In 2023 nam de verharding in Vlaanderen opnieuw toe in vergelijking met het jaar ervoor. De verharde oppervlakte steeg van 15,3 naar 15,7 procent van het grondgebied. De snelheid waarmee in 2023 werd verhard bedroeg minstens 10 ha per dag. Dat tonen de recentste cijfers van het Departement Omgeving, dat de evolutie sinds 2013 jaarlijks opvolgt. Na een stabilisatie tussen 2020 en 2022 ligt de toename weer in lijn met de trend vóór 2020.
Onder ‘verharding’ verstaan we dat de bodem wordt afgedekt met kunstmatige materialen, zoals asfalt, tegels, beton of kunstgras. In 2023 was 15,7 procent van de oppervlakte in Vlaanderen verhard. Dit komt overeen met 213.680 hectare of 315 m² per Vlaming. Het gaat om een nettostijging van 5.250 ha in vergelijking met 2022. “De recente verfijning van de meetmethode verklaart de stijging maar voor een stuk . Want zelfs los daarvan bedraagt de snelheid waarmee wordt verhard in 2023 minimaal 10 ha per dag. Het grootste aandeel van de bijgekomen verharding betreft geen nieuwe gebouwen, wel verharding als wegen, opritten, terrassen of parkeerterreinen” zegt Ann Heylens, woordvoerder van het Departement Omgeving.
Inhaalbeweging na COVID-crisis
Het Departement Omgeving brengt de verharding in kaart sinds 2013. In tien jaar kwam er netto 21.110 ha verharde oppervlakte bij, of gemiddeld zowat 5,8 ha per dag. Een uitzondering vormden de jaren tussen 2020 en 2022. Toen bleef de verharde oppervlakte relatief stabiel, vermoedelijk vanwege de lagere economische activiteit tijdens de COVID-crisis. In 2023 ligt de toename van de verharde oppervlakte weer in lijn met de trend vóór 2020, wat lijkt te wijzen op een inhaalbeweging.
Ontharden blijft cruciaal
Verharding is in vele opzichten een probleem. Wanneer de bodem kunstmatig is afgedekt kan regenwater niet meer infiltreren, met als gevolg een groter risico op overstromingen en droogteproblemen, hitte in stads-en dorpskernen, minder CO2-opslag door planten en bodem en een verlies aan biodiversiteit. Vlaanderen blijft een van de meest verharde regio’s van Europa. Ontharding en het vermijden van bijkomende verharding vormen daarom een belangrijk onderdeel binnen de strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV).
Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen stelt dat de verhardingsgraad binnen de ‘harde’ bestemmingen (vb wonen, industrie, recreatie..) ten laatste tegen 2050 opnieuw op het niveau van 2015 moet zijn. In openruimtebestemmingen (landbouw, bos en natuurgebied) is de ambitie 20% ontharding. Omgerekend zou er 26.700 ha onthard moeten worden tussen 2023 en 2050. Veel onthardingspotentieel is aanwezig bij verharde tuinoppervlakte, parkeer-en industrieterreinen, wegen en zonevreemde constructies.
Tegelwippen
Om iedereen bewust te maken van het belang van ontharden organiseert het Departement Omgeving al drie jaar op rij het Vlaamse Kampioenschap Tegelwippen. In 2025 neemt Vlaanderen het in een ludieke derby op tegen Nederland. De resultaten zijn bekend begin november.
Meer info
- https://indicatoren.omgeving.vlaanderen.be/indicatoren/verharding
- Tegelwippen in Vlaanderen: doe mee!
Bron: Portaal Departement Omgeving, Vlaamse overheid