De Europese Commissie stelt vandaag een nieuwe aanpak voor een duurzame blauwe economie in de EU voor ten behoeve van de bedrijfstakken en sectoren die verband houden met de oceanen, zeeën en kusten. Een duurzame blauwe economie is van essentieel belang om de doelstellingen van de Europese Green Deal te verwezenlijken en een groen en inclusief herstel van de pandemie te waarborgen.
Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal: “Gezonde oceanen zijn een noodzakelijke voorwaarde voor een bloeiende blauwe economie. Vervuiling, overbevissing en de vernietiging van habitats vormen samen met de effecten van de klimaatcrisis een bedreiging voor de rijke mariene biodiversiteit, waarvan de blauwe economie afhankelijk is. We moeten het over een andere boeg gooien en een duurzame blauwe economie ontwikkelen waarbij milieubescherming en economische activiteiten hand in hand gaan.”
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: “De pandemie heeft de mariene economische sectoren op verschillende, maar diepgaande manieren getroffen. We hebben nu de kans om opnieuw te beginnen en we willen ervoor zorgen dat bij het herstel de aandacht verschuift van louter exploitatie naar duurzaamheid en veerkracht. Om dus echt groen te zijn, moeten we ook blauw denken.”
Alle sectoren van de blauwe economie – met inbegrip van de visserij, de aquacultuur, het kusttoerisme, het zeevervoer, de havenactiviteiten en de scheepsbouw – zullen hun effecten op milieu en klimaat moeten reduceren. Om de klimaat- en biodiversiteitscrises aan te pakken is het zaak voor gezonde zeeën te zorgen en de mariene hulpbronnen duurzaam te gebruiken met het oog op alternatieven voor fossiele brandstoffen en de traditionele voedselproductie.
De transitie naar een duurzame blauwe economie vereist investeringen in innovatieve technologieën. Dankzij golf- en getijdenenergie, algenproductie, de ontwikkeling van innovatief vistuig en het herstel van mariene ecosystemen zullen nieuwe groene banen en bedrijven in de blauwe economie worden gecreëerd.
De mededeling bevat een gedetailleerde agenda voor de blauwe economie. Doel is:
- voor klimaatneutraliteit en nulverontreiniging te zorgen, met name door hernieuwbare offshore-energie te ontwikkelen, het zeevervoer koolstofvrij te maken en voor groenere havens te zorgen. Met een duurzame en op de oceanen gebaseerde energiemix van onder meer drijvende windturbines en thermische, golf- en getijdenenergie zou in 2050 een kwart van de elektriciteit in de EU kunnen worden opgewekt. Havens zijn van cruciaal belang voor de connectiviteit en de economie van Europa's regio's en landen en zouden als energieknooppunten kunnen fungeren.
- naar een circulaire economie om te schakelen en de vervuiling terug te dringen – onder meer dankzij nieuwe normen voor het ontwerp van vistuig, voor scheepsrecycling en voor de ontmanteling van offshore-platforms en maatregelen om de vervuiling door kunststoffen en microplastics te bestrijden.
- de biodiversiteit te vrijwaren en in natuur te investeren – door 30 % van het zeegebied van de EU te beschermen is het mogelijk het verlies aan biodiversiteit terug te dringen, de visbestanden te doen aangroeien, tot klimaatmitigatie en -veerkracht bij te dragen en voor aanzienlijke financiële en sociale voordelen te zorgen. De milieueffecten van de visserij op mariene habitats zullen verder tot een minimum worden beperkt.
- de aanpassing aan de klimaatverandering en de veerkracht van kustgebieden te bevorderen – dankzij aanpassingswerkzaamheden (bijvoorbeeld de ontwikkeling van groene infrastructuur in kustgebieden en de bescherming van kustlijnen tegen erosie en overstromingen) zullen de biodiversiteit en het landschap worden beschermd en tegelijkertijd het toerisme en de kusteconomie worden bevorderd.
- een duurzame voedselproductie te waarborgen – dankzij de duurzame productie van en nieuwe marketingnormen voor visserijproducten, het gebruik van algen en zeegras, een strenger toezicht op de visserij en onderzoek en innovatie op het gebied van op cellen gebaseerde visserijproducten zullen de Europese zeeën beter worden beschermd. Met de goedkeuring van de strategische richtsnoeren voor een duurzame aquacultuur in de EU heeft de Commissie zich er ook toe verbonden de aquacultuur in de EU duurzamer te maken.
- het ruimtelijk beheer op zee te verbeteren – dankzij het nieuwe blauwe forum voor zeegebruikers – dat tot doel heeft de dialoog tussen offshore-exploitanten, belanghebbenden en wetenschappers op het gebied van visserij, aquacultuur, scheepvaart, toerisme, hernieuwbare energie en andere activiteiten te coördineren – zal de coöperatieve uitwisseling voor het duurzaam gebruik van het mariene milieu worden bevorderd. In 2022 zal een verslag over de uitvoering van de EU-richtlijn maritieme ruimtelijke ordening worden gepubliceerd, nadat de nationale plannen voor maritieme ruimtelijk ordening in maart 2021 zijn goedgekeurd.
De Commissie zal ook internationaal de voorwaarden voor een duurzame blauwe economie blijven creëren op basis van de internationale agenda voor het beheer van de oceanen.
De duurzame blauwe economie financieren
De Europese Commissie en de EIB-groep – bestaande uit de Europese Investeringsbank en het Europees Investeringsfonds (EIF) – zullen hun samenwerking ter bevordering van een duurzame blauwe economie opvoeren. De instellingen zullen met de lidstaten samenwerken om aan de bestaande financieringsbehoeften te voldoen om de vervuiling van de Europese zeeën terug te dringen en investeringen in blauwe innovatie en blauwe bio-economie te ondersteunen.
Het nieuwe Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur – en met name met het platform “BlueInvest” en het nieuwe BlueInvest-fonds – zal de transitie naar duurzamere waardeketens op basis van de oceanen, zeeën en kustactiviteiten ondersteunen. Om de transformatie verder te financieren, heeft de Commissie de lidstaten met aandrang verzocht om vanaf nu tot 2027 investeringen voor een duurzame blauwe economie op te nemen in hun nationale plannen voor veerkracht en herstel en in hun nationale operationele programma's voor diverse EU-fondsen. Andere EU-programma's (bijvoorbeeld het onderzoeksprogramma Horizon Europa) zullen ook een bijdrage leveren en er zal een speciale Mission on Oceans and Waters worden opgezet.
Wat particuliere investeringen betreft, moeten de overeengekomen specifieke duurzaamheidsbeginselen en -normen voor de oceanen (bijvoorbeeld het door de EU gesteunde financieringsinitiatief voor een duurzame blauwe economie) worden gehanteerd bij investeringsbeslissingen.
Achtergrondinformatie
De blauwe economie van de Europese Unie omvat alle bedrijfstakken en sectoren die verband houden met de oceanen, zeeën en kusten, ongeacht of ze hun basis rechtstreeks in het mariene milieu hebben (bijvoorbeeld scheepvaart, visserijproducten en energieopwekking) of op het land zijn gevestigd (bijvoorbeeld havens, scheepswerven en kustinfrastructuur). Volgens het meest recente Blue Economy Report zijn de traditionele sectoren van de blauwe economie goed voor 4,5 miljoen directe banen en een omzet van meer dan 650 miljard euro.
De mededeling van vandaag vervangt de mededeling over blauwe groei uit 2012. In de richtlijn maritieme ruimtelijke planning worden alle lidstaten opgeroepen hun maritieme ruimte uiterlijk 2021 formeel te plannen.
Nadere informatie
Communication on a new approach for a sustainable blue economy in the EU
Vragen en antwoorden over een duurzame blauwe economie
Strategische richtsnoeren voor de aquacultuur in de EU
Bron: © Europese Unie, 1995-2021