De voorbije weken is er veel neerslag gevallen. Vooral in West-Vlaanderen leidt dat momenteel tot heel wat wateroverlast. Helaas zullen we ook in de toekomst nog geconfronteerd worden met gelijkaardige situaties, want door de klimaatverandering stijgen de overstromingskansen. Misschien is jouw regio vroeger al getroffen door wateroverlast of krijg je er in de toekomst ook mee te maken. Daarom kunnen burgers ook zelf preventieve maatregelen nemen. De VMM ontwikkelde een nieuwe brochure met concrete tips die je als lokale overheid, aannemer of architect kan delen met bewoners om schade aan hun persoonlijke bezittingen te voorkomen.
Hoe water buiten houden?
Om te vermijden dat water je woning binnenstroomt, kan je die waterdicht maken. Of je zorgt ervoor dat het water op een veilige afstand van je woning wordt tegengehouden. Bij elke maatregel is het belangrijk om de stabiliteit van je gevel in te schatten. Bij een verwachte waterhoogte van 60 cm of hoger raden we aan om die stabiliteit professioneel te laten beoordelen. Bij waterstanden boven de 80 cm is er voor elke woning een ernstig risico dat de stabiliteit in het gedrang komt. Bij oudere woningen of wanneer de waterstroom loodrecht op de muur staat, is dat ook bij lagere hoogtes al het geval.
Waterdichte gevel
Een eerste prioriteit is ervoor zorgen dat het water bij overstromingen niet door de muur naar binnen dringt. Afhankelijk van het type muur is een bepaalde aanpak aangewezen. Combineer gevelmaatregelen waar mogelijk altijd met andere maatregelen om ook ramen, deuren en andere openingen waterdicht te maken.
Ramen, deuren en andere openingen
Zijn overstromingen een risico, dan kan je grote openingen zoals ramen, deuren of een inrit waterdicht maken door schotten te plaatsen. Een permanente of automatische constructie plaats je vooraf, maar ook voor tijdelijke opstellingen is het belangrijk dat je ze op tijd installeert. Schotten functioneren best als je je gevel helemaal waterdicht kan maken én als de stabiliteit van je gevel voldoende is. Kan je de gebouwschil niet waterdicht maken? Dan kan je met schotten nog tijd kopen. Zo kan je bijvoorbeeld schadegevoelige objecten nog verplaatsen.
Verluchtingsopeningen
Elke woning heeft verschillende verluchtingsopeningen. Denk maar aan de aanvoer van verse lucht voor de verwarmingsketel, verluchtingskokers voor de kelder, de luchtafvoer van de keuken … Hoogt het water zich bovengronds op tegen de buitengevel, dan kan het via de verluchtingsopeningen naar binnen komen. Daarom moet je deze openingen tijdelijk of permanent beschermen tegen instromend water. Afhankelijk van de huidige locatie van de opening doe je dat door bestaande kokers of buizen te verhogen, door nieuwe kokers of afsluitbare roosters te plaatsen, of door een tijdelijke afdekking aan te brengen.
Waterkering
In uitzonderlijke gevallen kan je het overstromingswater ter hoogte van de gebouwschil niet tegenhouden, bijvoorbeeld als zeer hoge overstromingspeilen de stabiliteit van het gebouw bedreigen. Een waterkering staat los van de woning maar moet er wel zo dicht mogelijk bij aansluiten om de inname van ruimte voor water zoveel mogelijk te beperken. Een waterkering kan verschillende vormen aannemen: een betonmuur, een gemetste muur, een aarden berm, betonplaten … Afhankelijk van de waterdruk zijn andere funderingen, verankeringen en uitvoeringswijzen aangewezen om verzakkingen of scheefstand te voorkomen.
Hoe water buiten krijgen?
In sommige gevallen dringt het water door overdruk je huis of je waterafvoerleidingen binnen. Afhankelijk van waar het probleem zich voordoet, is een verschillende oplossing nodig. Idealiter grijp je in voor het water tot in de woning of de regenwaterput stroomt. Bij voorkeur krijgen regen- en afvalwater daarom aparte afvoerleidingen en wordt elke leiding uitgerust met een terugslagklep.
Daarnaast kun je de putdeksels en kloksifons beveiligen, of je kunt een opblaasbare ballon gebruiken als individuele beveiliging voor de afvoeren op de plek waar het water terugstroomt. Je zorgt er ook voor dat zowel hemel- als afvalwater vlot, en bij voorkeur vertraagd, uit de woning kan afgevoerd worden. Een pomp- of bufferput kan daarbij een goede eerste stap zijn.
Hoe waterresistent verbouwen?
Een woning is waterbestendig als er bij een overstroming nog water in kan doordringen, maar de schade door een reeks maatregelen tot een minimum beperkt blijft. Zo kun je toestellen en installaties bijvoorbeeld op een sokkel plaatsen, zodat ze boven de waterlijn staan, of ze verhuizen naar de eerste verdieping. Voor de afwerking van vloeren en wanden, en voor schrijnwerk, meubels en toestellen gebruik je waar mogelijk waterbestendige en gemakkelijk te reinigen materialen. Een waterbestendige woning is altijd een zinvolle maatregel als er een risico op overstromingen is.
Misschien is het onmogelijk om te voorkomen dat het water bij een overstroming je woning binnendringt, of zijn andere maatregelen te duur. Misschien is er op jouw perceel niet voldoende plaats om waterwerende ingrepen uit te voeren, of laat de stabiliteit van je woning ze niet toe. Dan is het nuttig om je woning waterresistent te bouwen en in te richten. Raadpleeg daarbij altijd eerst een vakman die vertrouwd is met de problematiek om te onderzoeken welke maatregelen nodig zijn.
Download de volledige brochure ‘Individuele bescherming tegen overstroming’
Bron: Vlaamse Milieumaatschappij, Vlaamse overheid