12-11-2024 - Op basis van de huidige wetenschap over de gezondheidseffecten van trifluorazijnzuur (TFA), liet het Departement Zorg een voorlopige gezondheidskundige advieswaarde voor TFA in drinkwater opstellen. Deze werd voorlopig bepaald op 15,6 µg/l. Verder onderzoek naar TFA kan deze waarde nog bijstellen in de toekomst. De Vlaamse Milieumaatschappij zal deze waarde hanteren als voorzorgswaarde voor het drinkwater, wat betekent dat de drinkwaterbedrijven aanwezigheid van TFA in het water structureel moeten opvolgen.
Een gezondheidskundige advieswaarde van een stof geeft aan vanaf welke dosis mogelijke gezondheidseffecten niet uit te sluiten zijn en biedt een toetsingswaarde om gezondheidsrisico’s te beoordelen en eventueel normen op te baseren. In opdracht van het Departement Zorg bestudeerde VITO de beschikbare literatuur over TFA om een gezondheidskundige advieswaarde voor te stellen. Er werd gekozen voor een zogeheten “stofspecifieke waarde” van 15,6 µg/l voor drinkwater, die als voorlopige GAW moet worden beschouwd.
Joris Moonens, woordvoerder van het Departement Zorg: “Ons onderzoeksrapport concludeert dat we met die waarde een solide onderbouwde advieswaarde hebben, gebaseerd op wat we nu weten over TFA zelf en met een zeer grote veiligheidsmarge om rekening te houden met nog onbekende risico’s. Sowieso zijn er geen acute gezondheidsrisico’s verbonden aan TFA. Zoals bij andere PFAS gaat het om langetermijnrisico’s en om effecten die door meerdere factoren bepaald worden. Het is vooral zaak om uit voorzorg de inname te beperken waar mogelijk en voorzichtigheid in te bouwen.”
De Nederlandse gezondheidsautoriteit RIVM hanteert een lagere advieswaarde van 2,2 µg/l. De Waalse gezondheidsautoriteiten hebben die overgenomen. De Nederlandse autoriteiten gebruikten daarvoor een andere benadering, waarbij ze kijken naar de eventuele gezondheidsrisico’s van TFA in combinatie met die van andere PFAS, een zogeheten mengselbenadering (in tegenstelling tot een stofspecifieke benadering). Het onderzoeksrapport toonde echter aan dat er veel onzekerheden en aannames zijn in die methodologie. Ook over TFA zelf is er nog veel onzekerheid. Een stofspecifieke benadering is daarom beter onderbouwd.
Wat betekent dit voor het drinkwater in Vlaanderen?
Voor TFA gelden, net zoals de andere korte keten PFAS, geen drinkwaternormen in Vlaanderen. Dit betekent dat TFA wordt aangepakt via het kader voor niet-genormeerde stoffen dat voorzien is in de Vlaamse wetgeving. In een 1ste fase wordt een voorzorgswaarde of richtwaarde afgeleid voor niet-genormeerde stoffen.
Katrien Smet van de VMM: “De voorlopige gezondheidskundige advieswaarde ontsluiten we formeel als voorzorgswaarde. De drinkwaterbedrijven moeten bij de opmaak en de uitrol van hun operationele controlestrategie rekening houden met stoffen waarvoor een voorzorgswaarde werd vastgelegd. Een structurele opvolging van TFA door de drinkwaterbedrijven wordt dus verzekerd en vanuit VMM volgen we dit nauw op.”
Uit de meetresultaten van het drinkwater in Vlaanderen blijken alle drinkwaterbedrijven ruim onder deze voorlopige gezondheidskundige advieswaarde van 15,6 µg/l te blijven.
Katrien Smet van de VMM: “Op verzoek van de VMM voerden alle drinkwaterbedrijven reeds een oriënterend onderzoek uit naar TFA in ons drinkwater. De concentraties aan TFA in drinkwater variëren van waarden onder de rapporteringsgrens tot een maximum van 8,3 µg/l. We zien duidelijke verschillen tussen de leveringsgebieden, zoals dat ook voor andere stoffen het geval is.”
Hoewel er op dit moment geen reden is om de kwaliteit van het drinkwater in vraag te stellen, wordt aan de drinkwaterbedrijven gevraagd om, net zoals voor andere PFAS, te bekijken welke maatregelen er redelijkerwijs genomen kunnen worden om de niveaus aan TFA in het drinkwater zo laag al mogelijk te houden.
Over TFA
TFA is een soort van PFAS, al zijn er ook instanties die de stof niet als een PFAS beschouwen. Door zijn samenstelling is het een stof die persistent is en mobiel, zodat ze tot in het grond- en drinkwater kan doordringen. Van de effecten op de gezondheid is nog maar weinig aangetoond. Langetermijneffecten op de lever is op dit moment het meest aangetoonde gezondheidseffect.
Bron: Persmededeling Departement Zorg & De Vlaamse Milieumaatschappij, Vlaamse overheid