Het meest vastgestelde milieumisdrijf in Vlaanderen blijft sluikstorten. Met 1.433 processen-verbaal maakte het in 2021 ongeveer een derde uit van alle milieuovertredingen. Dat blijkt uit de cijfers die het Departement Omgeving heeft verzameld. In totaal werden afgelopen jaar bijna 7.000 omgevingspv’s opgesteld door de bevoegde lokale of gewestelijke overheid. Van die pv’s hadden er bijna 5.000 betrekking op milieu en meer dan 2.000 op ruimtelijke ordening. Al deze gegevens zijn voortaan te raadplegen via een interactieve applicatie op de website van het Departement Omgeving. De Handhavingsrapportagetool (OHR) is, naar analogie met het Omgevingsloket, beschikbaar voor iedereen.
Bijna 7.000 omgevingspv’s
Elk jaar worden cijfers geregistreerd in verband met de omgevingshandhaving, dat wil zeggen inspectie op milieu en ruimtelijke ordening. Het gaat om het aantal klachten, aantal controles en aantal processen-verbaal van het voorgaande jaar, op gewestelijk, provinciaal en lokaal niveau. In totaal werden in 2021 38.267 omgevingsklachten gerapporteerd. 72 procent hiervan had betrekking op milieu, 28 procent op ruimtelijke ordening. Toezichthouders, verbalisanten en stedenbouwkundige inspecteurs voerden 54.432 controles uit. Dat resulteerde in bijna 7000 omgevingspv’s.
Uit de cijfers blijkt dus dat sluikstorten een blijvend probleem vormt dat nauwelijks afneemt. Sinds het begin van de rapportering, in 2009, schommelt het aantal pv’s voor sluikstorten onafgebroken rond de 1.500 dossiers per jaar. Dat is ongeveer een derde van alle milieudossiers bij de parketten in Vlaanderen. Ook in 2021 was dat het geval, met 1.433 pv’s. De cijfers zijn voor een stuk te verklaren omdat sluikstorten een overtreding is die relatief makkelijk is vast te stellen en bovendien als zeer hinderlijk ervaren wordt. Ook hebben ambtenaren op verschillende bestuursniveaus de bevoegdheid om sluikstorten te verbaliseren.
Niet vergund
Na sluikstorten werd in 2021 het vaakst een pv opgesteld voor bedrijven of exploitanten die geen vergunning (conform VLAREM) hebben of ze niet naleven. Het ging om bijna 1000 dossiers. Daarnaast schatten gemeenten dat er zich ook heel wat niet vergunde activiteiten op hun grondgebied bevinden die nog niet werden geverbaliseerd. Sommige gemeenten ramen ze zelfs op meer dan honderd. In 2021 publiceerde het Departement Omgeving een studie met daarin zoekmethodieken en een aanpak om dergelijke niet vergunde inrichtingen te identificeren.
Inzake ruimtelijke ordening zijn er afgelopen jaar ruim 2000 pv’s opgesteld. Het kan gaan om illegale constructies of reliëfwijzigingen (bijvoorbeeld ophoging of uitdieping) zonder vergunning. Alle pv’s voor milieumisdrijven worden aan het parket overgemaakt. Sinds 2009 heeft het parket de mogelijkheid om een dubbel spoor te volgen: ofwel zelf behandelen (strafrechterlijk) ofwel overmaken aan de beboetingsentiteit van de Vlaamse overheid. Die kan dan een bestuurlijke geldboete opleggen. Sinds 2018 beschikt het parket ook voor pv’s voor stedenbouwkundige misdrijven over beide opties. Het parket heeft al snel veel dossiers overgemaakt. Voor milieumisdrijven bedraagt deze overdracht ongeveer de helft van het aantal dossiers (48 procent in 2021) en voor ruimtelijke ordening een kwart (25 procent in 2021).
Handige tool
Voor het eerst zijn al deze gegevens digitaal te raadplegen via een tool op de website van het Departement Omgeving. De OHR of Omgevingshandhavingsrapportagetool stelt ook data beschikbaar per gemeente. En dat is nieuw, want voorheen werden ze gerapporteerd volgens “types van gemeenten”. Op deze manier zijn de data makkelijk te consulteren en is een verdere stap gezet in de digitalisering. De applicatie is te raadplegen via https://omgevingshandhavingsrapportage.omgeving.vlaanderen.be/public/
Bron: Departement Omgeving, Vlaamse Overheid