Europese Green Deal: Commissie presenteert nieuwe voorstellen om de ontbossing een halt toe te roepen, te zorgen voor een innovatief duurzaam afvalbeheer en de bodem gezond te maken voor mens, natuur en klimaat
De Commissie heeft drie nieuwe initiatieven gepresenteerd die nodig zijn voor het realiseren van de Europese Green Deal. De Commissie stelt nieuwe regels voor om de door de EU veroorzaakte ontbossing te beteugelen, alsook nieuwe regels om de overbrenging van afvalstoffen binnen de EU te vergemakkelijken teneinde de circulaire economie te bevorderen en de uitvoer van illegaal afval en het verplaatsen van afvalproblematiek naar derde landen aan te pakken. Ook presenteert de Commissie een nieuwe bodemstrategie om tegen 2050 alle Europese bodems te herstellen, veerkrachtig te maken en adequaat te beschermen. Met de voorstellen van vandaag presenteert de Commissie de instrumenten om binnen de Europese Unie en in de rest van de wereld over te schakelen op een circulaire economie, de natuur te beschermen en de milieunormen te verhogen.
Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal: “Om de klimaat- en biodiversiteitscrisis wereldwijd met succes te bestrijden, moeten we de verantwoordelijkheid op ons nemen om zowel binnen de EU als elders op te treden. Onze verordening inzake ontbossing beantwoordt aan de oproep van de burgers om de Europese bijdrage aan de ontbossing tot een minimum te beperken en duurzame consumptie te bevorderen. Dankzij onze nieuwe EU-regels voor de overbrenging van afvalstoffen zal de circulaire economie een impuls krijgen en zal ervoor worden gezorgd dat de uitvoer van afval geen schade toebrengt aan het milieu of de menselijke gezondheid elders. Onze bodemstrategie, tot slot, zal zorgen voor bodems die weer gezond worden en duurzaam kunnen worden gebruikt, en die de benodigde juridische bescherming genieten.”
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: “Als we van onze partners ambitieuzer klimaat- en milieubeleid verwachten, moeten we zelf stoppen met het uitvoeren van vervuiling en het bijdragen tot de ontbossing. De verordeningen inzake ontbossing en de overbrenging van afvalstoffen die we hier presenteren, zijn de meest ambitieuze pogingen om deze kwesties wereldwijd door middel van wetgeving aan te pakken. Met deze voorstellen nemen we onze verantwoordelijkheid en voegen we de daad bij het woord door onze wereldwijde impact op vervuiling en biodiversiteitsverlies te verminderen. Ook hebben we een baanbrekende bodemstrategie voor de EU voorgesteld, met een sterke beleidsagenda die erop gericht is de bodem hetzelfde niveau van bescherming te bieden als het water, het mariene milieu en de lucht.”
De Commissie stelt een nieuwe verordening voor om door de EU veroorzaakte ontbossing en bosdegradatie te beteugelen. Alleen al over de periode van 1990 tot 2020 gerekend heeft de wereld 420 miljoen hectare bos verloren zien gaan, een oppervlakte die groter is dan die van de Europese Unie. Met de voorgestelde nieuwe regels zou worden gegarandeerd dat de producten die EU-burgers op de EU-markt kopen, gebruiken en consumeren niet bijdragen tot de wereldwijde ontbossing en bosdegradatie. De belangrijkste aanjager van deze processen is de uitbreiding van de landbouw die verband houdt met de grondstoffen soja, rundvlees, palmolie, hout, cacao en koffie, en enkele van de daarvan afgeleide producten.
De verordening stelt verplichte zorgvuldigheidsregels vast voor bedrijven die deze grondstoffen in de EU in de handel willen brengen, met als doel ervoor te zorgen dat alleen ontbossingsvrije en legale producten op de EU-markt worden toegelaten. De Commissie zal een benchmarkingsysteem hanteren om landen te beoordelen ten aanzien van het risico op ontbossing en bosdegradatie als gevolg van de onder het toepassingsgebied van de verordening vallende producten.
Ook zal de Commissie de dialoog met andere grote consumerende landen intensiveren en multilateraal samenwerken om de inspanningen te bundelen. Doordat zij de consumptie van “ontbossingsvrije” producten bevorderen en de impact van de EU op de wereldwijde ontbossing en bosdegradatie verminderen, zullen de nieuwe regels naar verwachting de broeikasgasemissies en het biodiversiteitsverlies verminderen. Tot slot zal het aanpakken van ontbossing en bosdegradatie positieve gevolgen hebben voor lokale gemeenschappen, met inbegrip van de kwetsbaarste groepen, zoals inheemse volkeren, die sterk afhankelijk zijn van bosecosystemen.
In het kader van de herziene verordening betreffende de overbrenging van afvalstoffen werkt de Commissie aan de ambitie om de circulaire economie tot stand te brengen en alle verontreiniging tot nul terug te dringen, door strengere regels voor de uitvoer van afvalstoffen, een efficiënter systeem voor de circulatie van afval als hulpbron en doortastende maatregelen tegen de illegale handel in afvalstoffen voor te stellen. De uitvoer van afvalstoffen naar niet-OESO-landen zal worden beperkt en alleen worden toegestaan als derde landen bereid zijn bepaalde afvalstoffen in ontvangst te nemen en deze duurzaam kunnen beheren. De overbrenging van afvalstoffen naar OESO-landen zal worden gemonitord en kan worden opgeschort als deze afvalstoffen ernstige milieuproblemen veroorzaken in het land van bestemming. Volgens het voorstel moeten alle EU-bedrijven die afvalstoffen naar landen buiten de EU uitvoeren, ervoor zorgen dat de installaties die hun afvalstoffen ontvangen, worden onderworpen aan een onafhankelijke audit waaruit blijkt dat zij deze afvalstoffen op een milieuhygiënisch verantwoorde wijze beheren.
Binnen de EU stelt de Commissie voor de huidige procedures aanzienlijk te vereenvoudigen, zodat afvalstoffen gemakkelijker opnieuw de circulaire economie binnenkomen, zonder daarbij het vereiste controleniveau te verlagen. Dit helpt de EU minder afhankelijk te maken van primaire grondstoffen en ondersteunt zowel de innovatie als het koolstofvrij maken van de Europese industrie om aan de klimaatdoelstellingen van de EU te voldoen. Met de nieuwe regels kan de overbrenging van afvalstoffen ook klaargemaakt worden voor het digitale tijdperk door de invoering van elektronische uitwisseling van documentatie.
De verordening betreffende de overbrenging van afvalstoffen betekent een verdere aanscherping van de maatregelen tegen de illegale handel in afvalstoffen, die een van de ernstigste vormen van milieucriminaliteit is aangezien tot wel 30 % van de overbrengingen van afvalstoffen illegaal zou kunnen zijn, hetgeen een waarde van 9,5 miljard euro per jaar vertegenwoordigt. De algehele efficiëntie en doeltreffendheid van de handhaving zal worden verbeterd, onder meer door een EU-handhavingsgroep inzake overbrenging van afvalstoffen op te richten, het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) te machtigen te helpen bij grensoverschrijdende onderzoeken van EU-lidstaten naar de illegale handel in afvalstoffen, en te voorzien in strengere regels inzake administratieve sancties.
Tot slot presenteert de Commissie vandaag ook een nieuwe EU-bodemstrategie — een belangrijke doelstelling van de Europese Green Deal en de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030 om de klimaat- en biodiversiteitscrises aan te pakken. Gezonde bodems vormen het fundament voor 95 % van ons voedsel, herbergen meer dan 25 % van de wereldwijde biodiversiteit en vormen het grootste terrestrische koolstofreservoir op aarde. Toch bevindt 70 % van de bodems in de EU zich niet in een goede staat. De strategie stelt een kader vast met concrete maatregelen voor de bescherming, het herstel en het duurzaam gebruik van bodems en stelt een reeks vrijwillige en wettelijk bindende maatregelen voor. Deze strategie is erop gericht om het gehalte aan koolstof in landbouwbodems te vergroten, woestijnvorming tegen te gaan, aangetast land en aangetaste bodems te herstellen en ervoor te zorgen dat alle bodemecosystemen tegen 2050 in een gezonde toestand verkeren.
De strategie roept op hetzelfde niveau van bescherming te waarborgen voor de bodem als voor het water, het mariene milieu en de lucht. Dit zal gebeuren door uiterlijk in 2023 een voorstel in te dienen voor een nieuwe bodemgezondheidswet, na een effectbeoordeling en een brede raadpleging van belanghebbenden en lidstaten. De strategie mobiliseert ook de nodige maatschappelijke betrokkenheid en financiële middelen, zorgt voor het delen van kennis en bevordert duurzame praktijken en monitoring op het gebied van bodembeheer, ter ondersteuning van de ambitie van de EU om wereldwijd actie te ondernemen op het gebied van de bodem.
Meer informatie
Vragen en antwoorden over de nieuwe regels voor ontbossingsvrije producten
Factsheet over de nieuwe regels voor ontbossingsvrije producten
Vragen en antwoorden over de herziene regels voor de overbrenging van afvalstoffen
Factsheet over de herziene regels voor de overbrenging van afvalstoffen
Voorstel voor een herziene verordening betreffende de overbrenging van afvalstoffen
Vragen en antwoorden over de bodemstrategie
Factsheet over de bodemstrategie
Nieuwe bodemstrategie van de EU
Bron: © Europese Unie, 1995-2021