OVAM verklaart 4 gefaseerde bodemsaneringsprojecten voor de omgeving van 3M in Zwijndrecht niet conform

Eind november 2024 werden in opdracht van 3M Belgium vier bodemsaneringsprojecten (BSP) – waarin de aanpak van sanering wordt bepaald – ingediend. Het gaat om de gefaseerde  bodemsaneringsprojecten voor de delen natuur, percelen met landbouwfunctie, voor het grondwater en voor het fabrieksterrein en de directe omgeving (on-site). De vier BSP’s voldoen niet aan de vereisten van een bodemsaneringsproject en daarom heeft de OVAM ze niet conform verklaard.

BSP on site

Het BSP voor het fabrieksterrein en de directe omgeving stelt voor om:

• de hydraulische barrière die de instroom van met PFAS verontreinigd grondwater naar de Palingbeek beheerst uit te breiden;
• de pump-and-treat (het oppompen en behandelen van verontreinigd grondwater), die sinds 2010 draait, op te schalen;
• het terrein verder af te dekken;
• de nog aanwezige grondhopen te verwijderen.

De OVAM verklaart het BSP niet conform omdat:

• het functioneren van de huidige hydraulische barrière onvoldoende wordt aangetoond;
• er geen evaluatie wordt gemaakt van de efficiëntie van de huidige pump-and-treat;
• er geen doelstellingen voor de sanering worden vooropgesteld;
• de voorgestelde variant weinig duurzaam is door de hoge jaarlijkse operationele kost.

Er moet een gewijzigd BSP ingediend worden tegen 1 juni 2026.

BSP natuur

Het BSP natuur stelt een onderzoekstraject voor om de hiaten in de kennis van de  schadelijke effecten van PFAS op organismen en ecosystemen en de impact hiervan op saneringsdoelstellingen en de voorgestelde saneringstechnieken na te gaan. Het BSP voldoet  niet aan de eisen van een bodemsaneringsproject en wordt niet-conform verklaard. 3M Belgium moet een gewijzigd BSP indienen tegen 1 december 2027, in lijn met het onderzoekstraject dat in het BSP wordt onderbouwd. We geven aan dat jaarlijks een voortgangsrapport moet worden opgemaakt en dat er een multidisciplinair team (MDT) natuur betrokken moet worden bij dit traject.

Voor de zone van de Palingbeek ten zuiden van 3M heeft de OVAM, gelet op het onvoldoende functioneren van de hydraulische barrière, de aanwezigheid van een kernzone van  de verontreiniging, de impact van de Palingbeek op de Schelde en de voorziene heraanleg tot ecocorridor, opgelegd dat 3M Belgium een gewijzigd BSP met een actieve saneringsaanpak in te dienen tegen 1 oktober 2025.

Gelet op de impact op de Schelde en de voorziene heraanleg tot nat bos en buitendijks gebied, verwacht de OVAM voor de zone van het Broekbos een gewijzigd BSP waarin de noodzaak van een actieve aanpak wordt nagegaan tegen 1 april 2026.

BSP grondwater en BSP landbouw

Zowel het BSP grondwater als het BSP landbouw stellen een onderzoekstraject voor, om de hiaten in het conceptueel-sitemodel in te vullen en de haalbaarheid en effectiviteit van saneringstechnieken na te gaan. Beide BSP’s voldoen niet aan de vereisten van een bodemsaneringsproject en worden niet-conform verklaard. Er moet een gewijzigd BSP ingediend worden tegen 1 december 2027, in lijn met het onderzoekstraject dat in de BSP’s wordt onderbouwd. Voor het BSP landbouw geven we aan om jaarlijks een voortgangsrapport op te maken en een multidisciplinair team (MDT) landbouw te betrekken bij dit traject.

Geïntegreerde aanpak

Daarnaast verplicht de OVAM om een overkoepelend traject op te zetten dat de geïntegreerde aanpak over de verschillende bodemsaneringsprojecten heen bewaakt. Dit globaal plan moet duidelijk maken dat alle aangetoonde risico’s in alle betrokken deelgebieden worden aangepakt.

Het plan moet ook een periodieke evaluatie voorzien van de voorgestelde saneringsconcepten op basis van nieuwe technische en wetenschappelijke inzichten. Dit overkoepelend traject moet op regelmatige basis gecommuniceerd worden naar de eigenaars, bewoners, landbouwers en andere betrokkenen in het gebied, zodat zij een duidelijk zicht hebben op de aanpak en planning.

Bron: Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, Vlaamse overheid