en stort, terwijl een andere graafmachine de gestorte grond in de vrachtwagen laadt. Na de belading wordt de laadbak gesloten, hetzij middels hydraulische kleppen dan wel door het afdekken van de lading met bijvoorbeeld een zeil, om verspreiding van stof en verontreinigde stoffen door morsen en/of verdamping tegen te gaan.
Achilles vermeldt dat de rijweg steeds goed berijdbaar moet zijn, daarom passeren de beladen vrachtwagens bij het verlaten van het terrein indien nodig een wasplaats waar ze schoongespoten worden.
Hoeveelheidsbepaling van de afgevoerde grond vindt meestal plaats door middel van weegbrug. Bij het bereiken van de ontvangstlocatie (procesmatige verwerking, stortinrichting of hergebruiksbestemming) worden de wagens wederom gewogen en geïnspecteerd op onregelmatigheden, middels een bemonstering van de lading, alvorens verder te worden verwerkt. Met behulp van kranen, dumper of kiepen wordt de lading gelost, en dit binnen of buiten ifv. de verontreiniging.
Uitvoerenden zijn transporteurs en aannemers die beschikken over de vereiste transportvergunningen.
Zoals eerder aangegeven wordt indien nodig de beladen vrachwagen bij het verlaten van het terrein eerst gereinigd in een op de locatie ingerichte wasplaats. Een wasplaats wordt volgens het volgende principe aangelegd:
- een vloeistofdichte vloer bij de uitgang van de locatie;
- een spuitinrichting (hogedrukreinigers) voor het afspuiten van chassis, banden en laadbak;
- een opvang voor het afdruipende spuiwater;
- een slibafscheider;
- een aansluiting op oppervlaktewater of riolering voor afvoer van spuiwater na zuivering;
- eventueel spatschermen ter voorkomen van verspreiden van spuitwater tot buiten de wasplaats
Het wasssen kan zowel handmatig geschieden als automatisch in een mobiele mini-wasstraat, waarin de wagen in 30 seconden schoon gespoten wordt (zie onderstaande figuur).
Figuur: Mobiele wasstraat voor transportmaterieel, voor het verlaten van het saneringsterrein worden de vrachtwagens schoongespoten, het verontreinigde water wordt via roosters afgevangen en verpompt naar een zuiveringsinstallatie
Kosten
De kosten van transport zijn afhankelijk van de hoeveelheid af te voeren grond en de voor het project specifieke omstandigheden, zoals transportafstand, bereikbaarheid en eventueel extra te nemen maatregelen ter voorkoming van morsen en dergelijke (Van der Gun et al., 2000).
- Laden uit depot met hydraulische graafmachine/shovel € 2,5 - 10 per m³(OVB, 2004)
- Transport per vrachtwagen (afhankelijk van afstand) €cent 7 - 17 per ton/km
- Lossen op eindbestemming €cent 15 - 50 per ton
- Inrichten wasplaats op de saneringslocatie €7.500 - 10.000
- Exploitatie wasplaats circa € 200 per dag
Milieubelasting en te nemen maateregelen
Bij het bepalen van de milieubelasting van transport van verontreinigde grond spelen de volgende aspecten een belangrijke rol:
- de uitstoot van de transportmiddelen;
- emissies uit de verontreinigde grond van vluchtige stoffen en door verwaaiing tijdens het laden, lossen, overslag en transport; de kans op lekkage en morsen tijdens het laden, lossen, overslag en transport;
- vrijgekomen afvalwaterstroom (waswater wasstraat)
- de kans op calamiteiten en de gevolgen daarvan.
Transport over de weg is redelijk veilig. De grond wordt na het beladen in waterdichte bakken afgedekt met een zeil om verspreiding van de verontreinigende stoffen door morsen of verwaaiing tijdens het transport tegen te gaan. Indien de grond vluchtige verontreinigende stoffen bevat, bestaat er immers de mogelijkheid van verdamping met als gevolg stankoverlast en vermindering van milieurendement. Het lossen van de grond in het grondreinigingscentrum gebeurt in een gesloten hal met luchtafzuiging en nabehandeling van de afgassen.
Aan de banden en aan de laadbak kan zich verontreinigde grond hechten tijdens het laden en rijden over onverharde bodem van de saneringslocatie, deze grond wordt dan verspreid buiten de locatie. De wagen dient, voordat deze het terrein verlaat, te worden gereinigd op een daarvoor speciaal voorziene wasplaats.
Vrachtwagens geven aanleiding tot geluidsoverlast en uitstoot van verbrandingsgassen. De geluidsproductie is afhankelijk van het motorvermogen, type motor, de motorbelasting en de demping. De geluidshinder wordt bepaald door de lengte en de route van het transport alsmede de plaats van de saneringslocatie. Over het algemeen zijn geluidswerende voorzieningen getroffen waar snelwegen door woongebieden lopen. Door het kiezen van een zo gunstig mogelijke route kan de geluidshinder zo laag mogelijk gehouden worden.
De emissie van verbrandingsgassen zijn bij wegtransport aanzienlijk, evenals de benodigde brandstof (diesel). Voor het transport van 1 ton grond is ongeveer 65 g dieselbrandstof per km nodig. Per kilometer afgelegd komt gemiddeld 2,7 g CO, 6,1 g NOx, 0,28 g stof, 0,13 g SO2 en 1,2 g VOS vrij.