Gebaggerd sediment bevat vaak relatief grote hoeveelheden (porie)water en wordt daarom ontwaterd voordat de zand/slibfracties in een behandelingsinstallatie worden behandeld, verwijderd of opnieuw gebruikt. Mogelijk is het nodig een waterzuiveringsinstallatie te voorzien. Na of tijdens die ontwateringsfase worden de zand- en de slibfracties gescheiden, omdat ze wegens hun specifieke eigenschappen verschillend worden verwerkt. Kleinere deeltjes adsorberen bijvoorbeeld meer verontreinigende stoffen en worden vaak nog extra behandeld, terwijl materiaal ter grootte van zandkorrels schoner is en soms onmiddellijk in de bouwsector kan worden gebruikt.
Versnelde ontwatering, lagunering of rijping is de optimalisatie van natuurlijke ontwaterings-, consolidatie- en oxidatieprocessen met behulp van mechanische middelen (bv. draaien), zodat het water sneller kan verdampen en worden afgevoerd. Deze methode wordt meestal toegepast op baggermateriaal dat kleinere deeltjes bevat, die relatief veel tijd nodig hebben om uit zichzelf te bezinken. Bij lagunering wordt gebaggerd materiaal in ontwateringsvelden of behandelingslagunes gebracht, waar de ontwatering en indikken kunnen plaatsvinden.
Lagunering heeft als hoofddoel om de mechanische eigenschappen van het product te verbeteren; niet om de ecologische kwaliteit ervan te verbeteren. Toch kan dit laatste soms tot op zekere hoogte ook worden gerealiseerd. Wanneer het sediment voldoende tijd krijgt om te drogen en te consolideren, krijgt organisch materiaal/organische verontreiniging de kans om biologisch af te breken, zolang er voldoende zuurstof aanwezig is. Tegenwoordig wordt dit proces overigens niet meer lagunering (ontwatering) genoemd, maar landfarming.
Tijdens de eerste weken zal het sediment voornamelijk consolidatiewater verliezen, waardoor de hoeveelheid droge materie in het sediment van 30 tot 40 % tot ongeveer 55 % zal stijgen. Het overtollige proceswater dat tijdens het laguneringsproces vrijkomt, is deels regenwater, deels transportwater en deels consolidatiewater dat uit het sediment wordt geperst terwijl het droogt en consolideert. Het overtollige water kan via verschillende afvoeren aan de boven- en onderkant uit de sedimentbekkens ontsnappen. Vaak moet dit water achteraf nog worden behandeld, omdat het nog kleine sedimentdeeltjes bevat waaraan verontreiniging zich heeft gehecht.
Na deze eerste fase is verdamping het belangrijkste proces. Deze fase duurt gemiddeld 3 tot 5 maanden en zorgt ervoor dat het sediment verder kan drogen van ongeveer 55 % droge materie tot ongeveer 75 % droge materie, waardoor het sediment aanzienlijk aan volume verliest.
Na de lagunering moet het droog sediment mechanisch worden afgegraven, omdat bij hydraulisch vervoer water nodig is. Het sediment bevat dan ook nog verontreiniging, zodat meestal nog extra behandeling nodig is.
Deze techniek wordt op grote schaal toegepast. Ze is geschikt voor grote volumes, maakt een relatief hoge productiesnelheid mogelijk en levert de beste resultaten voor zandachtige materialen.
Voor- en nadelen
Laag verbruik van energie, water en additieven.
Te verwaarlozen uitstoot in de lucht.
Extra effect: het gebaggerd materiaal oxideert steeds meer.
Geloosd drainagewater moet aan milieucriteria beantwoorden en moet achteraf nog worden behandeld.
Wegens de maximale hoogte van de velden (ongeveer 1 - 2 meter) heeft men relatief grote oppervlakken nodig én minstens één opvangbekken.
Vaak zijn er meerdere opvangbekkens nodig doordat het sediment inconsistent wordt aangevoerd.
De behandeling kan enkele maanden tot een heel jaar in beslag nemen, afhankelijk van:
- het klimaat (regen, zonneschijn, vochtigheid);
- het vereiste ontwateringsniveau;
- het gebruikte drainage- en ontwateringsmateriaal;
- de samenstelling van het sediment (het duurt langer om fijne deeltjes en organisch materiaal te ontwateren);
- andere bijkomende (mechanische) maatregelen die worden getroffen om het ontwateringsproces te versnellen.
Case studies
Klik op een case studie voor meer informatie
Fasiver, België
Schaalgrootte: Aanvankelijk 175.000 m³ sediment behandeld
Verwachte saneringsduur: 2017 - nog niet voltooid
Verontreinigende stoffen: Viscose en zware metalen, olie, PAK's, organisch materiaal.
Beschrijving van het project
Sanering en herontwikkeling van de site ''t Eilandje' tussen de oude en de nieuwe Schelde in Zwijnaarde in de buurt van Gent. Dit was een verlaten industriële site (42 ha) die strategisch gelegen was een de kruising van twee Europese snelwegen (E40 en E17).
Het project bestaat uit 3 fasen:
- sanering
- gebruik van de site als een sedimentverwerkingscentrum
- uiteindelijke herontwikkeling
Technische specificaties
De sanering bestond uit in situ-stabilisatie/immobillisatie van 175.000 m³ met viscose verontreinigd sediment in 5 afzonderlijke verdampingsvijvers door vermenging met cement en staalslakken. Daarna werd de site geïsoleerd met enerzijds een cement-bentonietmuur tot ongeveer 30 m-mv en anderzijds een 2,5 mm dikke HDPE-folie. Onder de folie moest een gasafvoersysteem worden geïnstalleerd. Tenslotte werd een extra afdekking aangebracht, en een groene zone. Het grondwater werd gesaneerd door 'pump and treat' van de hotspots op de verontreinigde site.
De installatie van een tijdelijk sedimentverwerkingscentrum ter plaatse zorgde voor de nodige financiële middelen voor de sanering van het sterk verontreinigde sediment, terwijl de verwerking en de opslag van externe baggerspecie kon worden gebruikt om het terrein te verhogen en zo een nieuwe bouwplaats te creëren voor hightechbedrijven.
https://sogent.be/projecten/eiland-zwijnaarde
