17/07/2020

Water is te kostbaar om slechts één keer te gebruiken

water
Terug naar artikeloverzicht

Na enkele droge zomers groeit het bewustzijn om zuinig om te springen met water. Om te vermijden dat in de toekomst gezinnen en bedrijven in bepaalde regio’s tijdelijk afgeschakeld worden, moet Vlaanderen nog meer inzetten op waterbesparing en waterhergebruik. Daarom dringen de Vlaamse sociale partners aan om het juiste water te gebruiken voor de juiste toepassing en waterkringlopen meer lokaal te sluiten door bv. afvalwater uit te wisselen tussen bedrijven, landbouw en/of woonwijken.

Danny Van Assche, voorzitter SERV: “We moeten leren spaarzaam zijn met water, niet alleen tijdens droge periodes maar op ieder moment. Maar ook water hergebruiken is belangrijk. Het idee dat je water maar één keer gebruikt en daarna gewoon in de riool loost, is niet meer van deze tijd. Water is daarvoor veel te kostbaar. Lokale waterkringlopen op bedrijventerreinen bv. maken afvalwater na opzuivering perfect herbruikbaar voor sommige toepassingen. We moeten in Vlaanderen nog meer investeren in zo’n innovatieve oplossingen.

Wie gebruikt hoeveel en welk water

watergebruik per sector

 

Ondanks de bevolkinkgstoename en de groei van de economie is het totaal watergebruik in Vlaanderen de laatste twintig jaar vrij stabiel gebleven (ca. 750 miljoen kubieke meter).

  • Gezinnen zijn de grootste leidingwatergebruikers. Zij zijn relatief ook de grootste gebruikers van regenwater. Het huishoudelijk waterverbruik is sinds 2000 gedaald met ca. 8 % ondanks de bevolkingsgroei.
  • De industrie verbruikt 40 % van het totale wateraanbod. Tussen 2000 en 2018 daalde het waterverbruik (vooral grondwater) van de industrie met 4 %. Opvallend is dat bedrijven de laatste jaren meer water zijn gaan hergebruiken.
  • Bedrijven gebruiken ook water om te koelen. De grootste koelwatergebruiker is de energiesector (koelwater niet opgenomen in de grafiek). De daling van het koelwatergebruik met de helft is volledig toe te schrijven aan de elektriciteitssector. Daarnaast verbruikt de energiesector 10,5% van het totaal waterverbruik.
  • De landbouw verbruikt bijna een tiende van het totale wateraanbod (vooral grondwater).  Landbouwers zoeken de laatste jaren alternatieve waterbronnen zoals  gezuiverd afvalwater van voedingsbedrijven en rioolwaterzuiveringsinstallaties.

Water van groot economisch belang

Voor veel bedrijven is water essentieel. Dat is zo in de landbouw, voor bedrijven uit sectoren zoals energie, chemie en voeding, en (kleinere) bedrijven zoals bv. wasserijen of recreatie-bedrijven en wellnesscentra. Bij deze waterintensieve bedrijven is er veel ongerustheid over het ‘afschakelplan’. Bij gebrek aan water dreigen zij de productie te moeten verminderen of de machines zelfs volledig stil te moeten leggen. Vaak hebben bedrijven nog geen plan B omdat ze niet zomaar kunnen overschakelen op andere waterbronnen.

Het juiste water kiezen voor de juiste toepassing

Door slim om te gaan met water kunnen gezinnen en bedrijven vermijden om water te verspillen en drinkwater te gebruiken voor laagwaardige toepassingen. Daarvoor moeten we meten om te weten waar er nog marge is om water te besparen en welke andere waterbronnen er beschikbaar en rendabel zijn. Tegelijk moeten we ook bepalen welk water het meest geschikt is voor welke toepassing. In de landbouw bestaan al lastenboeken die vastleggen welk type water waarvoor mag gebruikt worden.

Op dit ogenblik gaat slechts een klein deel van innovatiesubsidies naar waterbesparingsprojecten. Nochtans kunnen living labs en netwerken waarin ervaringen gedeeld worden helpen om innovaties ingang te laten vinden in bedrijven. Zo inspireert Bouwerij Huyghe als voortrekker van de Green Deal Brouwers door op ca. tien jaar tijd de hoeveelheid water per liter geproduceerd bier te verminderen van 8,51 naar 3,25 liter. Verder zuiveren ze 60 % van het eigen afvalwater tot drinkbaar water en komt dit opnieuw terecht in het productieproces, behalve in het bier. Op zo’n innovatieprojecten willen de Vlaamse sociale partners meer inzetten.

Waterbesparing gebeurt niet enkel door technologie, maar ook door gedragsverandering. In het laatste geval is het meekrijgen van werknemers essentieel. Ook zij moeten zich bewust zijn van negatieve effecten van waterschaarste op hun bedrijf. Het is belangrijk dat er bij hen ook draagvlak gecreëerd wordt om water te besparen. Zij kunnen ook concrete ideeën aanleveren om te besparen omdat ze de situatie op de werkvloer goed kennen.

Circulair watergebruik: zoveel en zo lokaal mogelijk

Water is te kostbaar voor eenmalig gebruik. Circulaire principes moeten zoveel mogelijk  toegepast worden en dit zo lokaal mogelijk. Door meer water te hergebruiken, verlaagt de druk op onze drinkwaterbronnen. In heel wat gevallen kan het water opgezuiverd worden tot de gewenste kwaliteit maar ook niet hoger dan nodig.

Om afvalwaterstromen uit te wisselen is samenwerking op lokaal niveau essentieel. Zo liggen er nog veel mogelijkheden voor bedrijven om afvalwater te gaan uitwisselen op bedrijventerreinen, met landbouwers en woonwijken voor hergebruik in de buurt. Zo zal detergentenproducent Christeyns het afvalwater van bewoners uit een nieuwe woonwijk in de toekomst gebruiken als proceswater en op die manier 80 % minder leidingwater gebruiken. De restwarmte die bij de productie vrijkomt, gaat dan in omgekeerde richting en voorziet de woningen van warmte.

Om makkelijker te kunnen experimenteren met circulair watergebruik is een juridisch kader nodig om regelluwe zones af te bakenen. Zo krijgt waterhergebruik meer kansen op vlak van technologie maar ook op vlak van samenwerking en uitwisseling van afvalwaterstromen.

Bron: SERV