In december 2015 hebben 195 landen afgesproken om de opwarming van de aarde tot 2 graden te beperken. Een nieuwe studie, vandaag gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift Nature Climate Change, geeft nieuwe schattingen voor het zogenaamde koolstofbudget: de maximale hoeveelheid CO2 die vanaf nu nog wereldwijd mag worden uitgestoten om dat doel te bereiken. De nieuwe schattingen, die onderzoekers van onder meer PBL en IIASA (Wenen) hebben berekend, variëren tussen de 600-1200 miljard ton CO2 vanaf 2015. Dit lijkt veel, maar momenteel bedraagt de jaarlijkse mondiale uitstoot 40 miljard ton CO2. Een snelle daling van de uitstoot is dus nodig om het 2-gradendoel te halen.
Koolstofbudget is heel beperkt
Wanneer de emissies van het belangrijkste broeikasgas, koolstofdioxide (CO2), blijven doorgroeien zoals in het verleden, dan stoten we wereldwijd in de komende eeuw naar schatting zo’n 4200 miljard ton CO2 uit. Goed voor een wereldwijde stijging van de mondiale temperatuur met zo’n 4 graden.
Wanneer wereldwijd de emissies met constante snelheid worden gereduceerd, zouden de emissies dus in ongeveer 50 jaar naar nul moeten worden teruggebracht om zo binnen het budget te blijven (middenpanel). Dat is bijzonder krap gezien de emissietrends in de afgelopen tientallen jaren (stijgend in plaats van dalend), maar ook gezien de levensduur van veel energie-infrastructuur (elektriciteitscentrales gaan bijvoorbeeld vaak minstens 40 jaar mee).
CO2-afvang en -opslag
Het energiesysteem zou in 2060 volledig omgeschakeld moeten zijn van een systeem vrijwel volledig gebaseerd op fossiele brandstoffen (nu) naar een waarin gebruik van fossiele brandstoffen (zonder CO2-afvang en -opslag) geen plaats meer heeft. Dit is een enorm snelle omslag en heeft consequenties voor alle sectoren van de economie.
Wel is het mogelijk om het koolstofbudget op korte termijn iets te verruimen door op lange termijn gebruik te maken van zogenaamde negatieve emissies: het extra uit de lucht halen van CO2 door middel van herbebossing of afvang en opslag van CO2 in combinatie met bio-energie. Aan negatieve emissies kleven echter wel nadelen: bio-energieteelt en herbebossing concurreren met landgebruik voor voedselvoorziening. Ook bestaat er nog weinig draagvlak voor CO2-opslag.
Consequenties voor gebruik fossiele brandstoffen
Het benutten van alle fossiele reserves - gas, olie en kolen - zou, zonder afvang van CO2, leiden tot emissies ver boven het koolstofbudget.
Komende jaren cruciaal voor klimaatbeleid
De komende jaren zijn cruciaal zijn om klimaatbeleid tot een succes te maken; wereldwijd moeten de huidige beleidsvoornemens sterk worden aangescherpt om binnen het koolstofbudget te blijven. Bovendien zullen overheden zich op korte termijn moeten buigen over de vraag welke rol zij negatieve emissies willen geven. Omdat infrastructuurbeslissingen vaak enkele jaren van tevoren worden gemaakt, speelt deze urgentie nog sterker. Voor 2020 moeten ook de onderhandelingen over nieuwe emissiedoelstellingen worden afgerond. Uitstel betekent dat op de iets langere termijn nog scherpere reducties nodig zijn.
Bron: Planbureau voor de Leefomgeving