De Ledebeek in Lochristi stroomt weer trots door het landschap. Het afgelopen jaar transformeerde de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) de vergeten beek over 6,5 km tot een zelfonderhoudend ecosysteem voor heel wat waterminnende fauna en flora. Ook buurtbewoners reageren enthousiast: “Waar mensen hun tuin vroeger van de beek afsloten, zie je dat ze haar nu terug omarmen”.
Kwetsbare beek met grillig karakter
Voor het rivierherstel was de Ledebeek in het gebied zeer kwetsbaar. In de zomer droogde ze uit en in de winter trad ze geregeld buiten haar oevers. Het grillige karakter leidde tot oevererosie en een beek die zich ingraaft en steile wanden vormt. Akkers en tuinen langs de beek verloren ruimte en ook de natuurwaarde en waterkwaliteit van de beek werd aangetast.
Omwonenden noemden het een open riool en sloten hun percelen ervan af. Landbouwers hekelden dan weer het gebrek aan water in de zomer en ondergelopen akkers in de winter.
Ecologische metamorfose
Het afgelopen jaar onderging de Ledebeek een ecologische metamorfose. Vanaf de Veldekensstraat in Destelbergen, over het volledige grondgebied van Lochristi, tot de Nieuwe Stationsstraat in Lokeren, kreeg ze een winterbed met 50.000 m³ extra ruimte voor water. Dat zijn zo’n 20 olympische zwembaden.
In het winterbed werden poelen uitgegraven. Die houden water vast in droge periodes en creëren een ecologisch gezonde habitat voor fauna en flora. “Voor een effect op de waterkwaliteit is het nog te vroeg. Maar we merken nu al dat het winterbed en de poelen onmiddellijk gekoloniseerd worden door zuurstof producerende algen. Die brengen op hun beurt een explosie van jong leven in het water. Zo zien we nu al enorme hoeveelheden stekelbaars, libellen en juffers.” zegt Bram Bundervoet, ecoloog bij de VMM.
Om van die habitats een veerkrachtig zelfonderhoudend ecosysteem te maken, liggen op verschillende plaatsen drempels van stenen, dood hout en rietkragen in de Ledebeek. Ze zorgen voor stromingsvariatie, genereren meer zuurstof en zijn een rust- en broedplek voor vissen, insecten, vogels en diverse organismen. Het waterpeil is er in de zomer zo’n 40 cm gestegen, wat een enorme invloed heeft op de drainerende werking van de beek en de grondwaterstanden. Op strategische plaatsen liggen dammetjes in de zijgrachten van de Ledebeek die dit effect versterken en omliggende weilanden natter maken.
De Ledebeek beleven
Ook mensen dichter bij de weelderige Ledebeek brengen was een doel. Langs de waterloop liggen terrassen, die je tot aan het water brengen en staan vogelkijkwanden. “We zien meer vogels dan vroeger. Twee koppels blauwborst broeden al in de rietkragen, die zagen we vroeger nooit. Ook gele kwikstaarten vinden in het winterbed perfecte nestgelegenheid en oeverlopers zoeken eten op de modderige bodems. Houtsnippen verstoppen zich in de opschietende planten, ook dat is nieuw.” stelt Bram vast. Doorheen het gebied komt ook een wandeltraject waar nu nog de laatste hand aan wordt gelegd.
“De omwonenden die ik tegenkom zijn heel blij met het project. Vooral op de extra natuur die werd gecreëerd reageren ze enthousiast. Waar mensen hun tuin vroeger van de beek afsloten, zie je dat ze haar nu terug omarmen.” besluit Bram.
Vandaag is de Ledebeek niet alleen een waterloop, maar een plek waar de natuur haar gang kan gaan, water veiligheid biedt en mensen kunnen genieten van rust en schoonheid. Een duurzaam verhaal van water, natuur en leven.
Bron: De Vlaamse Milieumaatschappij, Vlaamse overheid