De elektriciteits- en aardgasmarkt in Vlaanderen blijft sterk
geconcentreerd, maar er is rele concurrentie. De groene stroomproductie zit op schema, de warmtekrachtkoppeling (nog) niet
-
Sterke marktconcentratie doet twijfel rijzen over voldoende concurrentie;
-
Ook de relatief stabiele marktaandelen wijzen op een gebrek aan marktwerking;
-
Toch is er blijvende dynamiek in de markt, zoals de stijging van de indicatoren van het aantal leverancierswissels aantoont. De energiemarkt in Vlaanderen is dus zeker niet ingedommeld;
-
Ook de prijsevolutie wijst op het bestaan van rele concurrentie;
-
De productie van groene stroom zit op schema met de doelstellingen van de Vlaamse Regering, de productie door middel van warmtekrachtkoppeling (nog) niet.
De VREG wil naast haar rol van toezichthouder op de Vlaamse elektriciteits- en gasmarkt, ook het kenniscentrum zijn van de energiemarkt in Vlaanderen. De VREG doet daarom aan 'marktmonitoring'. Ze verkrijgt zo bijzonder veel informatie, in de eerste plaats van de energieleveranciers en de netbeheerders. Daarnaast komt uit de eigen werking van de systemen van groenestroom- en warmtekrachtcertificaten ook heel wat informatie voort. De VREG verwerkt al deze informatie en publiceert ze in de vorm van statistieken, prijsrapporten en indicatoren op haar website.
Omdat er behoefte is aan meer overzichtelijke en gebundelde informatie over de toestand van en evoluties op de energiemarkt in Vlaanderen en nood aan analyses en inzicht, stelde de VREG op 14 mei 2007 haar eerste marktrapport voor. Ook buitenlandse collega-regulatoren, zoals het Engelse OFGEM en de Nederlandse DTe, publiceren analoge rapporten.
In het verleden publiceerde de VREG gegevens over de evolutie van de energiemarkt als onderdeel van haar jaarverslag. Vanaf dit jaar kiezen we voor een gescheiden rapportering. Daarmee speelt de VREG in op een vastgestelde behoefte. De kerngegevens die de VREG bij het monitoren van de Vlaamse energiemarkt verzamelt, werden voor het eerst verwerkt tot een overzichtsrapport waarin ook analyses gemaakt en evoluties genterpreteerd worden. Op die manier draagt het marktrapport bij tot de basiskennis over de energiemarkt in Vlaanderen.
Dit eerste marktrapport geeft een overzicht van de Vlaamse energiemarkt in 2006. Het belicht de verschillende actoren en hun marktposities, de specifieke historische en toekomstige evoluties van hun positie op de markt,... Het geeft daarnaast aan de hand van kerncijfers een overzicht van de marktwerking. De prijsevoluties van de afgelopen jaren worden geanalyseerd. Tot slot wordt er
aandacht besteed aan het toekennen van, en de groeiende markt voor, de certificaten voor groene stroom- en warmtekrachtkoppelingproductie.
Voor het eerst werd een analyse van de concentratiegraad van de energiemarkt in Vlaanderen gemaakt door de VREG, aan de hand van de methodologie van de Herfindahl-Hirschman-index en van de C3-index. Deze internationaal meest gebruikte indexen voor het meten van de concentratiegraad, geven aan dat de energiemarkt nog steeds erg geconcentreerd is. Toch wijzen andere elementen in het eerste VREG-marktrapport erop dat de energiemarkt in Vlaanderen een stabiele dynamiek vertoont en dat de concurrentie dus niet uitdooft.
Welke conclusies kunnen uit het marktrapport 2006 getrokken worden?
-
De energiemarkt in Vlaanderen blijft een erg geconcentreerde markt. Dit betekent dat een beperkt aantal bedrijven een belangrijk marktaandeel hebben en dus dat een vermoeden van marktdominantie en gebrek aan concurrentie gerechtvaardigd is;
-
Dit vermoeden lijkt nog bevestigd te worden door het feit dat de marktaandelen van de energieleveranciers vrij stabiel blijven. Er is zelfs een lichte verschuiving in het voordeel van enerzijds de leveranciers die in bepaalde netgebieden de rol van standaardleverancier opnemen en anderzijds van de sociale leverancier;
-
Toch vertonen de indicatoren van de marktdynamiek geen structurele verzwakking. Integendeel, de marktdynamiek lag hoger in 2006 dan in het voorgaande jaar. Dit betekent dat achter de vrij stabiele marktaandelen, een relatief levendige markt schuilgaat, waarin nog steeds belangrijke aantallen afnemers een bewuste leverancierswissel aangaan. Dit wijst erop het bestaan van rele concurrentie tussen de energieleveranciers. Zelfs al slagen de uitdagers er niet in hun klantenbestand verder te doen doorgroeien, ze winnen nog steeds klanten. Maar tegelijk verliezen ze ook evenveel klanten, deels aan andere nieuwkomers, deels aan de standaardleveranciers. Deels stoten ze nu ook slechte betalers af, die dan bij de sociale leverancier terecht komen;
-
Ook het beeld dat naar voren komt uit de evolutie van de prijzen van elektriciteit en aardgas voor huishoudelijke en kleine professionele afnemers, wijst op druk op de prijzen als gevolg van concurrentie. Dit blijkt uit de vergelijking met de niet geliberaliseerde referentiemarkt. De globale prijstrend ging in 2006 wel opwaarts, zowel voor elektriciteit (lichtjes) als voor aardgas (scherp). De concurrentie op de energiemarkt in Vlaanderen kon de stijging van de brandstofprijzen op de internationale markten dus hoogstens temperen, niet afblokken. De trend van de internationale prijsevolutie is sinds begin dit jaar omgeslagen. Dit zou voor een gunstigere prijzensituatie voor de afnemers moeten zorgen in 2007;
-
Het systeem van de groenestroomcertificaten zat in 2006 op schema. Het feit dat bij de inleveringsronde die gebaseerd was op de geleverde elektriciteit in 2006, 99,9% van het aantal in te leveren certificaten voorgelegd kon worden, bewijst dit. De doelstellingen van de Vlaamse Regering worden dus door de producenten van stroom uit hernieuwbare energiebronnen gehaald;
-
De veel recenter ingevoerde warmtekrachtcertificaten (toegekend voor de productie van elektriciteit door middel van warmtekrachtkoppeling) zitten nog in een moeilijkere opstartfase. Dit uit zich doordat het aantal in 2006 uitgereikte certificaten onvoldoende was om de inleverplicht te te voldoen. Op 31 maart werd maar ongeveer de helft van het vereiste aantal certificaten ingeleverd.
Marktrapport downloaden (PDF)
Bron : VREG