Gebaggerd sediment bevat vaak relatief grote hoeveelheden (porie)water en moet daarom ontwaterd worden voordat de zand/slibfracties in een behandelingsinstallatie kunnen worden behandeld, verwijderd of opnieuw gebruikt. Na of tijdens die ontwateringsfase moeten de zand- en de slibfracties worden gescheiden, omdat ze door hun specifieke eigenschappen verschillend worden verwerkt. Kleinere deeltjes adsorberen bijvoorbeeld meer polluenten en moeten vaak nog extra worden behandeld, terwijl materiaal ter grootte van zandkorrels schoner is en in sommige gevallen wegens hun geotechnische eigenschappen onmiddellijk in de bouwsector kan worden gebruikt.
Een geotextiele ontwateringscontainer is een lange zak gemaakt van goed gedraineerd geotextiel. Hierbij wordt het sediment via een aantal openingen rechtstreeks in de geotextiele ontwateringscontainer gepompt. Het overtollige water kan via het waterdoorlaatbare geotextiel ontsnappen, waardoor het volume van het verontreinigde materiaal verkleint. De ontwatering wordt door de toevoeging van een vlokmiddel (polyelectrolyt) versneld. Zo kan het volume van het te ontwateren materiaal met een factor 1,2 verkleind worden.
Geotextiele ontwateringscontainers werken in essentie niet alleen als een filterdoek die water en sediment van elkaar scheidt, maar ook als een 'zak' waarin ontwaterd sediment wordt opgevangen. Wanneer het sediment droog genoeg is, worden de zakken geopend en wordt de inhoud met een graafmachine verwijderd en daarna verder verwerkt.
Vaak moet het sediment aan bepaalde milieunormen voldoen voordat het in een geotextiele ontwateringscontainer wordt ontwaterd, aangezien de geotextiele ontwateringscontainers zelf geen polluenten verwijderen. Het vrijgekomen poriewater wordt afzonderlijk opgevangen en moet vaak achteraf nog worden nabehandeld (via waterzuiveringsinstallatie) voordat het kan worden afgevoerd.
De dimensionering van een geotextiele ontwateringscontainer (lengte, diameter, sterkte en doorlaatbaarheid) is variabel en is afhankelijk van de omvang van het project, het debiet en de samenstelling van het gebaggerde sediment. Er zijn 'standaard' geotextiele ontwateringscontainers verkrijgbaar met een diameter van 1,5 tot 5,0 en met een lengte tot 10 m. Deze zijn uitgerust met een speciaal afsluitsysteem zodat ze kunnen worden hergebruikt.
Geotextiele ontwateringscontainers kunnen elk soort sediment afvoeren, maar fijnkorrelig sediment ontwatert langzamer.
Voor- en nadelen
Geotextiele ontwateringscontainers zijn goedkoper dan conventionele ontwateringstechnieken.
Geotextiele ontwateringscontainers zijn energie- en milieuvriendelijk.
Deze techniek heeft een relatief grote capaciteit.
Deze techniek is lowtech en gemakkelijk te installeren.
De geotextiele ontwateringscontainer is stevig, bestand tegen mechanische schade (hoge levensverwachting) en herbruikbaar.
Geotextiele ontwateringscontainers werden aanvankelijk ontworpen als bouwmateriaal. Als het sediment schoon genoeg is, kunnen geotextiele ontwateringscontainers in de bouwsector worden gebruikt.
Geotextiele ontwateringscontainers kunnen bepaalde vormen van polluenten vasthouden en isoleren.
Er is geen behandeling vooraf nodig om grovere deeltjes te verwijderen.
De baggerwerken en de ontwatering kunnen op elkaar worden afgestemd.
Er is voldoende ruimte nodig in de relatief dichte nabijheid van de baggerwerken (hydraulisch transport).
Het is mogelijk dat grote volumes wegens beperkte beschikbare ruimte moeilijk kunnen worden verwerkt.
Geotextiel is verkrijgbaar in verscheidene materialen die verschillende voor- en nadelen bieden, waardoor voor specifieke projecten vooraf soms proefprojecten of laboratotiumtests moeten worden uitgevoerd.
Meestal beschikbaar in standaardmaten, die niet altijd geschikt zijn. De maat aanpassen kan duur uitvallen.
Risico op scheuren/vervormen van de geotextiele ontwateringscontainers.
Case studies
Klik op een case studie voor meer informatie
Proefstudie voor de sanering en de herontwikkeling van Lobroekdok, België
Oplossing: Mechanische ontwatering met geotextiele ontwateringscontainers (proefstudie)
Verwachte saneringsduur: 2011
Verontreinigende stoffen: Zware metalen, olie, PAK's en organisch materiaal
Beschrijving van de site
Het Lobroekdok bevindt zich ten noorden van het centrum van Antwerpen, tussen de Ring en de Singel Noord. In het dok werd een zwaar verontreinigde modderlaag aangetroffen. Er werd een haalbaarheidsstudie uitgevoerd over de sanering van het verontreinigde sediment in het dok, in combinatie met de geplande herontwikkeling (bouw van de nieuwe Oosterweelverbinding).
Saneringsdoelstellingen en aanpak
Een van de saneringsalternatieven voor het Lobroekdok bestond uit het baggeren van het sediment met een zuiger om het vervolgens in geotextiele ontwateringscontainers (TenCateGeotube® ontwateringssegment) te pompen. Een van de voordelen van een geotextiele ontwateringscontainer is het feit dat deze ook onder water kan gebruikt worden, bijvoorbeeld op de bodem van het Lobroekdok.
De resultaten van deze studie worden momenteel gebruikt om een bodemsaneringsproject voor te bereiden.
https://www.tencategeo.eu/nl/producten/tencate-geotube/ontwatering
Svartsjö project, Hultsfred, Zweden
Oplossing: Baggeren en mechanisch ontwateren met geotextiele ontwateringscontainers
Verwachte saneringsduur: 2004-2007
Verontreinigende stoffen: vooral kwik
Beschrijving van de site
Het verontreinigde sediment bevond zich in twee meren nabij het dorp Hultsfred in Zweden. De houtindustrie (en dan meer bepaald de papierindustrie) ligt aan de basis van de verontreiniging in die streek. In de twee meren werden onaanvaardbare hoeveelheden kwik aangetroffen.
Saneringsdoelstellingen en aanpak
De joint venture DEC en DI bouwde een nieuw vaartuig - de 'Pixie' - dat in staat is om sediment mechanisch te baggeren en hydraulisch te vervoeren. Er werd 280.000 m³ met kwik verontreinigd sediment gebaggerd. Dat werd naar een beschermd stortterrein gepompt, waar het met een geotextiele ontwateringscontainer werd ontwaterd. De geotextiele ontwateringscontainers hadden een diameter van enkele meters en waren 50 tot 100 meter lang. Het overtollige water uit het ontwateringsproces werd gezuiverd voordat het werd geloosd.
Ieperlee, België
Oplossing: Baggeren en mechanisch ontwateren met geotextiele ontwateringscontainers
Schaalgrootte: Kanaal (Ieper-IJzer)
Verwachte saneringsduur: 2008-2009
Verontreinigende stoffen: Zware metalen, olie en PAK's
Saneringsdoelstellingen en aanpak
Het project bestond uit het baggeren van het kanaal Ieper-Ijzer, inclusief UXO-detectie. Het sediment werd ontwaterd met behulp van laguneringsvelden en geotextiele ontwateringscontainers.
Ghent Dredging beschikt over een 8.000 m² groot terrein langs het kanaal Ieper-Ijzer, waar elk jaar 50.000 m³ sediment kan worden ontwaterd door geotextiele ontwateringscontainers.
