Capping is een techniek waarbij een schone laag materiaal boven op de verontreinigde waterbodem wordt aangebracht om resuspensie, transport en emissie van verontreinigende middelen te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. De cap bestaat uit meerdere lagen. Eventueel wordt geotextiel gebruikt om de lagen van elkaar te scheiden of zorgt voor geotechnische stabiliteit en integriteit. Ook composietgeotextiel wordt gebruikt; daarin zijn reactieve/adsorptieve materialen opgenomen, zoals actieve kool of apatiet. Niet-reactieve capping wordt conventionele capping genoemd en bestaat vaak uit zand of een vergelijkbaar materiaal. Reactieve capping wordt ook actieve of versterkte capping genoemd.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen isolerende capping en thin-layer capping. Isolerende capping wordt gebruikt om de verontreiniging volledig fysisch en chemisch te isoleren van de bovenliggende zone én om de verontreinigde waterbodem te stabiliseren en te beschermen tegen natuurlijke en menselijke invloeden.
Bij thin-layer capping is het enkel de bedoeling dat de blootstelling van organismen aan verontreinigd sediment zoveel mogelijk wordt beperkt, maar niet noodzakelijk wordt geëlimineerd. Thin-layer capping met conventionele materialen en EMNA worden vaak beschouwd als dezelfde techniek, hoewel de saneringsdoelstellingen enigszins kunnen verschillen.
In de praktijk bestaat capping vaak uit een combinatie van isolerende capping en thin-layer capping.
Capping, zowel vlakbij de oever als op de bodem van een waterlichaam
Voor- en nadelen
Capping is minder complex en gemakkelijker te implementeren dan saneringen op basis van verwijdering van sediment.
Deze techniek beperkt op korte termijn de blootstelling aan verontreiniging en bijhorende risico's
In de meeste gevallen is capping gemakkelijk aan te brengen.
Geschikte soorten en hoeveelheden cappingmateriaal zijn vaak vlot verkrijgbaar en niet duur.
Capping wordt toegepast om verontreinigingen bestaande uit meerdere parameters te saneren.
Deze techniek is geschikt voor verschillende types waterbodems (bijvoorbeeld meren, rivieren, havens, moerasland).
Geplande infrastructuurbehoeften (bijvoorbeeld pieren, paalwerken, ondergrondse kabels) kunnen met de capping worden geïntegreerd.
Capping vormt een schone en mogelijk ook unieke habitat voor bentische fauna- en floragemeenschappen.
Na capping is er -op langere termijn- minder sprake van verstoring van de habitat dan bij verwijdering.
Capping is minder duur dan op verwijdering gebaseerde saneringstechnieken.
De verontreiniging wordt niet verwijderd. Deze techniek is niet geschikt als de verontreiniging zich naar het grondwater kan verspreiden.
Potentieel voor verstoring na de capping en blootstelling van sediment als de capping niet op een behoorlijke manier werd ontworpen of uitgevoerd.
De verontreinigde zone moet toegankelijk zijn voor de plaatsing van het afdekmateriaal.
Het afgedekte sediment moet voldoende draagvermogen hebben om het gewicht van een cap te dragen.
Capping is niet geschikt bij erosie.
Capping is niet geschikt wanneer het grondwater kan opwellen.
Deze techniek kan hydrologie en ecologie van een site ongunstige beïnvloeden.
Capping is niet geschikt voor waterlopen waar periodiek onderhoudsbaggerwerken worden uitgevoerd.
Mogelijk niet geschikt in ondiep water, waar een dikke capping de waterdiepte nog meer zou beperken.
Er is monitoring nodig en mogelijk ook onderhoud en herstelling op lange termijn.
Case studies
Klik op een case studie voor meer informatie
Eternit: Promatbeek, Tisselt (Willebroek), België
Oplossing: Graafwerken en capping (isolatie met in situ-hydrobeton)
Schaalgrootte: 100 m lengte
Verwachte saneringsduur: 2012-2016
Verontreinigende stoffen: asbest
Beschrijving van de verontreinigende stoffen
Historische asbestverontreiniging, toegeschreven aan de aanvulling van grond op een naburige site tijdens de periode van 1929 tot 1992 en de historische productie van asbesthoudende producten tot 1998. In het sediment van de waterloop en op de rechter dijk werd asbest aangetroffen.
Saneringsdoelstelling
Beheersing van de asbestverontreiniging op de oevers van de waterloop door de gedeeltelijke verwijdering van verontreinigd sediment en afdekking. Er was geen sanering nodig van de asbestverontreiniging in de waterloop zelf, maar het slib van de waterloop werd wel geruimd.
De natuurlijke loop van de waterloop en zijn afvoer mochten niet worden verstoord, evenmin als de insijpelingscapaciteit van de bedding en de kwaliteit van het water in de waterloop.
Saneringsaanpak
Voltooiing van het bodemonderzoek en de sanering, inclusief verwijdering van het sediment in de waterloop, versterking van de oevers met palen en planken van hardhout, verwijdering van verontreinigde bodem op de rechteroever en bedekking van de rechteroever met een 50 cm dikke afdekking, waarvan de bovenste 20 cm uit grond bestond.
Afgegraven verontreinigde grond werd naar een officieel erkende behandelingsinstallatie afgevoerd.
Monitoring
Na het aanvankelijke ruimen van de waterloop werd duidelijk dat de concentraties asbestverontreiniging op diepere niveaus veel hoger lagen dan verwacht. De diepere waterbodem moest extra geruimd worden. Toch kon niet al het asbest uit de bedding worden verwijderd.
Om blootstelling en eventuele verdere verspreiding van de nog aanwezige asbestverontreiniging te voorkomen, werd het sediment over een afstand van ongeveer 100 meter met folie (non-woven geotextiel), puin en colloïdaal beton met een dikte van 30 cm afgedekt.
Om extra bescherming op de linkeroever en de afdekking in de bedding te bieden, werden op de linkeroever schanskorven gevuld met kalksteen geplaatst.
Eternit: sasbeek, Kapelle-op-den-Bos, België
Oplossing: Afgraving en afdekking (immobilisatie)
Schaalgrootte: 45 m + 180 m (onbevaarbare waterweg of beek (categorie 2))
Verwachte saneringsduur: 2014-2016
Verontreinigende stoffen: asbest
Beschrijving van de site
Onbevaarbare waterloop (categorie 2) en zijn dijken in de nabijheid van de fabrieksterreinen van Eternit.
Beschrijving van de verontreinigende stoffen
Asbestverontreiniging in het sediment van de Sasbeek in de nabijheid van een lozingspunt.
Saneringsdoelstelling
In kaart brengen van de omvang van de verontreiniging in de beek en de onmiddellijke omgeving. Er werden laboratoriumtests uitgevoerd om na te gaan of het asbest kon worden geïmmobiliseerd. Volledige verwijdering van verontreinigd sediment indien mogelijk en anders capping.
De openbare riolering van een residentiële zone was ook verbonden met de beek, waardoor de saneringswerken geen impact mochten hebben op de afvoercapaciteit van de beek. Er moest rekening worden gehouden met de correcte dimensionering van het afvoersysteem.
Saneringsaanpak
Op de plaatsen waar met asbest verontreinigd sediment volledig kon worden verwijderd, werd de overblijvende schone bodem bedekt met hardhout, geotextiel en grond. Op de hellingen werden kokosmatten aangebracht.
In de bedding van het afvoerkanaal was een volledige verwijdering van verontreinigd sediment niet mogelijk en werden geotextiel en 20 cm dikke gelaste panelen gebruikt tegen de hellingen en grind bovenaan. Onder in het kanaal werden betonnen U-vormige panelen boven op een betonnen fundering geplaatst.
Het bodemonderzoek en de sanering werden voltooid na de verwijdering van sediment in de waterloop, de versterking van de oevers met palen en planken van hardhout, de verwijdering van verontreinigde bodem op de rechteroever en de bedekking van de rechteroever met een 50 cm dikke capping. De bovenste laag daarvan bestond voor 20 cm uit grond.
Alle afgegraven verontreinigde grond werd naar een officieel erkende behandelingsinstallatie afgevoerd.
