Wat kunnen burgers, bedrijven en overheden doen om klimaatbestendig te zijn?
Het online instrument ‘groenblauwpeil’, waarmee gezinnen de klimaatbestendigheid van hun perceel kunnen meten, wordt uitgebreid. Voortaan kunnen ook overheden en professionelen uit de bouw-en tuinsector gebruik maken van deze tool voor hun projecten. Het groenblauwpeil geeft aanbevelingen om gebouwen, parkeerplaatsen, infrastructuur en bijhorende (openbare) ruimte klimaatbestendig te maken. De tool is een initiatief van het Departement Omgeving, bouwfederatie Embuild en VLARIO (kenniscentrum voor beheer afvalwater). Sinds de lancering in 2021 hebben meer dan 62.000 Vlamingen www.groenblauwpeil.be geraadpleegd. Van bijna 30.000 woningen en tuinen werd het groenblauwpeil berekend.
Wat is het groenblauwpeil?
Met het online instrument groenblauwpeil kan je nagaan hoe een bestaande woning en tuin of een nieuw ontwerp scoort op “blauwe” aspecten, zoals opvang, gebruik en infiltratie van regenwater, en “groene” aspecten zoals biodiversiteit, CO2-opslag, luchtkwaliteit en verkoeling. Om het peil te berekenen, geef je informatie in over je perceel (o.a. de oppervlakte van je dak, het soort dak, inhoud van regenwaterput en infiltratievoorziening, groenvariatie in je tuin, …). De tool bezorgt je een score die varieert van A tot F en een aantal suggesties om je groenblauwpeil te verbeteren. Bovendien kan je de ideale grootte van jouw regenwaterput berekenen.
Groenblauwpeil, versie 2.0
Nu hebben Departement Omgeving, VLARIO en Embuild Vlaanderen het groenblauwpeil 2.0 klaar. Particulieren en huishoudens kunnen als vanouds het peil voor hun perceel ingeven, maar de tool wordt uitgebreid naar andere gebouwtypes en een groter schaalniveau. Ook overheden, architecten, aannemers, tuinarchitecten… kunnen zo voortaan het groenblauwpeil berekenen voor openbaar of privé-domein. De gebruiksvriendelijkheid werd verbeterd en naargelang je noden of interesses kan je dieper in de tool duiken. Als particulier kan je kiezen voor de eenvoudige berekening, als professional voor een uitgebreide versie met extra parameters voor blauw en groen. Bovendien is het met de geactualiseerde versie makkelijker om verschillende projectontwerpen met elkaar te vergelijken en te delen met andere partners. Tenslotte is het groenblauwpeil ook aangepast aan de laatste wijzigingen in de regelgeving.
"Al verschillende zomers lang kampt Vlaanderen met droogte en een snakkend watertekort. Ons wapen daartegen is de Blue Deal, met meer dan 400 projecten over Vlaanderen. Eén ervan is het groenblauwpeil, waar nu een nog betere versie van bestaat. Bovendien wijzigden we de regelgeving met het plaatsen van grotere regenwaterputten en infiltratievoorzieningen, en zelfs het gebruik van regenwater voor toiletten, wasmachines en het poetsen. Want elke druppel telt”, zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir.
“Wanneer we stads- en dorpskernen beter willen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering, zijn ook groenblauwe ingrepen in het publiek domein noodzakelijk. Het nieuwe groenblauwpeil biedt nu een instrument om de aanleg van groen, het planten van bomen, het voorzien van buffer- en infiltratiecapaciteit voor regenwater te optimaliseren. Zo komen opdrachtgever en aannemer tot een klimaatbestendig en duurzaam resultaat”, zegt Marc Dillen, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen.
“Op dit moment is de gemiddelde score C. We streven naar een score A. Dan ben je voorbereid op de klimaatuitdagingen van morgen. Een duurzame waterhuishouding wordt dan gecombineerd met kwaliteitsvolle bomen, struiken en planten”, zegt Wendy Francken, directeur van VLARIO.
“Het groenblauwpeil helpt burgers en omgevingsprofessionals om de juiste keuze te maken voor een kwaliteitsvolle groenblauwe inrichting van publieke en private ruimte. Dit versterkt de realisatie van de bouwshift, de klimaatbestendigheid van Vlaanderen en de biodiversiteit. Het groenblauwpeil vormt bijgevolg een belangrijke schakel in de realisatie van de transitieprioriteit van de Vlaamse Regering: Omgeving voor de toekomst ", zegt Christophe Pelgrims, afdelingshoofd bij Departement Omgeving.
Elke bijdrage telt
De bijdrage die meer dan 6 miljoen Vlamingen kunnen leveren in de strijd tegen de klimaatverandering is niet te onderschatten. De oppervlakte aan huizen en tuinen bedraagt ongeveer 12,8 % of meer dan 170.000 ha van Vlaanderen en 72 % van de Vlaamse huishoudens is eigenaar van de woning waarin ze wonen. Elke maatregel die gezinnen nemen om hun woning en tuin klimaatbestendiger te maken, maakt een verschil. De Vlaamse overheid lanceerde daarom in maart 2023 het Vlaams Kampioenschap Tegelwippen. Dat loopt nog tot en met 31 oktober 2023 en spoort elke Vlaming aan zoveel mogelijk ‘tegels te wippen’ of te ontharden.
Een mooi voorbeeld van groen en waterbewust bouwen in stedelijke context is Witte Groeten, een stadswoning in Borgerhout. Op een perceel van 228 m² met 150 m² dakoppervlakte en waterdoorlatende terrassen zijn heel wat blauwe en groene ingrepen gerealiseerd. Zo is er een regenwaterput van 7.500 liter met hergebruik (wc, wasmachine en irrigatie tuin). Bijna de helft van de daken heeft een extensief en semi-intensief groendak. Een deel van het semi-intensief groendak is ook uitgerust met een bijkomende waterberging (deels kratten en deels open vijver). De overloop van de regenwaterput en het overtollig water van de groendaken worden afgevoerd naar infiltratiezones (schelpenbed) onder losse betegeling, dit om het maximaal vasthouden van water na te streven. Naast een stadstuin van een 5-tal m² meter met inheemse beplanting zijn ook de groendaken van inheemse beplanting voorzien. Dit project is een mooi voorbeeld van ‘waterbewust bouwen’ op een beperkte oppervlakte in een stedelijke context.
Deze woning haalt na de renovatie een mooie C-score terwijl deze voor de werken nog F bedroeg.
Bron: Departement Omgeving, Vlaamse overheid