14/07/2020

Net gelanceerd: projectoproep voor innovaties in circulair bouwen

innovaties in circulair bouwen
Terug naar artikeloverzicht

Wie geen grondstoffen heeft, moet slim zijn

Vlaanderen beschikt amper over eigen grondstoffen en is hierdoor sterk afhankelijk van de invoer van grondstoffen. We zien vandaag al dat die invoer onzeker is. In de toekomst wordt dat wellicht nog meer het geval. Daarom moeten we beter gebruik maken van de grondstoffen die we hier hebben.

Impact voor de planeet

Andere keuzes in nieuwbouw en renovatie kunnen maar liefst de helft van het grondstofverbruik (inclusief import) en het bouw- en sloopafval beïnvloeden. Dat sloopafval is nu goed voor een derde van de jaarlijkse Vlaamse afvalproductie. De ontginning van grondstoffen, de productie van bouwcomponenten, bouw- en renovatie-activiteiten, vertegenwoordigen nu samen zowat 5 à 12% van de totale nationale broeikasgasemissies.

Uit een recente studie door VITO in opdracht van het Steunpunt Circulaire Economie blijkt dat circulaire bouwstrategieën een aanzienlijke klimaatwinst opleveren. Door met andere methodes en materialen te bouwen en meer gerecycleerde en hergebruikte materialen toe te passen, kan de materialen- en de koolstofvoetafdruk van woonhuizen met ongeveer 20% dalen tegen 2050. Dat is een 'circulaire bonus' bovenop de andere klimaatwinst die we boeken door op grote schaal huizen te gaan renoveren.

Circulair bouwen

In de circulaire bouweconomie gaan we efficiënter om met grondstoffen, materialen, energie, water en ruimte door kringlopen slim te sluiten. 'Circulair bouwen' is een koepelterm die meerdere strategieën omvat, zoals bijvoorbeeld:

  • urban mining en selectieve sloop: materialen en bouwproducten terugwinnen uit huidige bouwwerken;
  • veranderingsgericht (ver)bouwen: gebouwen en infrastructuur creëren die zich aanpassen aan toekomstige noden van gebruikers en tegelijkertijd materiaalkringlopen sluiten;
  • nieuwe businessmodellen: bouwproducenten en leveranciers testen nieuwe modellen, waarbij waardebehoud van bouwproducten centraal staat. Voorbeelden hiervan zijn ‘product-as-a-service’ en ‘take-back-formules’ waarbij respectievelijk diensten (zoals lichtsterkte) in plaats van de producten (zoals lampen) geleverd worden of producten teruggenomen worden voor rechtstreeks hergebruik, herstel en/of recyclage.

Knelpunten

Dat dergelijke innovaties niet vanzelf voet aan de grond krijgen, heeft te maken met tal van factoren. Algemeen stellen we vast dat circulaire initiatieven moeten opboksen tegen een economie die al 100 jaar lineair georganiseerd is. Nemen, maken, gebruiken en afdanken is nog al te vaak de aanpak. 

Meer concreet zien we onderstaande vijf uitdagingen. Hoe zorgen we ervoor dat:xx

1. het financieel plaatje klopt terwijl we in projecten toch kiezen voor de lange termijn en voor duurzame, circulaire oplossingen?

2. we de risico's voor bouwheren en uitvoerders om met innovatieve bouwoplossingen aan de slag te gaan behapbaar maken?

3. dat er in de samenwerking en rolverdeling tussen bouwpartners (van investeerder over aannemer tot ontmantelaar) bij innovatieve projecten meer vertrouwen en transparantie is? Niet enkel bij het begin, maar ook met name op het einde van de keten: bij sloop, urban mining...

4. dat we innovaties als product-as-a-service en leasing van gestandaardiseerde bouwcomponenten op voldoende grote schaal kunnen toepassen zodat ze rendabel worden?

5. de individuele en maatschappelijke voordelen van circulair bouwen duidelijker zijn voor bouwheren en gebruikers?

De oproep

De projectoproep verleent subsidies aan experimentele, demonstratie- en disseminatieprojecten die een antwoord bieden op één of meerdere van de vijf uitdagingen én specifiek inzetten op urban mining en/of veranderingsgericht bouwen. 

De innovaties die getest en getoond worden, moeten bovendien opschaalbaar en maatschappelijk en economisch voldoende relevant zijn. Ze moeten bijvoorbeeld het voordeel voor één bedrijf overstijgen. Sterke aanvullende partnerschappen en het verspreiden van geleerde lessen zijn een absolute must.

Vlaanderen Circulair en de OVAM subsidiëren maximaal 80% van de projectkosten, met een maximaal subsidiebedrag van € 100.000.

De deadline voor indieningen is woensdag 23 september 2020 om 12u 's middags.

Meer info vind je op de website van Vlaanderen Circulair >

https://vlaanderen-circulair.be/nl/aan-de-slag/gerichte-call-bouw-2020

Bron: De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, Vlaamse Overheid