Luchtkwaliteit: Commissie neemt besluit over verzoeken van lidstaten om verlenging van de nalevingstermijn voor EU-luchtkwaliteitsnormen

De Europese Commissie heeft vandaag negen beschikkingen gegeven, gericht aan Oostenrijk, Belgi, Duitsland, Denemarken, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Hongarije en Slowakije, betreffende tijdelijke vrijstellingen van de EU-luchtkwaliteitsnormen voor zwevende deeltjes in de lucht, de zogenaamde PM 10 , in 94 zones of agglomeraties. Op grond van de EU-luchtkwaliteitsrichtlijn   ¹   kunnen de lidstaten, onder strikte voorwaarden en voor bepaalde delen van het land, uiterlijk tot juni 2011 vrijgesteld worden van de verplichting om aan de PM 10 -norm te voldoen. Bij de beschikkingen van de Commissie wordt het aangevraagde uitstel goedgekeurd voor 19 luchtkwaliteitszones in Oostenrijk, Duitsland en Hongarije; tegen de vrijstellingen in alle andere zones wordt bezwaar gemaakt.

Milieucommissaris Stavros Dimas verklaarde: "Luchtverontreiniging door PM 10 heeft ernstige gevolgen voor de menselijke gezondheid; naleving van de normen moet dan ook onze eerste prioriteit zijn. Daarom legt de EU-wetgeving strikte normen op. Meerdere lidstaten hebben zich niet gehouden aan de nalevingstermijn voor de PM 10 -norm (2005) en hebben de norm nog steeds niet gehaald. De Commissie verwacht van deze lidstaten dan ook dat zij duidelijk aantonen dat zij alles in het werk stellen om, in het belang van hun burgers, zo spoedig mogelijk aan de EU-normen te voldoen."

De beschikkingen van de Commissie

Voor elk van de zones heeft de Commissie een grondige beoordeling verricht om te zien of zij voldoen aan de voorwaarden voor uitstel van de termijn.

Voor 19 luchtkwaliteitszones in Oostenrijk, Duitsland en Hongarije heeft de Commissie besloten dat de gevraagde vrijstellingen voldoen aan de voorwaarden van de richtlijn.

Voor de overige zones was de Commissie van oordeel dat niet is voldaan aan de voorwaarden, onder andere omdat onvoldoende gegevens zijn verstrekt of omdat uit de maatregelen in het kader van de bij de Commissie ingediende luchtkwaliteitsplannen niet blijkt dat na afloop van de vrijstellingsperiode aan de normen zal zijn voldaan. Uit de beoordeling van de Commissie is ook gebleken dat vrijstellingen in een aantal gevallen niet nodig zijn omdat de grenswaarden inmiddels zijn gehaald.

De lidstaten kunnen een nieuw verzoek indienen voor zones ten aanzien waarvan de Commissie bezwaar heeft gemaakt, mits zij nieuwe gegevens verstrekken waaruit blijkt dat aan de voorwaarden is voldaan.

Gezondheidseffecten

Zwevende deeltjes (PM 10 ) zijn vooral te vinden in de uitstoot van de industrie, het verkeer en de verwarming van woningen. Zij kunnen astma, cardiovasculaire problemen, longkanker en vroegtijdige dood veroorzaken.

Wetgeving over de luchtkwaliteit

In de EU-wetgeving inzake luchtkwaliteit worden bindende grenswaarden en/of indicatieve streefwaarden vastgesteld voor de maximale toegestane concentraties van bepaalde verontreinigende stoffen in de lucht ² . Er bestaan twee bindende luchtkwaliteitsgrenswaarden voor zwevende deeltjes (PM 10 ), gebaseerd op de gemiddelde dagelijkse en jaarlijkse concentraties. Deze zijn op 1 januari 2005 van kracht geworden.

Op grond van Richtlijn 2008/50/EG, die in 2008 in werking is getreden, mogen de lidstaten een verlenging van de nalevingstermijn voor PM 10 , NO 2 en benzeen vragen. Voor PM 10 kan de naleving van de grenswaarden tot uiterlijk 10 juni 2011 worden uitgesteld. Gedurende de uitstelperiode blijven de grenswaarden plus een overschrijdingsmarge van toepassing.

Op 7 april 2009 is een eerste, tot Nederland gerichte beschikking inzake verlenging van de nalevingstermijn gegeven. De Commissie besloot dat alle Nederlandse luchtkwaliteitszones voldeden aan de voorwaarden voor vrijstelling van de PM 10 -grenswaarden, alsook aan de voorwaarden voor een verlenging van de nalevingstermijn voor NO 2 -grenswaarden tot 2015, met uitzondering van n gebied waarvoor uitstel tot eind 2012 was verleend.

In januari 2009 zijn inbreukprocedures ingeleid tegen 10 lidstaten ³ die op dat ogenblik geen verzoeken hadden ingediend of niet alle luchtkwaliteitszones met overschrijding van de PM 10 -grenswaarden hadden aangemeld.

Voorwaarden voor uitstel van de termijn

De Commissie heeft haar werkwijze bij de beoordeling van de nationale kennisgevingen voor uitstel uiteengezet in een vorig jaar goedgekeurde mededeling ⁴ en werkdocument ⁵ . De voorwaarden kunnen als volgt worden samengevat:

• Alle passende maatregelen moeten vr de oorspronkelijke nalevingsdatum worden genomen (2005 voor PM 10 ).
• De oorzaak van de overschrijding moet het gevolg zijn van een of meer van de volgende factoren: grensoverschrijdende verontreiniging uit andere landen, ongunstige klimaatomstandigheden of locatiespecifieke dispersiekarakteristieken die de verspreiding van de verontreiniging benvloeden.
• De grenswaarden moeten bij het verstrijken van de vrijstellingsperiode (juni 2011) gehaald zijn. Voor elke luchtkwaliteitszone moet een luchtkwaliteitsplan worden opgesteld met de maatregelen waarmee de naleving kan worden gewaarborgd.

Na het verzoek om uitstel heeft de Commissie negen maanden de tijd om bezwaar te maken, reageert zij niet, dan wordt de vrijstelling geacht te zijn goedgekeurd. Wordt er wel bezwaar gemaakt en worden de grenswaarden verder overschreden, dan zullen handhavingsmaatregelen worden genomen.

Nadere informatie

Lijsten van overschrijdingszones per lidstaat:
http://ec.europa.eu/environment/air/quality/legislation/exceedances.htm

Website met informatie over verlenging van de termijn:
http://ec.europa.eu/environment/air/quality/legislation/time_extensions.htm

______________

¹ : Richtlijn 2008/50/EG

² : http://ec.europa.eu/environment/air/quality/standards.htm

³ : Estland, Sloveni, Zweden, Duitsland, Itali, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Cyprus, Portugal, Polen

⁴ : 2 COM(2008) 403.

⁵ : 3 SEC(2008) 2132.