EU keurt nieuwe regels voor drastische beperking van luchtverontreiniging door lidstaten goed
Het Europees Parlement en de Raad hebben de nieuwe richtlijn inzake nationale emissieplafonds (NEC-richtlijn) aangenomen, op basis van een voorstel van de Commissie waarin strengere grenswaarden worden opgelegd voor de vijf voornaamste verontreinigende stoffen in Europa. De richtlijn zal op 31 december 2016 in werking treden.
Is de richtlijn volledig uitgevoerd, dan zullen de negatieve gevolgen van de luchtverontreiniging voor de gezondheid, zoals aandoeningen van de luchtwegen en vroegtijdig overlijden, tussen nu en 2030 met bijna 50 % worden verminderd. Hoewel luchtverontreinigende stoffen onzichtbare killers zijn, is toch er sprake van een groeiend besef en toenemende bezorgdheid over de kwaliteit van de lucht die wordt ingeademd; daarom is het akkoord over strengere grenswaarden dat met de NEC-richtlijn is bereikt, een belangrijke doorbraak. De richtlijn zal ook een zeer gunstige uitwerking hebben op de kwaliteit van zoet water, de bodem en de ecosystemen, en zal helpen de gevolgen van schadelijke deeltjes die tot de klimaatverandering bijdragen, zoals zwarte koolstof, te beperken. De richtlijn neemt een centrale plaats in het ruimere Commissieprogramma "Schone lucht voor Europa" in.
Karmenu Vella, commissaris voor Milieu, Maritieme Zaken en Visserij, zei hierover: "De nieuwe Europese regels voor de luchtkwaliteit zijn een belangrijke mijlpaal in de strijd tegen deze onzichtbare killer, de luchtverontreiniging. Door luchtvervuiling vallen elk jaar in Europa meer dan 450 000 slachtoffers, meer dan tien keer zoveel als bij verkeersongevallen. Nu zijn de nationale regeringen aan zet met de uitvoering van de richtlijn, zodat iedereen van schonere lucht kan profiteren. De Commissie zal de lidstaten terzijde staan om deze uitdaging van verbetering van de gezondheid van de EU-burgers het hoofd te bieden."
De nieuwe regels in de praktijk brengen
De lidstaten spelen een zeer belangrijke rol bij de coördinatie en uitvoering van de richtlijn op nationaal niveau. Zij moeten de richtlijn uiterlijk op 30 juni 2018 in nationaal recht hebben omgezet en moeten tussen nu en 2019 een nationaal programma ter beperking van de luchtverontreiniging opstellen met maatregelen om ervoor te zorgen dat de emissies van de vijf voornaamste luchtverontreinigende stoffen vóór 2020 respectievelijk 2030 met de afgesproken percentages worden teruggedrongen. Zij moeten ook zorg dragen voor de coördinatie met de geplande maatregelen op gebieden zoals vervoer, landbouw, energie en klimaat. Hiervoor zijn investeringen nodig, maar de kosten daarvan zullen bij lange na niet opwegen tegen de voordelen in de vorm van kostenbesparingen, met name op het gebied van gezondheidszorg en ziekteverzuim op het werk. Het onlangs gepubliceerde Commissievoorstel voor een verordening inzake governance van de energie-unie onderstreept het belang van synergieën tussen de luchtkwaliteit en het klimaat- en energiebeleid alsmede de nieuwe NEC-richtlijn.
De Commissie zal met de lidstaten samenwerken om ervoor te zorgen dat de richtlijn correct wordt uitgevoerd, bijvoorbeeld door vóór het najaar van 2017 een nieuw Forum voor schone lucht op te richten. Dit forum zal belanghebbenden samenbrengen, zodat zij ervaringen en goede praktijken kunnen uitwisselen. De Commissie zal ook zorgen voor gemakkelijkere toegang tot financieringsinstrumenten van de EU.
Ten slotte zal de richtlijn de weg vrijmaken voor de ratificatie van het herziene Protocol van Göteborg, waarover de lidstaten in 2012 internationaal overeenstemming hebben bereikt in het kader van de Economische Commissie van de Verenigde Naties voor Europa. Dit zal leiden tot minder vervuiling in de landen van Oost-Europa, de Kaukasus en Centraal-Azië, waarvan niet alleen die landen zelf zullen profiteren, maar ook de burgers in de EU die het meest onder de grensoverschrijdende verontreiniging te lijden hebben.
Achtergrond
In december 2013 heeft de Commissie het programma "Schone lucht voor Europa" gepubliceerd, waarin de doelstellingen van het luchtkwaliteitsbeleid voor 2020 respectievelijk 2030 werden bijgesteld. Het programma omvatte een voorstel inzake middelgrote stookinstallaties (Richtlijn 2015/2193), het voorstel voor een nieuwe NEC-richtlijn en een voorstel betreffende de ratificatie van het onlangs gewijzigde Protocol van Göteborg.
De NEC-richtlijn bepaalt voor elk land de jaarlijkse maximale emissieplafonds voor de vijf voornaamste verontreinigende stoffen: fijnstof (PM2,5), zwaveldioxide, stikstofoxiden, vluchtige organische stoffen met uitzondering van methaan, en ammoniak.
De emissiereductieverbintenissen voor 2020 zijn dezelfde als die welke de lidstaten reeds internationaal zijn overeengekomen bij de herziening van het Protocol van Göteborg in 2012. De verbintenissen voor 2030 vergen aanzienlijk verdergaande reducties. Deze zullen ertoe bijdragen de grensoverschrijdende verontreiniging en de achtergrondconcentraties in heel Europa te verminderen.
De sectoren en bepaalde stoffen die relevant zijn voor het luchtkwaliteitsbeleid, zijn ook relevant voor het klimaat- en energiebeleid. Er is alles aan gedaan om te zorgen voor een nauwe onderlinge afstemming tussen de voorstellen inzake de luchtkwaliteit en de voorstellen waarmee de doelstellingen van de Unie op het gebied van broeikasgasemissies en energie moeten worden gehaald.
Alle sectoren zullen een bijdrage moeten leveren aan de doeltreffende uitvoering van het beleid, onder meer ook de landbouwsector waar de reducties in het verleden lager zijn uitgevallen. De Commissie zal nauw met de lidstaten en belanghebbenden samenwerken om te garanderen dat de voordelen voor de gezondheid en het milieu niet alleen op papier bestaan.
Meer informatie
Vragen en antwoorden over de nieuwe richtlijn inzake nationale emissieplafonds
Herziening van het luchtkwaliteitsbeleid van de EU
Source: © European Union, 1995-2016