UNEA 5: De strijd tegen plasticvervuiling moet een internationale prioriteit worden
Plasticvervuiling in oceanen is een mondiaal probleem waartegen wereldwijd samengewerkt en opgetreden moet worden. Als er tegen 2025 niets wordt ondernomen, zal het zwerfvuil in de oceanen oplopen tot 150 miljoen ton en in 2050 zal het gewicht van plastic in de oceanen zelfs dat van de vissen overstijgen! Marien plastic afval en microplastics brengen niet enkel de mariene ecosystemen in gevaar; doordat ze in ons voedselketen terechtkomen, kunnen ze ook een bedreiging vormen voor de menselijke gezondheid.
“Wereldwijd verdubbelde de kunststofproductie tussen 2000 en 2020. Amper 9% daarvan wordt gerecycleerd. Dit leidt tot een massale verontreiniging van onder meer de zeeën en de oceanen. Er is dan ook dringend nood aan een mondiaal samenwerkingskader. Landen moeten voldoende capaciteit kunnen ontwikkelen om hun systemen voor afvalophaling te verbeteren en om meer plastic te recycleren. Recyclage alleen zal evenwel niet volstaan. We moeten eveneens werk maken van preventie, bijvoorbeeld door internationale afspraken te maken over de vermindering van het gebruik van wegwerpplastic”, zo zegt federaal minister van Leefmilieu, Zakia Khattabi.
Er bestaat vooralsnog geen internationale overeenkomst die handelt over preventie van plasticvervuiling doorheen de hele levenscyclus van plastic (van de productie tot de verwijdering ervan). Na verscheidene jaren van discussie binnen de UNEA (United Nations Environment Assembly), roepen talrijke landen nu op tot een wereldwijd instrument dat juridisch bindend is.
Bij de Verenigde Naties ligt er momenteel een voorstel van resolutie voor; dit voorstel wordt besproken op de vijfde topbijeenkomst van de Verenigde Naties over milieu (UNEA5) die plaatsvindt van 28 februari tot 2 maart en waaraan federaal minister van Leefmilieu, Zakia Khattabi, deelneemt: “België is sinds 2021 lid van de ‘HAC 30X30’-coalitie (High Ambition Coalition for Nature and People). Deze coalitie streeft naar 30% bescherming op zee en op land tegen 2030, onder meer door het aanleggen van beschermde gebieden.
Binnen die context zal ik mijn steun verlenen aan het voorstel van resolutie dat op tafel ligt; het opent immers de weg voor een juridisch bindend internationaal akkoord dat handelt over plasticvervuiling doorheen de hele levenscyclus van plastic, met als kader de circulaire economie, het duurzaam produceren en consumeren en het ecologisch ontwerp van producten.
Wat België betreft, hebben de gewesten maatregelen genomen om het gebruik van plastic wegwerpverpakkingen te beperken en heeft de federale overheid zelfs een aantal van deze verpakkingen verboden (kassatassen en plastic drinkbekers, bijvoorbeeld). “Nieuwe maatregelen worden in gereedheid gebracht om de vervuiling veroorzaakt door producten voor eenmalig gebruik, zoals overbodige verpakkingen of wegwerp e-sigaretten, verder te verminderen. Vanaf 2023 wordt bovendien aan de producenten die verpakte producten op de markt brengen de verplichting opgelegd om de lokale overheden te vergoeden voor het schoonmaken van zwerfvuil, inclusief plastic verpakkingen. We steunen tot slot ook pilootprojecten waarbij alternatieven voor wegwerpverpakkingen worden uitgetest. Resultaten zullen er pas komen als we de op nationaal vlak geleverde inspanningen bundelen op internationaal vlak”, stelt Zakia Khattabi tot besluit vanuit Nairobi.
Bron: Zakia Khattabi, Minister van Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal © FOD Kanselarij van de Eerste Minister