Luchtkwaliteit in Antwerpse haven verbeterde aanzienlijk het voorbije decennium, maar positieve tendens stokt
De Antwerpse haven is een sterk geïndustrialiseerd gebied met veel (petro)chemische bedrijven en 67.000 inwoners. De uitstoot van heel wat stoffen nam over de jaren gevoelig af. Dit wordt weerspiegeld in een betere luchtkwaliteit. Voor sommige polluenten zien we een stagnatie, andere nemen toe ten opzichte van 2021. In het rapport “Luchtkwaliteit in de Antwerpse haven in 2022” maakt de VMM de balans op.
Wie stoot wat uit?
De bedrijven in de Antwerpse haven en de scheepvaart stoten heel wat stoffen uit. De meest recente cijfers van 2021 duiden volgende sectoren aan als belangrijkste bronnen voor diverse stoffen:
- petroleumraffinaderijen: zwaveldioxide (SO2) en vluchtige organische stoffen,
- industrie: stikstofdioxide (NO2), primair PM10-stof, vluchtige organische stoffen,
- scheepverkeer: stikstofdioxide, primair PM2,5-stof, elementair koolstof (EC).
Daling uitstoot stagneert
Ten opzichte van 2000 zien we een duidelijke daling. De laatste jaren stagneert deze daling. Voor fijn stof en vluchtige organische stoffen zien we in 2021 een lichte toename.
Europese normen luchtkwaliteit gehaald in 2022, advieswaarden WGO meestal niet
De VMM meet de luchtkwaliteit op heel wat plaatsen in de haven. De huidige Europese wettelijke normen worden gehaald, de strengere WGO-advieswaarden zijn ver buiten bereik. De Europese Commissie herziet momenteel de luchtkwaliteitsdoelstellingen. We verwachten dat deze veel strenger worden.
Zwaveldioxide en stikstofdioxide hoger in haven dan in Vlaamse steden
Tot deze conclusie komen we als we de gemiddelde concentratie in de haven vergelijken met die van stedelijke Vlaamse locaties. Ook zwarte koolstof is iets hoger in de haven. PM10-fijn stof is iets lager en voor PM2,5 zien we geen verschil.
In de haven zitten heel wat bronnen die je niet in een stedelijke context vindt. Zo zijn petroleumraffinaderijen verantwoordelijk voor 80% van de SO2-uitstoot en voor 20% van de NO2-uitstoot in de haven. Industrie en scheepvaart nemen elk ongeveer een derde van de NO2-uitstoot voor hun rekening. In de haven wordt de helft van de zwarte koolstof toegeschreven aan scheepvaart.
Luchtkwaliteit stagneert
De laatste 15 jaar is de luchtkwaliteit in de Antwerpse haven verbeterd. De SO2-concentratie neemt verder af in 2022, NO2 en fijn stof stagneren en zwarte koolstof neemt toe. De fractie uit houtverbranding neemt meer toe dan de fractie uit fossiele brandstof. Een dergelijke stijging zagen we ook op andere meetplaatsen in Vlaanderen, wat wijst op een toename van houtstook.
Aanpak vluchtige organische stoffen
De VOS-campagne uit 2021 wees op een aantal aandachtsgebieden in de Haven van Antwerpen. Daarom startte de VMM een actieplan op om de hoge VOS-concentraties aan te pakken. Een van de acties was het plaatsen van extra meetapparatuur in 2023 om meer info over de bronnen te krijgen. De bevindingen en de voortgang van de andere acties komen aan bod in het volgend rapport dat de luchtkwaliteit van 2023 bespreekt.
Naar het rapport "Luchtkwaliteit in de Antwerpse haven in 2022"
Bron: Vlaamse Milieumaatschappij, Vlaamse overheid