Voor heel wat beheerovereenkomsten, zoals bijvoorbeeld kruidenrijke akkerranden, bloemenakker, faunaranden… is het sinds 1 januari 2023 verplicht om deze te maaien met afvoer van het maaisel. Voor landbouwers die niet over de geschikte machines beschikken of geen afzet hebben voor het vrijgekomen maaisel, kan deze nieuwe beheervoorwaarde een struikelblok vormen om hun beheerovereenkomst te hernieuwen of een nieuwe af te sluiten. Om landbouwers hierin te ondersteunen, werken de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) en Boerennatuur Vlaanderen samen in een pilootproject.
Beheerovereenkomsten (BO’s) zijn afspraken tussen VLM en landbouwers, waarbij landbouwers inzetten op biodiversiteit op delen van hun gronden, waarvoor ze ook vergoed worden. Sinds begin dit jaar is er de verplichting om het maaisel vanuit de beheerovereenkomsten af te voeren. Door afvoer worden de voedingsstoffen of nutriënten weggenomen, waardoor de bodem schraler wordt. Deze verschraling houdt de groei van ongewenste soorten zoals brandnetel tegen en zorgt ervoor dat nuttige kruiden de kans krijgen om te groeien. Hoe meer kruiden in een BO, hoe meer insecten zich er thuis voelen vinden en hoe meer andere dieren aangetrokken worden. Beheer levert dus een grotere biodiversiteit op.
Voor landbouwers die niet over de geschikte machines beschikken om te maaien en het gras af te voeren of die met het vrijgekomen maaisel geen blijf weten, kan de nieuwe voorwaarde om het maaisel af te voeren een struikelblok vormen. Boerennatuur Vlaanderen ontzorgt daarom landbouwers die in dit pilootproject stappen volledig bij het maaien en afvoeren in hun beheerovereenkomst. Boerennatuur neemt de coördinatie op zich en werkt met Werkers in Aanneming samen om de maaiwerken uit te voeren.
Daarnaast worden ook enkele mogelijkheden uitgewerkt, zowel theoretisch als praktisch, om nog een meerwaarde te creëren met het maaisel. Lokale pistes zoals het omzetten naar biogas en boerderijcompostering worden onderzocht, maar er wordt ook gekeken naar meer hoogwaardigere toepassingen zoals de verwerking tot isolatieplaten voor de bouw.
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir: “We moeten goed maaibeheer bij onze landbouwers aanmoedigen om onze landelijke biodiversiteit te versterken, maar dan moeten we hen ook voldoende ontzorgen. Met deze ondersteuning zorgt Vlaanderen ervoor dat zij die iets willen doen voor de natuur, maar botsen op materiële grenzen, dat ook kunnen doen.”
De eerste maaiwerken werden al begin juni uitgevoerd, het merendeel van de beheerovereenkomsten wordt in juli-augustus gemaaid met een tweede maaibeurt in september/oktober. In september organiseren VLM en Boerennatuur een infomoment om de resultaten en aanbevelingen rond valorisatie van het maaisel te delen.
Dit pilootproject situeert zich in de provincies Vlaams-Brabant, Antwerpen en Limburg en loopt van mei 2023 tot 15 december 2023.
Wil je meer weten over de uitvoering van de maaiwerken? Neem dan een kijkje op de website. https://www.boerennatuur.be/bo-maaien-en-afvoeren/
Bron: Vlaamse Landmaatschappij, Vlaamse overheid