In Vlaanderen wordt anno 2022 minder dan 2% van het afval gestort. Vlaanderen staat daarmee aan de Europese top en slaagt er in om de minst wenselijke vorm van afvalverwerking tot een absoluut minimum te beperken. Het verleden zadelt ons nochtans op met vele voormalige stortplaatsen. Tot aan de start van het afvalbeleid in 1981 was storten immers de meest gangbare manier van afvalverwerking. Alles samen gaat het om ruim 2.500 stortplaatsen met een totale oppervlakte van meer dan 100 km². Ruimte die onderzocht moet worden op bodemrisico’s en indien nodig gesaneerd moet worden. Maar evenzeer nuttige ruimte die hergebruikt kan worden voor natuur, recreatie, ondernemen, … Om het hoofd te bieden aan deze uitdaging en opportuniteit ontwikkelde de OVAM een aanpak voor een duurzaam voorraadbeheer van stortplaatsen. Een eerste en cruciale stap is een grondige inventarisatie. Vandaag zijn al deze stortplaatsen in kaart gebracht. https://ovam.vlaanderen.be/overzicht-stortplaatsen
De kaart geeft de ligging van de gekende stortplaatsen in Vlaanderen weer. Ze kadert in de Europese INSPIRE-richtlijn om geografische data van overheden toegankelijker te maken zowel voor overheden als voor het publiek. Vlaanderen is daarmee de eerste Europese regio die op deze schaal de info omtrent stortplaatsen ontsluit. De kaart bevat de risicogronden met Vlarebo -rubrieken die verwijzen naar de aanwezigheid van een stortplaats (2.3.6, 2.3.7 of 2.3.11). Ze baseert zich op de administratieve informatie die op dit moment gekend is. Onvolledigheden of fouten zijn dus niet uitgesloten. Momenteel is de laag enkel raadpleegbaar op de OVAM-website en nog niet downloadbaar. Via INSPIRE Geoportal (europa.eu) zal dit binnenkort wel mogelijk zijn.
"Open ruimte is een kostbaar goed in Vlaanderen. Met creatieve oplossingen willen we die ook maximaal beschermen. Door voormalige stortplaatsen in kaart te brengen en op termijn waar nodig ook te saneren, boren we zo'n 100 vierkante kilometer aan nieuwe ruimte aan die we kunnen gebruiken voor extra natuur of voor economische ontwikkelingen. Deze inventaris is een belangrijke eerste stap om onze openruimte in Vlaanderen te vrijwaren zonder onze welvaart af te remmen", zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir.
Uw input helpt om deze dynamische inventaris te verbeteren
De kaart telt ruim 2.500 unieke contouren maar die geven nog geen exacte afbakening van de stortplaatsen weer. Ze verwijzen naar de administratieve percelen waarvoor stortactiviteiten gekend zijn. Het is dus mogelijk dat meerdere unieke stortplaats-ID’s in realiteit één stortplaats vormen. Samen met de lokale besturen en op basis van de data die zij aanleveren, werkt de OVAM gestaag verder om de kwaliteit van de contouren te verbeteren.
Hebt u nieuwe of andere gegevens over stortactiviteiten op uw grond? Neem dan contact op met uw gemeente. Als u kunt aantonen dat er op uw grond geen stortactiviteiten hebben plaatsgevonden, verwijdert de gemeente het perceel uit de Gemeentelijke Inventaris van risicogronden. Kent u een stortplaats die niet in de inventaris staat, meld dat dan bij de gemeente of bij de OVAM. Meer informatie over deze gronden en de fase van onderzoek vindt u eveneens op www.degrotegrondvraag.be.
Historische last kan een troef worden
Ruimte is schaars in Vlaanderen. Door deze stortplaatsen in kaart te brengen, zetten we een eerste belangrijke stap om deze ruimte te gaan hergebruiken. Tegen 2028 moeten alle historische stortplaatsen een eerste bodemonderzoek ondergaan hebben. Waar nodig zal de bodem gesaneerd worden. Meer dan 100km² aan ruimte in Vlaanderen kan op die manier opnieuw in gebruik gebracht worden. Recente voorbeelden tonen aan dat de mogelijkheden uiteen lopen. Zo worden vandaag de locaties van oude stortplaatsen ‘hergebruikt’ als bedrijventerreinen, recreatiezones, zonne-energieparken of als bos- en natuurgebied. Op initiatief van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir werd in maart 2021 nog een initiatief opgestart waarbij gemeenten hun stortplaatsen konden laten onderzoeken met het oog op herontwikkeling tot natuur- of bosgbied.
Bron: De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, Vlaamse Overheid