Vlaams minister-president Patrick Dewael en Vlaams minister van leefmilieu en landbouw Vera Dua hebben vanmorgen het startschot gegeven voor de bodemsaneringswerken aan de Maatheide te Lommel.
In een eerste fase worden de sterk verontreinigde toplaag en de onderliggende zanden die minder sterk verontreinigd zijn, met een kraan afgegraven. Het gaat over liefst 600.000 ton vervuilde gronden. Eenmaal dit achter de rug zal een bodemsaneringsdeskundige nagaan of er nog verdere saneringsmaatregelen moeten genomen worden.
Door de sanering van de bron zal de verdere verspreiding van de verontreiniging stoppen.
De kosten voor de bodemsaneringswerken, waarvan de duur geraamd wordt op n jaar, worden volledig door SIBELCO - de eigenaar van het terrein - gedragen.
Zwaar industrieel verleden
De Maatheide maakte in het begin deel uit van een uitgestrekt gebied van heide en bossen. Onder deze schrale grond sluimerde een geologische schat, het kwartszand van Mol. In 1887 werd in de Lommelse heide voor het eerst zand ontgonnen. Begin 20ste eeuw moest een groot deel van de heide plaats ruimen voor de opkomende zware industrie in deze regio. Op het terrein de Maatheide werd in 1904 een zink- en zwavelzuurbedrijf opgericht - de Compagnie des Mtaux d'Overpelt-Lommel. Op het toppunt van haar activiteiten omvatte de fabriek 17 zinkovens en een zwavelzuurafdeling. Men had echter maar weinig oog voor de milieu-impact van deze industrie. Hierdoor stierf bijna alle vegetatie en ontstonden er grote stuifvlakten. De fabriek op de Maatheide werd in 1974 ontmanteld. Hierbij werden de assen en het afbraakmateriaal over een groot gedeelte van het terrein verspreid. Dit leidde tot een sterke verontreiniging van de bovenste laag van de bodem en het grondwater met zware metalen -vooral zink en cadmium-, maar ook koper en lood en in mindere mate arseen en kwik. Sinds 1974 lag het terrein braak en werd het beschouwd als een van de black points in Vlaanderen.
Begin jaren 90 werd het terrein gekocht door SCR SIBELCO met als doel de sanering van het terrein en de ontginning van de kostbare kwartszanden. Na de ontginning zal de Maatheide haar bestemming als natuurgebied terug krijgen.
Opstart van het bodemsaneringsdossier
Om vandaag de saneringswerken te kunnen beginnen, is een lang traject van onderzoeken en onderhandelingen doorlopen. De eerste staalnames van de bodem en beperkte bodemonderzoeken, uitgevoerd in opdracht van de OVAM, dateren al van begin jaren 90.
Gelet op de complexiteit en de omvang van deze bodemverontreiniging is het niet verwonderlijk dat de verschillende onderzoeksfasen meer tijd in beslag namen dan gebruikelijk.
Nu kunnen de saneringswerken eindelijk van start gaan.
De afgegraven grond zal op het terrein zelf geborgen worden. Gelet op de gigantische volumes -geraamd op meer dan 600.000 ton- zou het transport naar een vergunde stortplaats of erkend verwerker immers aanleiding geven tot verkeershinder en een zware belasting betekenen voor het milieu. Bij de berging van de verontreinigde grond wordt er echter wel nauwlettend op toegekeken dat er geen contact meer mogelijk is tussen de verontreinigde grond en de omgeving.
Tijdens de saneringswerken zal een deskundige erop toezien dat de hinder voor de omgeving tot een absoluut minimum beperkt wordt.
Met de aanvang van deze sanering is SIBELCO een van de bodemsaneringsdossiers waarin we de laatste jaren een doorbraak hebben kunnen bereiken. Andere grote dossiers zijn Carcoke te Zeebrugge, La Floridienne te Gent en Asphaltco te Asse.
info : Ann Bats, woordvoerder van minister Dua
tel. : (02) 553 27 81
e-mail : persdienst.dua@vlaanderen.be