16/03/2016

Studie microplastics is afgerond: resultaten

Back to article overview
De FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu heeft een methodologie ontwikkeld voor een zelftest die bedrijven kan helpen om emissies van primaire microplastics in het leefmilieu te voorkomen.

Waarom zijn microplastics een probleem?

De aanwezigheid van kleine kunststofdeeltjes (< 5 mm), zogenaamde microplastics, in rivieren en zeeën is momenteel een belangrijk milieuthema . Deze deeltjes ontstaan als resultaat van de afbraak van kunststof zwerfafval (zulke deeltjes noemt men “secundaire microplastic”) of ze worden als speciaal gemaakt om toegevoegd te worden aan producten zoals scrubcrème of tandpasta (voor zulke deeltjes gebruikt men term “primaire microplastic”). Primaire microplastics kunnen in het water terechtkomen, bijvoorbeeld wanneer je deze producten afgespoeld hebt.

Verontreiniging van zeewater door microplastics kan een negatief effect hebben op het mariene ecosysteem en de biodiversiteit. De kunststof deeltjes zijn nefast voor waterorganismes en dieren, wanneer ze per vergissing als voedsel worden ingeslikt, wat kan leiden tot een vals gevoel van verzadiging. De kunststof kan ook schadelijke additieven bevatten of er kunnen zich verontreinigende stoffen uit het zeewater aan het plastic hechten. Ingeslikt door waterorganismen, kunnen plastic deeltjes in de voedselketen terechtkomen. Zo zijn er al microplastics teruggevonden in mosselen.

Microplastics in producten

Volgens het World Economic Forum zullen oceanen in 2050 meer kunststof dan vis bevatten. De problematiek van watervervuiling met kunststof is een wereldwijd probleem dat enkel met gezamenlijke inspanningen opgelost kan worden, en dit via diverse acties met verschillende focus: een efficiënte afvalinzameling en afvalverwerking, het ontwikkelen van snel bio-afbreekbare kunststof, gedragswijziging (geen afval achterlaten op het strand),…

Het beperken of vervangen van primaire microplastics in producten zoals cosmetica of reinigingsmiddelen kan een relatief snelle, voor de hand liggende deeloplossing bieden. Gebruik van kunststof (een heel duurzaam materiaal) in producten die slechts kortstondig hun dienst doen, is ook weinig verantwoord. Na gebruik (denk aan een scrubcrème of aan schuurmiddelen in de keuken), verdwijnen kunststofdeeltjes in de afvoer of een riool. Een gedeelte van deze plastic deeltjes worden weggefilterd in waterzuiveringssystemen, maar een deel glipt er doorheen en belandt uiteindelijk in zee. Daar kunnen ze duizenden jaren lang achterblijven.

Project: een handleiding voor bedrijven

Het Directoraat-generaal Leefmilieu heeft nu een methodologie ontwikkeld voor een zelftest die bedrijven kan helpen om emissies van primaire microplastics in het milieu te voorkomen. Deze methodologie werd omgezet in een handleiding voor bedrijven. Met deze handleiding kunnen bedrijven hun gebruik van microplastic inventariseren en preventieve maatregelen nemen door ofwel alternatieve materialen te gebruiken of door het vrijkomen van microplastics in het milieu te verhinderen.

De handleiding bevat ook een lijst van sectoren waar de zelftest voor bedrijven relevant kan zijn, beschrijft welke soorten van microplastic in aanmerking komen voor de test, en geeft een methode aan om de emissie van microplastics in te schatten, dit laatste zowel tijdens de productie als bij gebruik van een eindproduct door de consument, en geeft enkele alternatieve materialen om microplastic te vervangen.

De volgende sectoren komen in aanmerking: productie van kunststof granulaat, verwerking van kunststof granulaat in kunststof voorwerpen; productie van cosmetica, smeermiddelen, pigmentdragers, waterverzachters, thermoplastische kleefstoffen; industriële toepassingen met microplastics (bijvoorbeeld in processen van oppervlaktebehandeling met schuurmiddelen).

U kunt de handleiding (enkel in het Engels) hier downloaden.

Wenst u meer te weten over de verantwoording van de gemaakte keuzes, raadpleeg het begeleidend document van de studie. U kunt dit aanvragen via info.environment@milieu.belgie.be.

Wat verder?

Tijdens de ontwikkelen van de handleiding was niet alle nodige informatie beschikbaar. De handleiding zal in de toekomst verder geactualiseerd en aangevuld worden.

Bron: © 2016 - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu