Sommige Vlaamse rivieren beschikken over een natuurlijk mechanisme dat de milieuonvriendelijke stof fosfaat uit het water verwijdert. De waterkwaliteit van deze rivieren is beduidend beter dan die in rivieren zonder natuurlijk filtersysteem. Dat blijkt uit onderzoek van bio-ingenieur Stijn Baken.
In de Kleine Nete en enkele zijrivieren van de Demer heeft Stijn Baken, postdoctoraal onderzoeker aan het Departement Aard- en Omgevingswetenschappen, een chemische reactie aangetroffen die ervoor zorgt dat de schadelijke stof fosfaat op een natuurlijke manier uit het rivierwater wordt verwijderd. Deze natuurlijke filter ziet eruit als een roestbruine smurrie, en komt tot stand wanneer fosfaat en zuurstof in aanraking komen met ijzer.
“De meeste Vlaamse waterlopen en rivieren bevatten te veel fosfaten”, zegt Stijn Baken. “Die stoffen zijn erg schadelijk voor het milieu omdat ze de groei van algen bevorderen. Dat kan onder meer leiden tot de productie van giftige stoffen, geurhinder en zelfs vissterfte. Fosfaat komt voor in de natuur, maar is ook een van de hoofdbestanddelen van dierlijke mest. Wanneer boeren hun land bemesten, dringen de fosfaten via het regenwater in de bodem. Daarna komen ze in het grondwater terecht en stromen zo naar waterlopen en rivieren.”
Grote schaal
In samenwerking met VITO en het Waterbouwkundig Laboratorium analyseerde Baken verscheidene stalen van grond- en rivierwater uit de Kleine Nete en zijvieren van de Demer. Het chemische proces dat hij ontdekte werd eerder al aangetroffen in laaglanden zoals Nederland en Noord-Duitsland, maar het is de eerste keer dat het op zo’n grote schaal werd bestudeerd. “Het studiegebied besloeg ongeveer 1000 vierkante kilometer”, zegt Baken. “Voordien was het grootst bestudeerde gebied 7 vierkante kilometer groot. Dat we het op zo’n grote schaal hebben aangetroffen, doet de kans toenemen dat er elders in Vlaanderen ook dergelijke chemische reacties plaatsvinden.”
Baken wil zijn onderzoek in de toekomst dan ook voortzetten. “Ik zou mijn onderzoek graag uitbreiden naar het volledige Vlaamse riviergebied”, zegt hij. “Momenteel zijn er al veel gegevens beschikbaar over concentraties aan ijzer en fosfaat in het grondwater. Met die gegevens moet het mogelijk zijn om meerdere rivieren te bestuderen, en te kijken of de natuurlijke fosfaatfilters ook daar aanwezig zijn.”
De volledige tekst van het onderzoek vind je hier.
Bron : KULeuven