UGent-wetenschappers hebben in Limburgse dennenbossen onderzocht wat de schadelijke impact is van wandelaars en houtoogst op het voorkomen van kwetsbare diersoorten. Beide hebben een negatief effect op sommige soorten. Toch zijn de drie verenigbaar.
Wandelen, houtoogst en kwetsbare diersoorten zijn in een bos wel degelijk verenigbaar als de beheerder voldoende rekening houdt met de aanwezigheid van die kwetsbare soorten bij de keuze waar en wanneer hout geoogst wordt en hoe de recreantenstromen gestuurd worden.
Vlaanderen is een bosarme regio en de bossen die we hebben moeten dus verschillende belangrijke functies vervullen. Het is dan ook nodig om dit natuurlijke kapitaal op een slimme manier te beheren. Onderzoekers van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van de UGent onderzochten de impact van houtoogst en wandelaars op kwetsbare diersoorten zoals levendbarende hagedis, heivlinder en de nachtzwaluw. “Bosbeheerders zitten soms met de handen in het haar omdat het onmogelijk lijkt om al die functies te combineren zonder de diersoorten te bedreigen. Met dit onderzoek helpen we de beheerders om doordachte keuzes te maken waarbij houtoogst en wandelaars wel degelijk hand in hand kunnen gaan met biodiversiteit”, legt Pieter Vangansbeke uit. Hij maakt deel uit van de vakgroep Bos- en Waterbeheer en het Labo voor Bos & Natuur (ForNaLab).
Bosland
In het noorden van Limburg ligt Bosland, het grootste bos van Vlaanderen. Bosland bestaat uit grote stukken dennenbos en heide. Het boscomplex is een drukbezocht wandelparadijs en tegelijk ook erg belangrijk voor houtproductie. “Houtoogst gebeurt in Bosland door grote oppervlakten tegelijk te kappen, waarna het bos opnieuw aangeplant wordt en na enkele jaren terug groeit”, zegt de Gentse bio-ingenieur Haben Blondeel van het ForNaLab.
“Soorten die gebonden zijn aan bossen, zoals de zwarte mees, voelen zich minder thuis in jonge bossen en stukken die net gekapt zijn. Soorten van heide en open plekken zoals de heivlinder waarderen die tijdelijke open stukken net extra en gedijen er goed. In een groot bos als Bosland kunnen met een slim beheersplan zowel bossoorten als soorten van open plekken gevrijwaard worden, zonder dat dit ten koste gaat van een grote afname in houtproductie”, zegt Haben Blondeel. Hij evalueerde in zijn masterthesis de impact van houtoogst op de verspreiding van verschillende diersoorten en won daarmee de prestigieuze Toekomstboomprijs. Dat is een prijs voor de beste masterscriptie rond bossen in Vlaanderen en Nederland.
Ook de impact van wandelaars werd onder de loep genomen. Wandelaars kunnen zelfs op bospaden gevoelige soorten zoals de zwarte mees verstoren, constateerde Vangansbeke. De mate van verstoring hangt echter sterk af van het gedrag van de wandelaar, zo zullen wandelaars met loslopende honden meer verstoren. Vangansbeke: “Wij hebben voor elk stukje bos de gevoeligheid voor verstoring bepaald. Door de wandelpaden uit te stippelen langs minder verstoringsgevoelige plekken houd je de overlast voor de diersoorten binnen de perken. Een geschikte aanpak is om het hart van het gebied af te sluiten en de wandelpaden meer aan de rand aan te leggen.”
Debatavond natuurlijk kapitaal
Een evaluatie van hoe verschillende bosfuncties samen kunnen gaan, biedt waardevolle informatie voor bosbeheerders en beleidsmakers bij het maken van duurzame keuzes in het beheer van bossen als natuurlijke hulpbron voor mens en economie. Om de dialoog met beheerders en beleidsmakers aan te gaan, organiseert het onderzoeksplatform Natural Capital van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen op maandag 23 november 2015 de debatavond Rente op natuurlijk kapitaal. Meer info op de website: https://congres.ugent.be/RNK2015.
Bron: © 2015 Universiteit Gent