Voorbehandeling: Conditionering & immobilisatie

1.1. Inleiding

De voorbehandeling van asbesthoudende afvalstoffen heeft het immobiliseren van vrije asbestvezels als doel. Een relatief eenvoudige manier om dit te bewerkstelligen bestaat erin om de asbestvezels in te kapselen in een cementmatrix (cementatie).

Er geldt een cementeringsplicht (VLAREM II Artikel 5.2.4.1.10. §1) voor het storten van asbesthoudende afvalstoffen die niet voldoen aan de aanvaardingscriteria voor stortplaatsen van categorie 2:

"afvalstoffen die vrije asbestvezels of asbeststof bevatten mogen pas worden gestort als de afvalstoffen zodanig worden behandeld dat er geen asbestdeeltjes in het milieu kunnen terechtkomen. Daarvoor worden de afvalstoffen gecementeerd zodat de aanwezige asbestvezels in een matrix worden ingekapseld. Het asbestafval moet homogeen in het gecementeerd materiaal verspreid zijn. De in het gecementeerde materiaal aanwezige asbestvlokken of brokstukken mogen maximaal 1 cm groot zijn. Het gecementeerd materiaal wordt verpakt in een stofdichte plastiekverpakking met de nodige asbestetikettering;"

De OVAM en het departement Omgeving voorzien een richtlijn en beslisboom ter verduidelijking van deze cementeringsplicht: https://ovam.vlaanderen.be/asbestafval-storten

In Vlaanderen wordt de immobilisatie van asbestvezels in cement uitgevoerd door de firma Rematt. Op jaarbasis kan Rematt maximaal 3 900 ton asbesthoudend afval (inclusief 97,5 ton vrij asbest) verwerken met een conditioneringsinstallatie (Provincie Antwerpen, 2023). 

De aanvoer van de asbesthoudende afvalstoffen gebeurt in gesloten containers, type zeecontainer. Het asbestafval is dubbel verpakt in plasticzakken of big bags, voorzien van de vereiste asbestetikettering. De zakken worden geopend en het afval wordt verdeeld op een sorteerband. De kunststoffracties en metaal worden manueel verwijderd. Een magneetband verwijdert in een tweede fase nog eventuele aanwezige metalen verontreinigingen. Via een transportband wordt het gesorteerde asbestafval naar een eerste grove breker gevoerd. De aanvoer via big bags wordt rechtstreeks boven de breker geopend en gelost.

Het afval gaat vervolgens naar twee brekers, waar het afval verder wordt verkleind tot een maximum deeltjesgrootte van 1 cm3. Het verkleinde afval wordt in een voorraadbunker gestort. Via een kettingtransporteur wordt het afval overgebracht in een mengeenheid.

Via een transportvijzel worden hydraulische bindmiddelen (cement) gedoseerd, evenals additieven om het cement-asbestmengsel sneller te laten verharden. Het mengsel wordt voor uitharding in vormen gestort. Deze hebben een afmeting van 1 m3. De cement-asbestblokken worden dubbel verpakt in kunststofzakken. Na volledige uitharding wordt het geïmmobiliseerde asbest afval tijdelijk opgeslagen, voor verdere afvoer naar de categorie-1-stortplaats van Indaver, Antwerpen.

Het asbestafval bestemd voor cementatie moet voldoen aan strikte aanleveringsvoorwaarden (zie aanleveringsvoorwaarden 2024 Rematt), conform de richtlijnen van de OVAM en de voorschriften van de ADR wetgeving (het Verdrag betreffende vervoer van gevaarlijke goederen over de weg).

De uitgesorteerde kunststoffracties (bv. asbesthoudend kunststof vloerbedekkingsmateriaal) worden via een transportband afgevoerd naar een balenpers. De geperste balen hebben een afmeting van 1 m3. De geperste balen worden dubbel verpakt in plasticzakken, geëtiketteerd, tijdelijk opgeslagen en eveneens afgevoerd naar de categorie 1 stortplaats.

Volumineuze en/of lange met asbest gecontamineerde afvalstoffen (kasten, buizen...) worden manueel gedecontamineerd in een aparte werkruimte. Deze afvalstoffen worden vervolgens verpakt in dubbele plasticzakken en op deze wijze naar de stortplaats afgevoerd.

Asbesthoudende afvalstoffen dienen te worden aangeleverd in gesloten containers, type zeecontainer, voorzien van een haaksysteem (maximale afmetingen 2,4 x 2,4 x 6 meter). Asbesthoudende afvalstoffen moeten dubbel verpakt zijn in plastic zakken of big bags en geëtiketteerd met een asbeststicker.

Criteria zakken:

  • maximum gewicht : 25 kg;
  • maximum afmetingen: 1.100 x 630 mm;

Criteria big bags:

  • maximum gewicht: 1000 kg;
  • maximum afmetingen: 90 x 90 x 125 cm;
  • veiligheidsgegevens: SWL: 1.000 kg / SF: 5/1;
  • veiligheidsafsluiting bovenaan, vlakke bodem onderaan;
  • volledig dubbelwandig (PP gecoat) en stofdichte naden;
  • dubbelzijdig bedrukt met asbestlabel;
  • voorzien van 4 lussen.

De voorbehandeling van asbesthoudende afvalstoffen resulteert in een aantal uitgaande stromen:

  • Geïmmobiliseerd asbestafval in een cementmatrix, dubbel verpakt in kunststof zakken.
  • Verpakkings- en kunststofafval geperst in balen met een minimale dichtheid van 400 kg/m3, dubbel verpakt in kunststof zakken.
  • Niet vershredderbaar materiaal, dubbel verpakt in kunststof zakken.
  • Een beperkte fractie wordt niet gestort, maar afgevoerd naar andere installaties.

2.1. Emissies naar lucht

Het productieproces vindt plaats in geïsoleerde ruimtes, die continu in onderdruk worden gehouden, waardoor luchtemissies beperkt worden. De ventilatielucht wordt gezuiverd door absoluutfilters en voldoet aan de emmissiegrenswaarden van VLAREM II Bijlage 4.4.2. (0,1 mg asbest/Nm3). In de diverse opeenvolgende stappen van het verwerkingsproces worden alle vereiste maatregelen genomen om verspreiding van vrije asbestvezels te vermijden. De emissies worden door het gebruik van absoluutfilters beperkt. Het verplicht gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen beschermt de operatoren in het bedrijf zelf.

2.2. Emissies naar water

Er wordt geen afvalwater geloosd. Water afkomstig van de douches, reinigingswater van de installaties en hemelwater worden aangewend voor de aanmaak van het beton, die gebruikt wordt voor de immobilisatie van het asbest.

De basisprijs voor de verwerking van asbesthoudende afvalstoffen bedraagt 1100 tot 1300 €/ton (Rematt, 2024). Voor afvalstoffen die niet voldoen aan de acceptatievoorwaarden (verpakkingsvoorwaarden, aanwezigheid van contaminanten die het verwerkingsproces bemoeilijken) worden toeslagen aangerekend.

Laatste herziening: 19/11/2024