Is het mogelijk de files op onze wegen in te korten, de toegankelijkheid van onze steden en industriegebieden te verhogen en tezelfdertijd de uitstoot van broeikasgassen en fijn stof door ons wagenpark terug te dringen? De MiNa-Raad denkt van wel. Een belangrijk instrument hierbij vormt volgens de MiNa-Raad de 'slimme kilometerheffing'. Dit moet het verkeer in de toekomst meer leefbaar en veiliger maken.
Een slimme kilometerheffing is een afstandsgerelateerde heffing die onder meer rekening houdt met de plaats (platteland vs. verstedelijkt gebied) en het tijdstip van de verplaatsing (piek- of daluren), met de milieukenmerken van het voertuig en het rijgedrag. Op deze manier wordt niet zozeer het vrachtwagen- of autobezit, maar wel het gebruik ervan op een eerlijke manier belast. Kortom de vervuiler betaalt.
Voordelen
Wanneer deze heffing op het volledige wegennet en voor zowel het personen- en goederenvervoer van kracht mocht worden, zal dat volgens de Raad het aantal afgelegde voertuigkilometers doen dalen met 15%. Het zal ook leiden tot een hogere bezettings- en beladingsgraad van de voertuigen, met minder files als gevolg. Ook het aantal verkeersdoden en slachtoffers zal dalen met respectievelijk 20 30% en 15 20%. De MiNa-Raad verwijst daarbij naar studies die een reductie van 15% CO2, 42% NOx, 23% fijn stof, 25-60% PAK's en 10-35% vluchtige organische stoffen (VOS) aantonen. De slimme kilometerheffing zal dus ook bijdragen tot het halen van de Kyotodoelstellingen.
Stap voor stap invoeren
Omdat dit heffingsysteem vrij complex is, stelt de MiNa-Raad voor eerst het zware vrachtvervoer (+3,5 t Maximaal Toegelaten Massa) aan te pakken en in een volgende fase ook het personenvervoer op deze wijze te belasten. De fases moeten elkaar echter snel opvolgen om ten volle van de effecten te kunnen genieten. De invulling van de kilometerheffing kan op twee manieren gebeuren: een maximale formule waarbij ook externe kosten van het wegverkeer gedekt worden of een budgetneutrale heffing waarbij de gemiddelde chauffeur evenveel belast wordt als voorheen. In dit laatste geval komen de extra inkomsten dan enkel van de buitenlandse weggebruikers en resulteert het in minder files en een hogere milieukwaliteit. Als de overheid ook rekening houdt met de externe kosten, dan kan de opbrengst van de heffing ook aangewend worden voor andere doeleinden zoals bv. het betaalbaar houden van de sociale zekerheid, het verhogen van sociale uitkeringen of het verlagen van de sociale lasten. De MiNa-Raad verkiest de maximale formule, maar kan zich ook vinden in de budgetneutrale variant. De opbrengsten van de slimme kilometerheffing moeten in de eerste plaats genvesteerd worden in duurzame initiatieven (bv. het verder uitbouwen van het openbaar vervoer en het fietsnet). Ze kunnen ten slotte ook aangewend worden om de externe ecologische en sociale kosten van het verkeer te doen dalen.
Meer info :
- Orintatienota van 22 november 2005 inzake de invoering van een heffingsysteem voor het wegverkeer in Vlaanderen
- Studiedocument over de invoering van een heffingsysteem voor het wegverkeer, september 2005
Bron : MiNa-Raad