De waterkwaliteit in Vlaanderen verbetert verder. Voor de meeste parameters werden in 2008 de beste resultaten opgetekend sinds het begin van de metingen. Dat blijkt uit het Jaarverslag Water 2008 van de Vlaamse Milieumaatschappij. Van de 1665 meetplaatsen zijn er nog slechts twee 'zwaar verontreinigd'. Ook het mestbeleid levert resultaat op. Het aantal overschrijdingen in het MAP-meetnet daalde het voorbije jaar met 10%. Toch staat Vlaanderen nog voor grote uitdagingen. Wanneer gekeken wordt naar de biologische kwaliteit van het water, voldoet nog maar een derde van de meetplaatsen aan de wettelijke basiskwaliteitsnorm. Ook in de uitbouw van de zuiveringsinfrastructuur boeken we vooruitgang. Eind vorig jaar werd 73% van het huishoudelijk afvalwater gezuiverd. De werking van de zuiveringsinfrastructuur wordt nog steeds belemmerd door een te hoge aanvoer van hemelwater.
Waterkwaliteit
Voor de meeste parameters werd sinds het begin van de metingen in 1991 een aanzienlijke vooruitgang geboekt. Die tendens zette zich in 2008 verder door, zij het minder uitgesproken.
Voor ammonium werden in 2007 en 2008 de laagste concentraties gemeten sinds 1991. En nog nooit voldeden zoveel meetplaatsen aan de norm voor fosfaat.
Ook de zuurstofhuishouding is opnieuw verbeterd. Zowel de gemiddelde zuurstofconcentratie als het percentage meetplaatsen dat aan de norm voldoet, scoren beter dan ooit tevoren. Zonder zuurstof is er geen leven in de waterloop mogelijk. Het speelt ook een belangrijke rol in de zelfzuiverende processen van het water. Zwaar verontreinigde waterlopen komen in Vlaanderen nog maar zelden voor. Van de 1665 meetplaatsen waren er in 2008 nog maar twee "zwaar verontreinigd".
Toch is er nog een lange weg te gaan. Ondanks de decennialange inspanningen om het afvalwater te zuiveren, voldoet de helft van de meetplaatsen nog niet aan de zuurstofnorm. En wanneer gekeken wordt naar de biologische kwaliteit van het water, voldoet nog maar n derde aan de wettelijke basiskwaliteitsnorm.
Nitraat MAP-meetnet
Tien jaar geleden werd in het kader van het Mest Actieplan het VMM-meetnet uitgebreid met voor de landbouw specifieke meetpunten. Dit MAP-meetnet peilt naar het aantal meetplaatsen dat minstens n keer de drempel van 50 mg nitraat per liter overschrijdt. De resultaten voor de winter 2008-2009 tonen een opvallend goed resultaat. Het aantal meetplaatsen met een overschrijding daalde op een jaar tijd met 10%, van 37% naar 27%. De gunstige cijfers zijn hoopgevend. De trendbreuk wijst op een effect van het mestbeleid.
Bestrijdingsmiddelen
Bestrijdingsmiddelen zijn nefast voor de kwaliteit van de waterlopen. Er worden vooral hogere concentraties vastgesteld in de kleinere beken. Dat is een bedreiging omdat net die kleinere waterlopen meer kans hebben op een ruimere biodiversiteit. Normoverschrijdingen kunnen er acute of chronische effecten hebben op het waterleven. In 2008 werd de norm voor bepaalde herbiciden en insecticiden op meer dan 15% van de meetplaatsen overschreden.
Waterbodem
De kwaliteit van de waterbodems is doorgaans slechter dan die van de waterkolom. Veelal gaat het om historische verontreiniging. 36% van de onderzochte meetplaatsen is sterk verontreinigd, 62% licht verontreinigd tot verontreinigd. Slechts 2% is niet verontreinigd. Toch is een langzame verbetering merkbaar. Die trend zette zich in 2008 voort.
Lozingen in het water
Bedrijven
De impact van bedrijfslozingen werd in 2008 verder beperkt door bijkomende aansluitingen van riolen op zuiveringsinstallaties en door inspanningen van de bedrijven zelf. Er werd in 2008 opnieuw een verbetering vastgesteld voor BZV, CZV en fosfor. Voor stikstof werd een verwaarloosbare stijging met 1% opgetekend.
Saneringsinfrastructuur
Gemeenten
Gemeenten kunnen voor de aanleg of heraanleg van riolen en de aanleg van kleinschalige zuiveringsinstallaties subsidies krijgen van het Vlaamse Gewest. In 2008 betaalde de VMM ruim 52 mln euro subsidies uit aan de gemeenten. Daarmee werd ongeveer 300 km riolen (her)aangelegd, werd het afvalwater van ruim 60.000 inwoners bijkomend afgevoerd naar een zuiveringsinstallatie en het hemelwater van ongeveer 1.250 hectare afgekoppeld van het afvalwaternet.
Gewest
Daarnaast werden vorig jaar door het Gewest 115 leidingprojecten gerealiseerd. Die zorgen ervoor dat het afvalwater afgevoerd wordt naar zuiveringsinstallaties. Daardoor werd het afvalwater van ruim 133.000 inwoners bijkomend op een zuiveringsinstallatie aangesloten.
Verdunning
Waterzuiveringsinstallaties zijn er om afvalwater te zuiveren. In te veel gebieden wordt de werking van de installatie verstoord door een te hoge aanvoer van hemelwater. Dat is o.m. afkomstig van grachten en beken, verharde oppervlakten en drainages die aangesloten zijn op de gemeentelijke rioleringen.
Het verdund afvalwater kan bij hevige neerslag ontsnappen naar beken en rivieren via openingen of overstorten in het riolen- en collectorenstelsel. Meetresultaten van het VMM-overstortmeetnet tonen aan dat lokale ingrepen een uitermate gunstige invloed kunnen hebben. Voorbeelden hiervan zijn de overstorten in Wiekvorst en Beerse. Beide overstorten behoorden tot de meest problematische van Vlaanderen. Door ingrepen is de overstortfrequentie tussen 2005 en 2008 resp. gedaald van 86% naar 0,01% en van 51% naar 4% en is ook de waterkwaliteit navenant verbeterd.
Extra info : Jaarrapport Water 2008
Bron : VMM