Beschrijving maatregel
Proces/deelproces: Reinigen
Aard: Preventie door toepassing van andere grond- en hulpstoffen
Beschrijving: Vervanging van PER of KWL door een product op basis van glycol ethers (op de markt onder de namen RYNEX en IMPRESS)
Rynex-solvent, een mengsel van één of meerdere propyleen glycol ethers, werd op de markt gebracht door Rynex Corporation als alternatief solvent voor gebruik in aangepaste PER-machines (EPA, 1998).
Chemische structuur van propyleen resp. glycol ether (www.chemfinder.com )
RYNEX is de commerciële naam voor een product op basis van DipropyleenGlycolTertiairButylEther (DGTB), ontwikkeld door ARCO Chemical, nu Lyondell Chemical Company.
Via Caled Chemical brengt Lyondell Chemical Company ook IMPRESS uit, net als RYNEX een solvent op basis van DGTB (City of Los Angeles, 2004).
Over het gebruik van Impress en de ervaringen ermee is op dit ogenblik (nog) weinig informatie te vinden.
Toepasbaarheid
Bij gebruik van RYNEX zijn geen andere detergenten of reinigingsmiddelen nodig. Het is een all-in reinigingsmiddel.
RYNEX en Impress zijn lichter dan water, en daardoor niet zomaar inzetbaar in PER-machines. PER is zwaarder dan water, en is daarom bij de afscheiding water/PER onderaan af te scheiden. RYNEX wordt bovenaan afgescheiden en daarom is in ieder geval een andere waterafscheider noodzakelijk. Er is een ombouwkit beschikbaar, maar deze kost ongeveer de helft van een nieuwe PER-machine (Drycleaners News, januari 2001), zodat de verkoop ervan waarschijnlijk geen commercieel succes zal worden.
RYNEX en IMPRESS kunnen wel ingezet worden in de meeste KWL-machines, mits aanpassingen van tijd- en temperatuurinstellingen. De KWS-reinigingsmachine is vrij goed vergelijkbaar met een PER-machine, maar heeft een zwaardere centrifuge nodig en een andere waterafscheider (zie ook TECHNISCHE FICHE 5).
Volgens RYNEX werd het solvent in Noord-Amerika in 2001 gebruikt in 35 droogkuisbedrijven (Drycleaners News, januari 2001). Tegenwoordig blijkt dat RYNEX als reinigingsmiddel niet echt verder aanslaat, en dus ook niet bij meer bedrijven gebruikt wordt dan in 2001.
In Nederland werden haalbaarheidstesten uitgevoerd rond gebruik van RYNEX. De ervaringen waren eerder negatief, zoals blijkt uit volgende passage uit het Nederlandse Handboek Milieuvergunningen (Milieuvergunningen Totaal, 2007): Een Nederlandse haalbaarheidsstudie is vertraagd in verband met geurproblemen die ontstonden. Daarnaast zijn er waarschijnlijk zwaardere aanpassingen van bestaande machines nodig dan van tevoren werd gedacht. De goede ervaringen in Amerika kunnen niet automatisch worden vertaald naar de Europese situatie. Dit wordt met name veroorzaakt door het feit dat de in Amerika gebruikte machines eenvoudiger van uitvoering zijn. Bovendien verschillen de kwaliteitseisen en vuilheidsgraden tussen Amerika en Europa.
Mogelijk zal er een project worden gestart voor de ontwikkeling van een reinigingsmachine specifiek bedoeld voor RYNEX met kortere ladingstijden, een goedkopere prijs dan de huidige PER reinigingsmachine en een per saldo lagere kostprijs dan reiniging met PER. Resultaten van dit project laten nog op zich wachten omdat de huidige testen gestaakt zijn. Reden hiervoor zijn onder meer de agressiviteit en de geur van het middel. Hierdoor lijkt toepassing van Rynex in Nederland in ieder geval voorlopig onwaarschijnlijk en mogelijk zelfs uitgesloten.
In Europa zou de toepassing van Rynex beperkt blijven tot 1 droogkuisbedrijf in Zwitserland. (Persoonlijke mededeling WA Hayday, CEO Rynex Holdings LTD, nov. 2007).
Milieu-aspecten
Zowel IMPRESS als RYNEX worden beschouwd als een vluchtige organische stof (VOS), maar zijn minder vluchtig dan PER. Daardoor zullen de emissies ook kleiner zijn dan bij PER. In de literatuur werden hierover geen verdere gegevens gevonden. Het feit dat de emissies kleiner en minder schadelijk zijn, is op zich al een voldoende pluspunt. RYNEX en IMPRESS zijn organische biodegradeerbare solventen.
In Nederlandse haalbaarheidstesten rond gebruik van RYNEX werden geurproblemen vastgesteld.
Afval afkomstig van reinigen met RYNEX wordt beschouwd als niet-gevaarlijk afval.
Volgens de producent is RYNEX niet carcinogeen en weinig toxisch. IMPRESS heeft volgens de fabrikant een lage acute toxiciteit bij inname via de mond of de huid. De toxische eigenschappen van IMPRESS worden momenteel nog verder onderzocht . (California Environmental Protection Agency, feb. 2006.)
Financiële aspecten
Aangezien Rynex en Impress kunnen ingezet worden als vervangmiddel van KWL zijn investeringskosten niet aan de orde voor wie over een KWL-toestel beschikt.
Rekening houdend met de kostprijs van het toestel, de duur van een cyclus (en dus de capaciteit van het toestel), energieverbruik, solvent- en detergentverbruik, kunnen we stellen dat de totale kostprijs van Rynex-reiniging in dezelfde orde ligt als KWL of PER-reiniging.
Als kostprijs van PER-reiniging vinden we in de literatuur: 1,43 EUR/kg (Den Otter, 2005; zie ook TECHNISCHE FICHE 4).
Opmerkingen
Om restanten van RYNEX uit gereinigde kledij te verwijderen wordt de trommel onder vacuüm gebracht zodat het solvent verdampt. De damp wordt vervolgens gecondenseerd. Wanneer de RYNEX niet voldoende uit de kledij verwijderd wordt, zou er een typische mentholgeur waar te nemen zijn. (City of Los Angeles, 2004). Deze mentholgeurproblemen zouden inmiddels opgelost zijn. (interview met dhr. Battiston, RYNEXHoldings, Drycleaners News, januari 2001)
Referenties
City of Los Angeles, 2004. VIABLE ALTERNATIVES TO PERCHLOROETHYLENE IN DRY CLEANING.
EPA, june 1998. Cleaner Technologies Substitutes Assessment: Professional Fabricare Processes, U. S. Environmental Protection Agency, Office of Pollution Prevention and Toxics Economics, Exposure and Technology Division (7406), 401 M Street SW, Washington, DC 20460. EPA744-B-98-001
Drycleaners News, januari 2001. Als hyperlink beschikbaar via http://www.dcn-online.com/dcn/ar-emerging.phtml in november 2007.
Informatiebundel Rynex, beschikbaar op website www.rynex.com, november 2007.
California Environmental Protection Agency, feb. 2006. California Dry Cleaning Industry Technical Assessment Report.
www.chemfinder.com Webpagina beschikbaar op 11/12/2007.
Cleaners Family, december 2004. Abe Cho’s New Way of Drycleaning. Artikel op 11 december 2007 beschikbaar via http://www.lyondell.com/techlit/2931.pdf .