Nieuwe natuur in het Schelde-estuarium kan het best worden gecombineerd met andere functies van de Schelde zoals gebruik voor dag- en verblijfsrecreatie of zelfs wonen, maatregelen ter voorkoming van overstromingen (langs de Zeeschelde) of aquacultures (langs de Westerschelde). De maximalisatie van win-winsituaties voor natuur en mens vergt verder multidisciplinair onderzoek.
Dit concludeert de Vlaamse instelling voor technologisch onderzoek (Vito) naar aanleiding van de vandaag verschenen studie 'Natte natuur in het Schelde-estuarium, een verkenning van de kosten en de baten". Dit onderzoek is verricht op verzoek van de Projectdirectie ontwikkelingschets Schelde-estuarium (ProSes). Deze organisatie bereidt een pakket van maatregelen voor om de Langetermijnvisie van het Schelde-estuarium (2030) te operationaliseren. Dit pakket van maatregelen wordt de 'Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium' genoemd en is gericht op het instandhouden van de fysieke kenmerken van het estuarium en het optimaal samengaan van veiligheid, toegankelijkheid en natuurlijkheid binnen het Schelde-estuarium.
In dat kader heeft ProSes aan Vito en het Nederlandse Centraal Planbureau (CPB) gevraagd een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) uit te voeren. Daar de genoemde dimensies veiligheid, toegankelijkheid en natuurlijkheid tot op zekere hoogte autonoom zijn, worden de aspecten toegankelijkheid (CPB) en natuurlijkheid (Vito) in aparte MKBA's verricht. Beide instituten hebben samengewerkt door input voor en commentaar op elkaars onderzoeken te leveren.
De studie van Vito omvat een verkenning van de maatschappelijke kosten en baten van door ProSes geselecteerde voorbeeldgebieden voor natuurontwikkeling, en dit op basis van expertenoordeel, Scheldemodellen en methoden en cijfers uit de literatuur. Onderscheid is gemaakt naar ontpoldering, gedempt getij en wetlands landinwaarts van de dijken. Naast de kosten en baten van de voorbeeldgebieden is gekeken of er grote verschillen zijn in kosten en baten tussen de verschillende typen nieuw te creren natuur.
De belangrijkste benoemde baten zijn recreatiebaten en de vermeden kosten voor beheer en onderhoud van de rivier, waarbij nutrintenverwijdering en sedimentvang de belangrijkste zijn. De cijfers geven aan dat deze maatschappelijke baten, uitgedrukt per hectare, van een zelfde grootteorde zijn als de bijdrage van landbouwgebieden. Dit betekent dat wetlands, die naast het uit gebruik nemen van landbouwgrond slechts beperkte bijkomende investeringen vergen, zich op deze basis reeds zouden kunnen terugverdienen. Indien dijken moeten worden verplaatst, zijn kosten en baten niet in balans. Vito beveelt aan om bij dergelijke maatregelen te onderzoeken of de natuurontwikkeling kan worden gecombineerd met gebruiksfuncties voor de mens, van bescherming tegen overstromen tot wonen en recreren.
Zo worden de maatschappelijke baten van combinaties met maatregelen voor beveiliging tegen overstromen voort uitgewerkt in de studie 'Maatschappelijke kosten-batenanalyse voor de actualisatie van het Sigmaplan, Conclusies op hoofdlijnen', die eveneens vandaag wordt gepubliceerd.
Vito wijst erop dat de informatie en kennis rond de baten van de unieke Scheldenatuur onvolledig zijn. Een voorbeeld hiervan is de inschatting van de niet-gebruikswaarde. Dit is de waarde die mensen hechten aan het bestaan van deze unieke natuur en het doorgeven daarvan aan toekomstige generaties. Door het unieke karakter van het Schelde-estuarium en uit voorbeelden uit de literatuur kan men verwachten dat de niet-gebruikswaarde hoog gewaardeerd wordt. Vito beveelt aan in het vervolgtraject verder multidisciplinair onderzoek te doen naar de waarde van de Schelde-natuur voor de mens en naar een optimale gebieds- en inrichtingskeuze voor nieuwe natuurontwikkeling.
____________________________________________________________
De studie ' Natte natuur in het Schelde-estuarium' een verkenning van de kosten en baten', is gepubliceerd in de reeks Bijzondere Publicatie van het CPB, Den Haag.
Deze is verkrijgbaar in hard copy bij proses (info@proses.be)
De conclusies op hoofdlijnen en de samenvatting, evenals de volledige publicatie kunnen (gratis) worden gedownloaded op de Emis website (rubriek Natuur & RO).
Deze publicatie is tegelijkertijd verschenen met volgende 2 studies :
- 'Verruiming van de vaarweg van de Schelde, een maatschappelijke kosten-batenanalyse' (zie persbericht CPB) ;
- 'Maatschappelijke kosten-batenanalyse voor de actualisatie van het Sigmaplan, Conclusies op hoofdlijnen' (zie persbericht Vito).
Informatie over de Ontwikkelingschets 2010 Schelde-estuarium is te vinden op de ProSes-website (www.proses.nl; www.proses.be)
Meer info bij Vito
Leo De Nocker, tel: + 32 14 33 58 86; leo.denocker@vito.be