Er wordt vooruitgang geboekt bij de verbetering van de kwaliteit en kwantiteit van de Europese watervoorraden, met name in de Europese Unie. Veel van deze verbeteringen zijn bewerkstelligd via maatregelen die gericht zijn op een vermindering van de druk die huishoudens en de industrie op het water in Europa uitoefenen. Deze maatregelen zijn vaak ingevoerd als gevolg van Europese beleidsinitiatieven. Desalniettemin hebben menselijke activiteiten nog steeds aanzienl?ke gevolgen voor veel van de Europese grondwatersystemen, rivieren, meren, estuaria, kust- en zeewateren. Zo ligt de concentratie van verontreinigende stoffen onverminderd boven natuurlijke of duurzame niveaus en liggen waterniveaus er nog steeds onder. In veel delen van Europa leidt dit tot een aantasting van waterecosystemen en hiervan afankelijke terrestrische ecosystemen, zoals waterrijke gebieden, en hebben we drink- en zwemwater dat soms niet aan de normen voor volksgezondheid voldoet.
De Kaderrichtlijn Water van de EU betekent een grote vooruitgang in het Europese beleid, dankzij het feit dat de concepten van ecologische toestand en waterbeheer op stroomgebiedniveau voor het eerst in een wetgevend raamwerk zijn opgenomen. De ecologische toestand dient zowel een evaluatie van de biologische leefgemeenschappen, de habitat en de hydrologische kenmerken van watersystemen te omvatten, als de traditionele fysisch-chemische determinanten. Voor het eerst zullen maatregelen moeten worden gericht op de handhaving van duurzame waterniveaus en -stromen en de handhaving en het herstel van habitats langs rivieroevers.
De verwezenlijking van de in de Kaderrichtlijn Water vastgelegde doelstellingen is afankelijk van een juiste tenuitvoerlegging door de landen. Daarom ontwikkelt de Europese Commissie in samenwerking met de lidstaten van de EU en de toetredende landen een gemeenschappelijke uitvoeringsstrategie voor de nieuwe richtlijn.
Om een goede ecologische toestand van zowel oppervlaktewateren als het grondwater te bereiken zijn met name op de landbouwsector gerichte maatregelen vereist, daar de landbouw grote invloed (en in veel gebieden de grootste invloed) op Europese wateren heeft. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de voortdurend hoge concentraties van nitraten en pesticiden in oppervlakte- en grondwater en de overexploitatie van watervoorraden voor irrigatie. Men ziet nu in dat milieubescherming moet worden gentegreerd in sectorale beleidstrajecten en wetgeving (zoals het gemeenschappelijk landbouwbeleid).
Een ander probleemgebied is het gebrek aan juiste en toereikende informatie over de gevolgen van veel chemische stoffen voor het aquatisch leven en de volksgezondheid. In de moderne maatschappij worden duizenden chemicalin geproduceerd en gebruikt en veel van deze chemicalin komen terecht in het aquatisch milieu. Omdat er slechts zeer langzaam vooruitgang wordt geboekt bij de door de wetgeving vereiste evaluatie van bestaande chemische stoffen, zijn er voor de meeste hiervan geen formele risico-evaluaties uitgevoerd. Geconstateerd kan worden dat men zich in toenemende mate bewust wordt van het probleem van chemicalin met hormoonimiterende werking.
De EU zal de 10 toetredende landen in 2004 opnemen. De waterkwaliteit in de toetredende landen verschilt vaak van die in de huidige 15 lidstaten van de EU, hetgeen op verschillen duidt in de sociaal-economische structuren en de ontwikkeling van de regio's. In de toetredende landen is bijvoorbeeld sprake van een minder vervuilende landbouw 4(maar een slechtere afvalwaterzuivering) dan in de EU. Tijdens de overgang naar een marktgeorinteerde economie vertoonden de industrie en de landbouw in de toetredende landen over het algemeen een terugval. De landbouwpraktijken zijn in deze landen niet zo intensief als in de huidige lidstaten van de EU. Indien de toetredende landen ernaar streven om een landbouwproductie op EU-niveau te bereiken, dan zullen de waterkwaliteit en -kwantiteit verslechteren en zullen bijvoorbeeld de nitraatconcentraties in oppervlakte- en grondwateren toenemen. Hetzelfde geldt voor de nitraatbelasting van de Europese zeen. Het is daarom essentieel dat de ontwikkeling van de economie in de toetredende landen binnen de EU vergezeld gaat van een passende ontwikkeling en uitvoering van maatregelen die de toekomstige kwaliteit en kwantiteit van water in deze landen veilig stellen.
Ik hoop dat dit rapport een overzicht biedt van de huidige problematiek rond het water in Europa en inzicht verschaft in de wijze waarop dit water in de toekomst beter beschermd en hersteld kan worden.
Bron: European Environment Agency
Voor het volledige rapport: klik hier