Uit een eerste evaluatie van het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 door de VMM in opdracht van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir blijkt dat de luchtkwaliteit de laatste jaren systematisch verder verbeterd is en dat het respecteren van de Europese norm voor stikstofdioxide (NO2) in zicht is. Omdat de realisatie van enkele doelstellingen nog onzeker is, moet de uitvoering van de maatregelen voor wegverkeer, landbouw en houtverwarming versterkt worden.
“Deze tussentijdse evaluatie toont aan dat we op de goede weg zijn om de Vlaamse luchtkwaliteit verder te verbeteren. Tegelijk zegt de evaluatie ook dat er nog heel wat werk op de plank ligt. Het verder terugdringen van de luchtvervuiling door het wegverkeer, de landbouw en vervuilende verwarmingsvormen blijven belangrijke aandachtspunten, vooral omdat dit de luchtvervuiling is die uitgestoten wordt op de plaatsen waar wij als Vlamingen wonen, werken en ontspannen”, klinkt het bij Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir.
Eind 2019 keurde de Vlaamse Regering het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030 goed. Dit plan bevat doelstellingen op de korte, middellange (2030) en lange (2050) termijn én een uitgebreid pakket aan maatregelen om de luchtverontreiniging in Vlaanderen aan te pakken en zo de impact van luchtverontreiniging op onze gezondheid en het leefmilieu verder te verminderen. Zo wil de Vlaamse Regering het aantal vroegtijdige sterftes door luchtvervuiling fors terugdringen én de negatieve impact van stikstofneerslag op onze natuur afremmen.
De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) monitort op continue wijze de Vlaamse luchtkwaliteit. Daarnaast staat de VMM ook in voor het aansturen én evalueren van de maatregelen die de Vlaamse Regering heeft goedgekeurd om de luchtkwaliteit verder te verbeteren. Op vraag van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir heeft de VMM een eerste tussentijdse evaluatie opgesteld van het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030.
Luchtkwaliteit verbetert, respecteren NO2-jaargrenswaarde stilaan in zicht
De VMM maakt in het voortgangsrapport in eerste instantie een balans op van de recente evolutie van de luchtkwaliteit in Vlaanderen. Daaruit blijkt dat de Vlaamse luchtkwaliteit de laatste jaren systematisch verbeterd is. Behalve de jaargrenswaarde voor stikstofdioxide (NO2), worden alle Europese grenswaarden voor luchtkwaliteit al sinds 2014 niet meer overschreden. Het bereiken van de NO2-jaargrenswaarde ligt in het vizier. Dat is in hoofdzaak te danken aan de versnelde ontdieseling van het wagenpark.
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir: “Ik ben verheugd dat de diverse maatregelen van de Vlaamse Regering om het gebruik van minder vervuilende wagens te stimuleren, zoals de vergroening van de verkeersbelastingen, hun vruchten beginnen af te werpen. Het is immers hoog tijd dat we overal in Vlaanderen de Europese luchtkwaliteitsnormen respecteren. Want iedereen heeft het recht om gezonde lucht in te ademen”.
Realisatie van enkele doelstellingen voor het jaar 2030 onzeker
Daarnaast evalueert de VMM in hoeverre we op pad zitten om de doelstellingen voor het jaar 2030 te realiseren. De gezondheidsdoelstelling voor NO2 is in een aantal gemeenten bereikt en de overige gemeenten liggen grotendeels op schema om deze doelstelling te bereiken mits uitvoering van de maatregelen. De gezondheidsdoelstelling voor PM2,5 lijkt op basis van de huidige cijfers haalbaar mits uitvoering van de maatregelen uit het luchtbeleidsplan.
Het bereiken van de doelstelling voor vermesting is onzeker, omdat de oppervlakte natuur met een te hoge stikstofneerslag sinds 2015 niet meer afneemt. Specifiek voor wegverkeer zijn verschillende concrete doelstellingen omschreven. De realisatie van verschillende van deze doelstellingen is op dit moment nog onzeker (emissiearme stadscentra, vergroening wagenpark, modale verdeling woon-werk-verkeer, elektrificatie van het bussenpark van De Lijn).
Uitvoering maatregelen wegverkeer, houtverwarming en landbouw moet versterkt worden
Tot slot maakt minister Demir een balans op van de uitvoering van de maatregelen zoals die zijn voorzien in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Op die manier geeft ze het signaal aan de desbetreffende bevoegde minister(s) om bij te sturen of actie te ondernemen waar nodig.
Voor wegverkeer (bevoegdheid minister Peeters) zullen de maatregelen versterkt worden om het aantal gereden kilometers terug te dringen, om het wagenpark te vergroenen met meer zero-emissievoertuigen en om emissiefraude bij personen- en vrachtwagens kordaat aan te pakken.
Het bijkomend maatregelenpakket dat ontwikkeld wordt in het kader van de Programmatorische Aanpak Stikstof - dat tot doel heeft om de uitstoot van stikstof door de landbouw (bevoegdheid minister Crevits) en andere sectoren verder terug te dringen - zal nodig zijn om het realiseren van de doelstelling voor vermesting veilig te stellen.
Ook blijkt dat het terugdringen van de luchtverontreiniging door vervuilende verwarmingsvormen zoals houtverwarming een zorgenkindje is. Demir laat alvast weten dat in dit najaar concrete voorstellen op tafel komen voor duidelijkere regels voor de installatie, het onderhoud en de periodieke keuring van houtverwarming en de uitfasering van de meest vervuilende houtkachels. Daarmee geeft de minister het goede voorbeeld aan haar collega’s.
“Het is aan de verschillende bevoegde ministers om versneld werk te maken van de uitvoering van de maatregelen voorzien in het Luchtbeleidsplan. Alleen zo kunnen we samen zorgen voor zuivere lucht”, besluit minister Demir.
Bron: Vlaamse Milieumaatschappij, Vlaamse Overheid