Olie- en gasverbruik sneller afbouwen bespaart Vlaamse gezinnen en ondernemingen miljarden en beschermt beter tegen prijspieken
Volgens nieuwe berekeningen van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) betaalden Vlaamse huishoudens en ondernemingen die niet onder het emissiehandelssysteem vallen in 2022 samen ca. 21 miljard euro voor de import van olie en gas. Dat is meer dan drie keer zoveel als vóór de energiecrisis. De Vlaamse werkgevers en vakbonden in de SERV willen deze miljardenstroom naar het buitenland snel afbouwen en gezinnen en ondernemingen beter beschermen tegen prijspieken. Ze porren de Vlaamse Regering aan om met het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030 sneller het olie- en gasverbruik te verminderen en meer over te schakelen naar fossielvrije technologieën. Het plan moet duidelijke keuzes maken en gezinnen en ondernemingen meer houvast bieden bij toekomstgerichte beslissingen over verwarming en verplaatsingen.
Caroline Copers, voorzitter SERV:Het Vlaams Energie- en Klimaatplan dat de Vlaamse Regering tegen 30 juni 2023 indient als onderdeel van het Belgische plan moet een steviger energieplan worden en gerichter inzetten op de sociaal-economische kansen van de energieomslag. Nu leest het te veel als een opsomming van gefragmenteerde klimaatmaatregelen. De Vlaamse Regering moet gezinnen en ondernemingen beter beschermen tegen prijspieken en sneller minder afhankelijk laten worden van olie en gas. Ook mogen gezinnen en ondernemingen voor wie de transitie nu te zwaar weegt niet in de kou blijven staan.
Minder fossiele energie bespaart miljarden en beschermt tegen prijspieken
Volgens een ruwe schatting van de SERV stegen de kosten voor gas- en olie-import voor Vlaamse huishoudens en ondernemingen van ongeveer 6 miljard euro per jaar in 2018 naar meer dan 21 miljard euro in 2022. Daarvan ging het grootste deel naar gas en de rest naar olie. De kost wordt ongeveer voor de helft gedragen door huishoudens, de andere helft door ondernemingen. Het Vlaams Energie- en Klimaatplan beoogt slechts tegen 2030 een besparing van 30% op dat verbruik en tegen 2025 een besparing van 6%. Dat moet sneller volgens de SERV en vermijdt dat de volgende jaren onnodig veel miljarden wegvloeien naar het buitenland voor de aankoop van gas en olie. Huishoudens en ondernemingen worden daardoor ook minder blootgesteld aan de risico’s van hoge energieprijzen. Inzetten op een snelle defossilisering en een gezonde prijsverhouding tussen fossiel verwarmen en verwarmen met klimaatvriendelijke alternatieven zoals een warmtepomp is daarom een prioriteit.
Meer investeringszekerheid nodig
Om een meerwaarde te hebben moet het Vlaams Energie- en Klimaatplan gezinnen en ondernemingen duidelijkheid en investeringszekerheid bieden. Nu blijft het investeringsklimaat te mistig en weten gezinnen en ondernemingen niet precies wat er op hen afkomt. Iemand die nu een verwarmingsketel moet vervangen, zit met veel vragen omdat het grotere plaatje van het beleid voor de komende jaren niet duidelijk is. Hoelang blijft het bv. nog mogelijk om een ketel te vervangen door een gasketel? Of wanneer wordt de prijsverhouding tussen verwarmen op gas en met alternatieven zoals een warmtepomp echt interessant? Ook bedrijven en infrastructuurbouwers ervaren een grote investeringsonzekerheid en hebben geen zicht op duidelijke scenario’s.
Vragen bij cijfers en prognoses
Tot slot stipt de SERV aan dat het Energie- en Klimaatplan het effect van maatregelen overschat en er dus te weinig maatregelen zijn om de veronderstelde reducties te realiseren. De cijfers en prognoses liggen waarschijnlijk veraf van de realiteit. De SERV vraagt om niet te knutselen met cijfers en het plan eventueel door een onafhankelijk orgaan te laten doorrekenen.
Het moet ook duidelijk zijn welke extra maatregelen Vlaanderen zal voorzien als het klimaatplan op Belgisch en/of Europees niveau niet verdedigd kan worden. Een financieel plan moet uitwerken hoe de nodige investeringen en de aankoop van flexibiliteit gefinancierd zullen worden en moet zeker ook ruimte voorzien voor integrale, collectieve voorbeeldprojecten.
2023 SERV Advies Vlaams energie- en klimaatplan 2021-2030
Bron: Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV)