Onderzoekers VITO en UHasselt ontwikkelen nieuwe meetmethode
In een samenwerking tussen VITO en de Universiteit Hasselt is een belangrijke stap gezet in het begrijpen van de invloed die de omgeving van nu heeft op onze gezondheid later in het leven. De onderzoekers volgden bij jonge proefpersonen de diameter op van kleine bloedvaten in het netvlies van het oog. Na een periode van luchtvervuiling zagen ze een gevoelige vernauwing van de bloedvaten. Deze nieuwe en in vele opzichten “eenvoudige” methode kan een toepassing vinden in de preventieve gezondheidszorg.
Reeds lange tijd vermoeden experts dat levenswijze en leefomgeving (bv. ongezonde voeding, gebrek aan beweging, luchtvervuiling, enz.) een invloed kunnen hebben op de diameter van de kleine bloedvaten in ons lichaam en op de manier waarop ze zich dagelijks aanpassen aan de omstandigheden door vernauwing (vasoconstrictie) en verwijding (vasodilatatie). De onderzoekers tonen nu voor het eerst aan dat bij jonge en kerngezonde volwassenen een vernauwing van de bloedvaten in het oog optreedt nadat een periode van luchtvervuiling is vastgesteld. Binnen een paar uur en tot één dag na een dergelijke periode zagen de onderzoekers een significante vernauwing van de bloedvaten in het netvlies (foto 1). Die vernauwing was maar liefst drie keer groter dan verwacht op basis van een Amerikaanse studie bij bejaarden.
Dit onderzoek wordt later deze maand gepubliceerd in het toonaangevende vakblad “Environmental Health Perspectives” en wordt volgende week voorgesteld op de internationale conferentie “Environment and Health – Bridging South, North, East and West” in Basel (Zwitserland). Het is het resultaat van een doctoraatsonderzoek in samenwerking met het Centrum voor Milieukunde, het onderzoeksinstituut van de Universiteit Hasselt, in het nieuwe onderzoeksprogramma “duurzame gezondheid” van VITO. Met een speciaal toestel namen de onderzoekers herhaaldelijk foto’s van het netvlies van een aantal vrijwilligers. Op die foto’s zijn de kleine bloedvaten van het netvlies haarscherp zichtbaar (foto 2). Deze bloedvaten vertonen een grote gelijkenis met de kleine bloedvaten (de zgn. microvasculatuur) van het hart en de hersenen. Groot voordeel is dat het netvlies de enige plaats in het lichaam is waar deze bloedvaten rechtstreeks kunnen worden bekeken, zonder ingrijpende medische methoden te gebruiken.
Dit onderzoek kan worden toegepast in het kader van preventieve gezondheidszorg , in het bijzonder voor oudere mensen. Naarmate mensen ouder worden neemt de diameter van de kleine bloedvaten af. Dit kan soms leiden tot hoge bloeddruk, herseninfarct en hart- en vaatziekten. Deze ziekten hebben een belangrijk effect op de levenskwaliteit en veroorzaken tevens een grote kost voor de gezondheidszorg. Volgens de onderzoekers zouden ze met deze meetmethode beter en goedkoper kunnen inschatten hoe de omgeving en de levensstijl bijdragen tot veroudering en hoe we hier best op inspelen voor een gezondere oude dag.
Momenteel onderzoekt VITO bij Vlaamse bejaarden of een verhoogd aanbod aan lichaamsbeweging een gunstig effect heeft op de bloedvaten, het geheugen en het functioneren van de hersenen.
Ten slotte gebruikt VITO dit toestel ook in internationale onderzoeksprogramma’s van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA en de Europese Commissie voor snelle, mobiele en accurate gezondheidsevaluaties, bijvoorbeeld om de gezondheid van astronauten op te volgen wanneer ze gedurende lange tijd zijn onderworpen aan gewichtloosheid, stress en afzondering. Een nieuw project in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie vergelijkt de gezondheid van pendelaars in verschillende steden.
Meer informatie
- De advance online publicatie: http://ehp.niehs.nih.gov/1205721/
- Over het experiment: Luc Int Panis (+32 477 20 15 05, luc.intpanis@vito.be, luc.intpanis@uhasselt.be) of Patrick De Boever (+32 14 33 51 45, patrick.deboever@vito.be, patrick.deboever@uhasselt.be)
- Over het VITO-onderzoeksprogramma “Duurzame gezondheid”: Roger Dijkmans (directeur Kwaliteit leefomgeving, +32 14 33 55 44, roger.dijkmans@vito.be)
- Over het Centrum voor Milieukunde, UHasselt: prof. dr. Tim Nawrot (+32 490 57 70 13, tim.nawrot@uhasselt.be)
