De Europese Commissie en het VN-Milieuprogramma (UNEP) hebben vandaag een belangrijk nieuw rapport gepresenteerd waarin wordt benadrukt dat een radicale ommekeer is geboden in de wijze waarop de grote economieën gebruik maken van de schaarse hulpbronnen. Het rapport reikt wetenschappelijk gefundeerde prioriteiten aan als grondslag voor de mondiale milieu-inspanningen, met een rangschikking van producten, materialen, economische activiteiten en levenswijzen volgens de impact die zij hebben op het milieu en de natuurlijke rijkdommen. De belangrijkste vaststellingen luiden onder meer dat ruim de helft van alle wereldwijd geteelde gewassen als diervoeder wordt gebruikt en dat bij iedere verdubbeling van de welvaart de druk op het milieu met 60 tot 80 procent toeneemt. Het 149 bladzijden tellende rapport, dat is opgesteld door het internationale panel voor duurzaam beheer van hulpbronnen, geeft aan dat wetgevers en beleidsmakers die begaan zijn met het welzijn van onze aarde, gebruik moeten maken van belastingen en andere prikkels om milieuvriendelijker landbouwmethoden te bevorderen en het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen.
Commissaris voor Milieu Janez Poto?nik stelde het als volgt: "Dit rapport maakt duidelijk dat het hoog tijd is dat wij omschakelen op een economie die efficiënt omspringt met hulpbronnen. De uitdaging is gigantisch, maar wij moeten ze aanpakken om onze welvaart en levenskwaliteit veilig te stellen. Als het ons werkelijk menens is om anders gebruik te gaan maken van de hulpbronnen, is het fiscaal sturen van prijssignalen een van de meest efficiënte en effectieve middelen."
"Het is wel degelijk mogelijk om duurzame economische groei te bewerkstelligen én rekening te houden met milieuwelzijn," aldus Angela Cropper, plaatsvervangend uitvoerend directeur van het UNEP. "We moeten in de eerste plaats de nadruk leggen op de inspanningen die de grootste bijdrage leveren aan het verminderen van de schade die de mens toebrengt aan de ecosystemen. In dat verband krijgen beleidsmakers met dit rapport een belangrijke handreiking. En voor particulieren worden de reeds bekende adviezen nog eens herhaald: eet minder vlees, doe de lichten uit, isoleer je woning, zet de verwarming of airconditioning minder hoog, reis niet met het vliegtuig en laat de auto zo vaak mogelijk staan – deze maatregelen leveren de grootste milieubesparingen op en maken het grootste verschil voor moeder aarde."
Grootste boosdoeners
Het rapport "Environmental Impacts of Consumption and Production: Priority Products and Materials" is het laatste in een reeks rapporten van de hand van het internationale panel voor duurzaam beheer van hulpbronnen. Op basis van levenscyclusanalyses maakt het rapport een rangschikking van de grondstof- en energiebehoeften voor productie, consumptie en afvalverwijdering en brengt het de processen, producten en materialen in kaart die wereldwijd de meeste milieuschade veroorzaken. Bovenaan deze lijst staan landbouwproducten, met name producten van dierlijke oorsprong, omdat meer dan de helft van alle wereldwijd geteelde gewassen als diervoeder wordt gebruikt. Gebruikers van fossiele brandstoffen liggen ook onder vuur, in het bijzonder stroomproducenten en andere energie-intensieve sectoren, woningverwarming en vervoer. Materialen met de grootste impact gedurende hun levenscyclus zijn onder meer kunststoffen, ijzer, staal en aluminium.
Volgens het panel moet prioriteit worden gegeven aan het streven naar reductie op het gebied van de volgende milieuknelpunten: klimaatverandering, habitatverandering, stikstof- en fosfaatverontreiniging, overexploitatie van vis- en bosbestanden en andere hulpbronnen, invasieve soorten, ongezond drinkwater en gebrekkige sanitatie, verbranding van vaste brandstoffen door particuliere huishoudens, blootstelling aan lood, luchtvervuiling in steden en beroepsmatige blootstelling aan deeltjes.
Gevaren van de welvaart
Zorgwekkend is dat het panel een hele reeks gegevens opvoert waaruit blijkt dat een stijging van de welvaart samengaat met een toename van de menselijke impact op het milieu, in tegenstelling tot de wijdverbreide opvatting dat grotere rijkdom tot een kleinere ecologische voetafdruk leidt.
Ofschoon grotere rijkdom kan leiden tot het beschikbaar komen van relatief eenvoudige processen en apparaten waarmee lokale bronnen van lucht- en watervervuiling beheerst kunnen worden, geeft het rapport aan dat een welvaartsstijging ook tot gevolg kan hebben dat omvangrijkere problemen zoals energieverbruik en broeikasgasemissies nog toenemen. Zo blijkt uit het verslag dat, wat CO2 betreft, een verdubbeling van de welvaart de druk op het milieu met 60 tot 80 procent, en in opkomende economieën soms nog meer, doet toenemen.
Achtergrond: internationaal panel voor duurzaam beheer van hulpbronnen
Het panel werd opgezet om onafhankelijk wetenschappelijk inzicht te verschaffen in het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en de impact ervan op het milieu, in een poging om de economische groei los te koppelen van de achteruitgang van het milieu. Het panel bouwt voort op de standpunten van milieudeskundigen uit de hele wereld. Het voorzitterschap wordt gezamenlijk bekleed door Ashok Khosla, voorzitter van de IUCN, en professor Ernst Ulrich von Weizsäcker, voormalig voorzitter van de milieucommissie van het Duitse parlement.
Nuttige links:
Het volledige rapport is beschikbaar op http://www.unep.org/resourcepanel/.
Bron : Europese Commissie