Het Pesticidendecreet verplicht de Vlaamse openbare besturen om het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen definitief af te zweren tegen 2015. Om die overgang goed voor te bereiden, organiseert de Vlaamse overheid in de maand mei regionale open dagen.
Ze zet hiermee een reeks inspirerende succesprojecten in de kijker, allemaal initiatieven van lokale overheden of organisaties die de handen uit de mouwen steken om chemische sproeimiddelen voorgoed te bannen. De druk op het waterleven door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is in 2002 met 47% gedaald ten opzichte van 1990 (MIRA-T 2004). Toch wordt op de meeste meetplaatsen in oppervlaktewater chronische toxiciteit vastgesteld (vooral door diuron), komen bestrijdingsmiddelen nog geregeld voor in waterbodems en lijkt de evolutie van organostikstofbestrijdingsmiddelen in hemelwater niet zo gunstig. Ook het grondwater, veelal bestemd voor drinkwaterproductie, blijft niet gespaard.
Vanuit die bezorgdheid schrijft het Pesticidendecreet voor dat gemeenten en andere openbare besturen steeds vaker pesticidenvrij moeten werken, om in 2015 het gebruik van pesticiden definitief stop te zetten. De diensten kunnen gedurende een viertal jaren ervaring opdoen in een proefgebied dat ze binnen hun grondgebied afbakenen.
Hoewel de uitvoering van het decreet pas in 2004 gestart is, viel daarvoor al een belangrijke tendens waar te nemen in het pesticidengebruik. De POCER-indicator (indicator voor de schade die bestrijdingsmiddelen berokkenen aan mens en milieu) halveerde in 2003 ten opzichte van 2002 (cijfers op basis van een onderzoek bij 41 Vlaamse openbare besturen). Dat is in hoofdzaak toe te
schrijven aan de vervanging van schadelijke sproeimiddelen door minder schadelijke. Heel wat gemeenten zijn dus voor 2004 al gestart met de nodige
voorbereidingen om aan het decreet te kunnen voldoen. Omdat het pesticidengebruik in het proefgebied vanaf 2005 verder afgebouwd moet worden, zal die tendens zich naar alle waarschijnlijkheid doorzetten. In de plantsoenen in het proefgebied worden geen sproeimiddelen meer getolereerd en voor de verharde oppervlakten moet het gebruik stapsgewijs worden afgebouwd.
De Vlaamse overheid bood de gemeenten al ondersteuning met een draaiboek en een informatieve website, om hun strijd tegen het onkruid anders aan te pakken. In april 2005 opende het Steunpunt 'zonder is gezonder' een infolijn. Openbare besturen die vragen hebben, kunnen elke werkdag van 9 tot 12 uur bellen naar het nummer 02-553 21 14.
Nu de meeste besturen effectief gestart zijn met de uitvoering van hun reductieplan, vaak op het niveau van een deelgemeente, vindt de Vlaamse overheid het nuttig om te zorgen voor de uitwisseling van praktijkervaring.
Daarom nodigt ze in de maand mei alle openbare diensten uit op een van de regionale open dagen. Tijdens zo'n dag staan drie terreinbezoeken op het programma: gemeentelijke of provinciale proefprojecten. Een bus brengt de deelnemers van de ene locatie naar de andere.De plaatselijke medewerkers demonstreren hun pesticidenvrije beheer en doen hun succes- en leerfactoren uit de doeken.
Voorbeeldgemeenten zijn Grobbendonk en Hasselt die al helemaal geen pesticiden meer gebruiken, of de gemeente Meerhout die samenwerkt met De Sprong (tewerkstellingsproject) voor het milieuvriendelijke onderhoud van de gemeente. Kortrijk heeft dan weer heel wat ervaring met het aanleggen en onderhouden van een begraafplaats.
Het gedetailleerde programma vindt u op www.zonderisgezonder.be (klik op openbare diensten -nieuwsflash - programma open dagen).
Voor meer persinformatie of een terreinbezoek, kunt u contact opnemen met:
AMINAL, afdeling Water
Christophe Dierckxsens
tel. 02-553 21 44 - fax 02-553 21 05
e-mail: christophe.dierckxsens@lin.vlaanderen.be
Jo Lieben
tel. 02-553 21 16 - fax 02-553 21 05
e-mail : jo.lieben@lin.vlaanderen.be
De afdeling Water maakt deel uit van AMINAL, de Leefmilieuadministratie van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. De afdeling Water is actief op verschillende fronten. De afdeling is onder andere bevoegd voor het beheer van onbevaarbare waterlopen (eerste categorie), het integraal waterbeheer, drinkwater en het beschermen van het grondwater. Pesticidenreductie vormt daarbij een belangrijke uitdaging.