De Vlaamse regering wil via een decreet de provincies en gemeenten verbieden om vanaf 1 januari 2005 nieuwe forfaitaire afvalbelastingen in te voeren. De regering stelt ook voor de bestaande forfaitaire afvalbelastingen vanaf 1 januari 2007 af te schaffen. Nieuwe belastingen moeten zowel inkomensgerelateerd zijn als conform met het principe 'de vervuiler betaalt'. De MiNa-Raad gaat hier principieel mee akkoord, maar vraagt toch ingrijpende bijsturingen.
De MiNa-Raad bracht eerder al twee adviezen uit die relevant zijn voor deze problematiek. In beide adviezen benaderde de Raad de financiering van het beheer van de huishoudelijke afvalstoffen telkens op een andere manier. In 2002 stond de toewijsbaarheid van de kosten centraal, in 2003 de vraag of het om vaste of variabele kosten ging. De MiNa-Raad brengt nu die eerdere standpunten samen tot een geheel.
Het samenbrengen van de twee eerdere visies leidt tot vier combinaties: zijn de kosten variabel of vast en zijn ze toewijsbaar of algemeen? Voor iedere combinatie beveelt de MiNa-Raad een financieringsvorm aan.
Omtrent de te financieren kosten legde de Raad vooraf drie uitgangspunten vast: (1) de producentenverantwoordelijkheid moet toegepast worden voor afvalstoffen die onder de aanvaardingsplicht vallen, kortom de producenten ervan moeten zelf de kosten dragen van het afvalbeheer. (2) KMO's en dergelijke moeten een correcte bijdrage leveren voor de financiering van het afvalbeheer. (3) De overheid mag geen inkomsten genereren uit het afvalbeheer.
De MiNa-Raad onthaalt het voorstel van de Vlaamse regering principieel positief, met name voor zover de afschaffing betrekking heeft op variabele, toewijsbare kosten. De kostprijs moet hier een belangrijk sturend instrument kunnen zijn. Voor de vaste kosten daarentegen is de Raad voorstander van de afschaffing van een forfaitaire belasting, en dit vanuit sociale overwegingen. De Raad benadrukt evenwel dat een regulerend beleid mogelijk moet blijven.
Een beleid dat de kostprijs als een sturend instrument aanwendt, moet een systeem van 'beloning en ontrading' kunnen opzetten voor wie respectievelijk minder of meer afval produceert. Dit regulerende beleid en het principe van 'inkomensgerelateerdheid' gaan echter niet samen met de strikte interpretatie van 'de vervuiler betaalt'.
Bovendien is de strikte toepassing van 'de vervuiler betaalt' niet aangewezen als het zou leiden tot onproportioneel ontwijkgedrag. De Raad vraagt daarom op die punten een bijsturing. Verder merkt de MiNa-Raad op dat 'inkomensgerelateerd' een te vaag begrip is en niet noodzakelijk tot de meest sociaal rechtvaardige oplossingen zal leiden. De Raad vreest bovendien dat de plannen van de Vlaamse regering ongewild het einde kunnen betekenen van sommige gemeentelijke huisvuilbelastingen die nochtans conform zijn met het principe 'de vervuiler betaalt'.
het volledige advies vind u op www.minaraad.be
Bron: Mina-raad