Omdat de meeste kwesties van de adviesvraag over het programmadecreet 2023 vooral sociaaleconomisch van inslag waren, behandelde de Minaraad er slechts enkele topics van.
Als eerste is er het voorstel tot afschaffing van de compensatie voor afvalverwerkingsheffing in buurlanden. Dit gaat over de afvalstoffen die worden geproduceerd in het Vlaamse Gewest maar die worden overgebracht in een daartoe vergunde inrichting buiten het Gewest, met het oog op het verwerken ervan. In principe gelden hiervoor dezelfde heffingstarieven als deze die gelden voor afvalstoffen die verwerkt worden binnen het Vlaamse Gewest. Maar als er op de plaats van verwerking “een gelijksoortige milieuheffing” moet worden betaald voor die verwerking, dan wordt het bedrag van de te innen Vlaamse heffing verminderd met het bedrag van die gelijksoortige milieuheffing – een zogenaamde compensatie. Die regeling zou nu worden afgeschaft. De Minaraad had hierbij toch wel wat vragen, bijvoorbeeld: is dit niet in strijd met het fiscaalrechtelijk “non-bis-in-idem”-principe? Alleszins ontbreekt het aan voldoende cijfermatige prognoses om de gevolgen van die afschaffing goed te kunnen beoordelen: (*) de verwachte impact op de verwerkingshiërarchie hergebruik/recyclage/verbranding/storten (impact op de recyclagemarkt), en (*) de te verwachten verschuivingen in de afvalstromen naar het buitenland.
Een andere topic in het advies ging over de verdubbeling van de heffing voor (mee-/)verbranding van afvalstoffen die in principe voor sortering en bijvoorbeeld recyclage in aanmerking komen. Aanleiding hiertoe is dat er in de nabije toekomst onvoldoende sorteercapaciteit beschikbaar zou zijn, wat maakt dat er (mits het bekomen van een afwijking hiertoe) meer afvalstromen bij verbranding zouden terecht komen – een lagere trap in de verwerkingshiërarchie. Vanuit milieuoogpunt betekent deze situatie dat materialen die in principe recycleerbaar zijn, mogelijk niet zullen worden uit-gesorteerd met oog op recyclage, maar toch verbrand kunnen worden, mits het betalen van een heffing aan een verdubbelde heffingstarief. Vanuit economisch oogpunt is de situatie ook problematisch: in een tijd van acute economische crisis is het risico immers reëel dat veel bedrijven in de eerste jaren onontwijkbaar een afwijking zullen moeten vragen en een dubbele heffingstarief zullen moeten betalen, wegens te weinig beschikbare sorteercapaciteit. Bovendien heeft een deel van de bedrijven in de afgelopen jaren geïnvesteerd vanuit de verwachting dat er voldoende capaciteit voor na-sortering zou zijn: zij moeten hun investering kunnen waarborgen.
Voor elk van beide maatregelen vraagt de Minaraad dan ook om deze te heroverwegen en de maatregel alleszins grondig door te spreken met de betrokken sectoren.
Briefadvies bij het programmadecreet begroting 2023
Bron: Minaraad, Vlaamse Overheid