Op 80-tal plaatsen in 66 gemeenten gaat de schop in de grond
Via de Blue Deal investeert de Vlaamse Regering in een breed pallet aan maatregelen om de droogteproblematiek en waterschaarste in Vlaanderen aan te pakken. Op die manier moet Vlaanderen evolueren van een regio met een structureel waterprobleem naar een waterefficiënte regio. De Vlaamse Regering keurde vrijdag 8/12/2022 een budget van maar liefst 24 miljoen euro goed voor droogtemaatregelen in de open ruimte. In een 80-tal projecten, verspreid over 66 gemeenten, kan nu de schop in de grond. De middelen zijn afkomstig van het Relanceplan Vlaamse Veerkracht.
Minister van Omgeving Zuhal Demir:
“Door de goedkeuring van deze middelen kunnen we maatregelen nemen op het terrein die nodig zijn om ons landschap, de natuur en de landbouw weerbaarder te maken tegen de steeds meer voorkomende periodes van droogte en momenten van wateroverlast. De middelen die de Vlaamse Regering vandaag heeft goedgekeurd worden gecoördineerd ingezet via de Vlaamse Landmaatschappij en het Departement Omgeving. Het doet me plezier om te zien dat er zoveel partners betrokken zijn bij de uitvoering. Samen moeten we de watershift realiseren die Vlaanderen nodig heeft. In plaats van water zo snel mogelijk af te voeren, moeten we water langer vasthouden. Door natte natuur en betere infiltratiemogelijkheden te herstellen of te creëren kunnen we van Vlaanderen opnieuw een spons maken en water weer de nodige ruimte geven.”
Water-Land-Schap 2.0
Via de projectoproep Water-Land-Schap 2.0 (gelanceerd in 2021) werden lokale gebiedscoalities gemobiliseerd om droogtemaatregelen te nemen en systeeminnovaties voor droogte-adaptatie en -mitigatie voor te stellen. Eerder dit jaar keurde de Vlaamse Regering al een bedrag van 1,2 miljoen euro goed voor 8 innovatieve systeeminnovaties. Nu krijgen 33 lokale actoren uit 11 gebiedscoalities in 43 gemeenten samen 12,7 miljoen euro van de Vlaamse Regering om het landschap, de natuur en de landbouw beter te wapenen tegen droogte en wateroverlast. Dat doen de 11 gebiedscoalities door elk een 5-tal projecten uit te voeren. Binnen die projectambities voeren de gebiedscoalities tot en met 2025 concrete maatregelen en werken uit op het terrein. Meer informatie
Daarnaast zet de VLM ook in op extra droogtemaatregelen binnen de geïntegreerde gebiedsgerichte projecten waarbij al een structurele samenwerking tussen gebiedspartners is opgezet. De Vlaamse Regering voorziet daarvoor 3,4 miljoen euro in de landinrichtingsprojecten Oudlandpolder, De Wijers en Klein-Brabant Zwijndrecht.
Landinrichting Oudlandpolder
Het landinrichtingsproject heeft als hoofddoel om de Oudlandpolder weerbaarder te maken tegen de impact van de klimaatverandering.
Voor de modernisering en optimalisatie van de infrastructuur voor het waterbeheer in de Oudlandpolder is nu een subsidie van 1.117.146 euro toegekend aan de Nieuwe Polder van Blankenberge. De Polder zal voornamelijk investeren in infrastructuur op het grondgebied van de gemeenten Brugge, Jabbeke en Zuienkerke. De toegekende middelen worden prioritair benut voor de deelgebieden Meetkerkse Moeren en het stroomgebied De Steger.
Met de toekenning van de middelen zet de Vlaamse Regering extra in op klimaatrobuust waterbeheer. De middelen worden gebruikt om het water in de polder te bufferen, te gebruiken om weilanden te vernatten of te laten infiltreren in de bodem. Zo krijgen landbouwers in de toekomst meer zekerheid over de beschikbaarheid van water. Tegelijk verminderen we de risico’s op verzilting en verbeteren we de situatie voor de natuur in de Oudlandpolder. Meer informatie
Landinrichting De Weyers: Caetsweyers
In Diepenbeek zal Limburgs Landschap vzw een uniek cascadesysteem van vijvers herstellen in het natuurgebied Caetsweyers. Zo kunnen de vijvers hun waterbergende en zuiverende functie opnieuw volledig opnemen. Tegelijk wordt de natuur in en om de vijvers hersteld. De in verval geraakte visvijvers worden vrij gemaakt van vervuild slib. Onderhoud aan de dijken en de verwilderde begroeiing maken de vijvers beheerbaar. De maatregelen zijn gericht op de verbetering van de waterhuishouding en de kwaliteit van het vijversysteem. Daarnaast wordt het leefgebied van soorten zoals de boomkikker en de moerasvogels roerdomp en woudaap verbeterd.
Vlaanderen investeert voor dit project in De Wijers 1,7 miljoen euro. Vzw Limburgs Landschap coördineert de werken en staat in de toekomst in voor het beheer van de Caetsweyers. Meer informatie
Landinrichting Klein-Brabant en Zwijndrecht: Burchtse Scheibeek
De Burchtse Scheibeek zorgt bij intense regenbuien regelmatig voor wateroverlast aan de Antwerpsesteenweg-Heidam. Blue Deal-middelen zorgen ervoor dat we die piekdebieten beter kunnen opvangen, maar ook dat water opnieuw kan infiltreren, waardoor de bodem vernat wordt en droogte wordt tegengegaan.
Tegelijk ontstaan er kansen voor planten en dieren waar je het niet zou verwachten. Door natuur-technische ingrepen ontstaat nieuwe ruimte voor natuur langs harde infrastructuur, zoals de spoorweg Antwerpen-Gent. Het ecologisch potentieel van de waterloop en de vallei worden verbeterd en het zelfreinigend vermogen van de beek wordt hersteld.
Voor de ingrepen langs de Burchtse Scheibeek voorziet Vlaanderen € 560.000. Daarmee gaat de provincie Antwerpen aan de slag om de nodige werken uit te voeren. Meer informatie
Velddambeek
Op 25 november keurde de Vlaamse Regering al een extra budget van 389.500 euro goed via Blue Deal Relancemiddelen voor de inrichting van de valleigronden van de Velddambeek in Baliebrugge (Oostkamp). De vallei met graslanden vormt een natuurlijke buffer bij veel neerslag. Door de Blue Deal investeringen zal die natuurlijke bufferwerking worden versterkt om de gemeente Ruddervoorde beter te beschermen tegen wateroverlast. De natuurlijke inrichting van de vallei heeft ook als doel de waterkwaliteit te verbeteren en er in te zetten op valleibeleving en watereducatie. De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) coördineert de investeringen via het landinrichtingsproject Groenhove-Vrijgeweid. De provincie West-Vlaanderen zal de werken uitvoeren.
Via een slimme, stuurbare inlaat vanuit de Velddambeek naar de graslanden in de vallei zal het water zo lang mogelijk vastgehouden worden en zo zorgen voor meer infiltratie. Een betere voeding van de grondwatertafel is nodig om periodes van langdurige droogte te ondervangen. Een goede opvolging via peilbuizen zorgt ervoor dat we kunnen inspelen op de veranderende omstandigheden. Meer informatie
Lokale gebiedsdeals
De Vlaamse Regering keurde op 9 december ook de Lokale Gebiedsdeals van het Departement Omgeving goed. Met de Gebiedsdeals krijgen Vlaamse ruimtelijke processen voor een eerste keer gebundelde investeringsmiddelen om gebieden meer klimaatrobuust te maken. Er komt immers wel eens kritiek dat de Vlaamse planprocessen theoretisch blijven waarbij veel wordt gepraat maar weinig verandert op terrein. Daar brengen de Lokale Gebiedsdeals nu verandering in.
Voor 7 coalities rond ruimtelijke processen – in totaal 21 lokale besturen – komt financiering om de doelstellingen van de langlopende processen direct op terrein waar te maken. Samen krijgen ze daarvoor 8,1 miljoen euro van de Vlaamse Regering waarmee ze tussen 2023 en 2026 elk 3 tot 4 complexere lokale projecten uitvoeren.
“Met de Lokale Gebiedsdeals zorgen we voor waterinfiltratie, natte natuur, ontharding of rioleringswerken, door een bundeling van lokale projecten in één strategie”, verduidelijkt minister van Omgeving Zuhal Demir.
Meer over deze Lokale Gebiedsdeals
Achtergrond
Vlaanderen kent een structureel lage waterbeschikbaarheid en is mede daardoor zeer gevoelig voor waterschaarste als gevolg van droogte. Enkele oorzaken zijn de hoge verhardingsgraad en urbanisatiegraad in Vlaanderen, het feit dat het waterbeheer in Vlaanderen er gedurende lange tijd op gericht was om water zo snel mogelijk af te voeren, en het actief draineren van cultuurgronden en laaggelegen gebieden.
Door klimaatverandering neemt het risico op aanhoudende periodes met waterschaarste en met een kritisch lage waterbeschikbaarheid toe. Dat is nefast, zowel voor alle maatschappelijke en economische activiteiten die afhankelijk zijn van een continue toegang tot voldoende water, als voor het adequaat functioneren van onze natuurlijke systemen. Daarom wil de Vlaamse Regering met de Blue Deal werk maken van een duurzame shift in het waterbeleid.
Bron: Departement Omgeving, Vlaamse Overheid