Waterkracht heeft de potentie om bijna de halve wereld te voorzien van elektriciteit, zeggen energiewetenschappers van het Planbureau voor de Leefomgeving. Maar omdat het potentieel slecht in kaart gebracht was, was het niet mogelijk waterkracht eenvoudig te vergelijken met andere bronnen wat betreft potentieel en kosten. De onderzoekers publiceerden hun resultaten op 18 september in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Energy.
Hernieuwbare energie
Waterkracht vertegenwoordigt ongeveer 72% van de wereldwijde hernieuwbare energie en levert op dit moment 16% van alle elektriciteit in de wereld. Waterkracht kan, afhankelijk van de locatie, nog veel meer leveren, en dus een mogelijk alternatief vormen voor fossiele brandstoffen. Bovendien is waterkracht zeer flexibel en in staat tot energieopslag en kan daarom een aanvulling zijn op zonne- en windenergie. Desondanks was informatie over potentiële toekomstige waterkracht op wereldniveau in termen van potentieel en kosten veel minder toegankelijk dan voor andere hernieuwbare energiebronnen.
Potentieelschatting slecht toegankelijk
Voorheen kwam de meeste informatie over de wereldwijde bijdrage van waterkracht van enquêtes van nationale overheden. De onderliggende onderzoeksmethode was veelal onbekend en van uiteenlopende kwaliteit. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en de Wageningen Universiteit hebben dit flink verbeterd met een consistente methodologie die met behulp van zeer hoge resolutiekaarten bijna vier miljoen individuele locaties over de hele wereld evalueert. Op deze manier vonden de onderzoekers 60.000 geschikte locaties die samen, in potentie, 9.49 PWh/jr (petawattuur per jaar) kunnen leveren. Ter vergelijking, het wereldwijde elektriciteitsverbruik in 2016 is ongeveer twintig PWh/jr.
Voor- en nadelen waterkracht
Voor ontwikkelde regio's zoals Europa of Noord-Amerika geven de bestaande enquêtes een redelijk beeld van het waterkrachtpotentieel. Maar dit is anders voor ontwikkelingsregio's, zoals Afrika en Azië, waarvoor vrijwel geen goede gegevens beschikbaar zijn. De Utrechtse onderzoekers laten zien dat er in Afrika, Zuid-Amerika en Azië nog zo’n 5 PWh/jr economisch geproduceerd kan worden. Er kleven echter ook nadelen aan waterkracht, zoals voor natuur en broeikasgasemissies. Zo produceren sommige waterreservoirs bijvoorbeeld methaan, wat een negatieve impact heeft op het klimaat. De onderzoekers hebben zich in deze studie alleen gefocust op het energiepotentieel, maar ze menen dat deze nieuwe inzichten waardevol zijn in het vinden van gebalanceerde oplossingen die rekening houden met klimaat, mensen en biodiversiteit.
Input voor klimaatstudies
'Voor deze schattingen hebben we zeer gedetailleerde kaarten met hydrologische gegevens gebruikt', zegt energieonderzoeker David Gernaat, hoofdauteur van het artikel. 'Alternatieve schattingen waren ofwel transparant, of veel minder gedetailleerd. Omdat ik bij zowel het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) als de Universiteit Utrecht werk, kan ik beleidsrelevante onderzoeksvragen identificeren en de methodes ontwikkelen om die vragen te beantwoorden.'
PBL en de Universiteit Utrecht werken samen aan dit soort integrale evaluatiestudies en kijken naar responsestrategieën voor klimaatverandering. Prof. dr. Detlef van Vuuren, die samen met David Gernaat aan deze studie heeft gewerkt, bevestigt: 'Deze nieuwe informatie over waterkracht kan bijzonder nuttig zijn voor wereldwijde energiemodellen die worden gebruikt voor het International Panel on Climate Change (IPCC).'
Bron: © Planbureau voor de Leefomgeving