Minister voor Binnenlandse Aangelegenheden, Ambtenarenzaken en Buitenlands Beleid Paul Van Grembergen (Spirit), bevoegd voor Monumenten en Landschappen, tekende zopas het beschermingsbesluit voor het landschap 'De vloeiweiden of Watering' te Lommel-Kolonie. Dit unieke landschap, met een oppervlakte van 230 ha, dankt zijn waarde in hoge mate aan een ingenieus, vrijwel intact bevloeiingssysteem.
Het toekomstig beheer van het landschap zal er op gericht zijn de watering van Lommel-Kolonie als uniek cultuurlandschap te bewaren en te herstellen waar dit mogelijk en wenselijk is, met respect voor zijn historische, natuurwetenschappelijke en esthetische waarden.
Het bevloeiingssysteem werd ontworpen omstreeks het midden van de 19de eeuw door enkele ingenieurs, genspireerd door irrigatietechnieken in Noord-Itali. Het had tot doel om de vrijwel vlakke, voedselarme, zure en onvruchtbare heidegebieden in de Limburgse en Antwerpse Kempen landbouwkundig te valoriseren. Voor de bevloeiing werd water gebruikt uit de Zuid-Willemsvaart en het Kempens kanaal van Bocholt tot Herentals. De verspreiding van deze wateringen bleef daarbij beperkt tot de onmiddellijke omgeving van deze waterwegen. Op Europees vlak zijn zij dan ook als uniek te beschouwen. Daar een aantal bevloeiingssystemen tot op heden min of meer intact zijn gebleven, genieten zij nog steeds een internationale herkenning als cultuurlandschap met een specifieke topografie, flora en fauna. Hierbij is de watering te Lommel-Kolonie vrijwel de enige watering in Noord-Limburg waarbij twee bevloeiingssystemen, het oorspronkelijk totale via boven- en onderzoeven en het latere vereenvoudigde door infiltratie, in stand worden gehouden dank zij een intensief onderhoud.
Dankzij bevloeiing met kalkrijk en matig voedselrijk Maaswater handhaafden zich in het gebied een aantal zeldzame kalkminnende planten die anders nooit in de arme Kempense zandgronden tot ontwikkeling zouden komen. Alzo is hier een grote diversiteit aan plantensoorten aan te treffen. Een 200 tal van de hier aanwezige planten komen in Belgi niet algemeen meer voor. In de watering komen zeldzame plantensoorten voor, die anders enkel voorkomen in Midden- Europa (relicten grassoorten), de Maasvallei, Haspengouw en de Ardennen. De vegetatie van de vloeiweiden mag uniek genoemd worden voor West-Europa.
Verder wordt de esthetische waarde van het landschap bepaald door het contrast met de omgeving, waarin vooral uitgestrekte compartimenten heide, bos, bewoning en industrie voorkomen.
Vanuit historisch oogpunt is op te merken dat het valoriseren van het onvruchtbaar heideland in landbouwgrond in het midden van de 19de eeuw gebeurde. Het behoud van de landbouwkundige context is daarom in het toekomstig landschapsbeheer van blijvend belang.
Info: Frederik.Leyts@vlaanderen.be (02/553 23 11)