Chemiereus BASF scoort als milieuvriendelijk ondernemer. Het concern heeft in Ludwigshafen een oude wijk opgeknapt, waarbij de luchtvervuiling werd teruggebracht en het energieverbruik geminimaliseerd. BASF wil zijn geheim graag te gelde maken. Staat de energiebesparing een doorbraak te wachten?
LUDWIGSHAFEN - Het appartement in het ordentelijke Brunckviertel van Ludwigshafen, waar de wipkip alom is, oogt als een doorsnee-arbeidersflat. Het baanbrekende geheim van deze Duitse woning schuilt in haar muren: de buitengevel is onzichtbaar met isolerend piepschuim betengeld; de gepleisterde binnenmuren zuigen als een spons de warmte op.
Het is bloedheet, maar de kamer in deze show-woning is koel, dankzij het vernuft van de plaatselijke chemiereus BASF. Ir. Wolfgang Schubert, directeur van BASF's woningbouwbedrijf, aait liefdevol over de wanden van de woonkamer. In het 2 centimeter dikke pleisterwerk zitten bolletjes van was die hitte opslaan, smelten, om later te stollen en de warmte weer af te geven. Het grootste obstakel waar deze techniek voor staat, oververhitting, lijkt in het Rijnland overwonnen. Airconditioning wordt in theorie ouderwets.
De Duitse pleister-oplossing kan ook volgens de Tilburgse expert duurzaam bouwen Evert Vrins op termijn 'een doorbraak' betekenen. ,,Deze techniek zou in Nederland geprobeerd moeten worden. Maar voorheen is het systeem bij experimenten steeds stuk gegaan.'' Vrins is een van de auteurs van de 'Energievisie Parkstad Amsterdam', een inventarisatie van de opties voor energiebesparing voor de stadsvernieuwing in Amsterdam-West.
De interesse wekken van bouwkundigen als Vrins is exact wat BASF beoogt. De chemiegigant ontwierp met dat doel de modelwoning in het Brunckviertel, die door slim isoleren, intelligent ventileren, superieur beglazen (drie lagen 'termisch onderbroken') en hoogwaardig stoken (met brandstofceltechnologie) een van zijn fraaiste showrooms is. BASF vertoont zijn kunsten voor het grote publiek en draagt meteen zijn geloof in duurzaam ondernemen uit.
Het flatgebouw is getooid met de naam '3-Liter-Haus': de Duitse technici hebben het energieverbruik van het complex teruggebracht tot minder dan drie liter olie per m per jaar en een CO2-reductie van 80 procent bewerkstelligd. De Duitse richtlijnen schrijven voor een opgeknapte woning een verbruik van 7 liter voor -tel uit je winst. Voor de renovatie was een verbruik van 25 liter per m normaal.
BASF, dat in thuisstad Ludwigshafen eigenaar is van tienduizend appartementen, hoopt de geldslurpende vernieuwbouw in het Brunckviertel om te toveren in moneymaker van de toekomst. Zo staan alleen al in Duitsland 24 miljoen appartementen op de nominatie voor een opknapbeurt: de oude wijken zijn met een uitstoot van zo'n 200 miljoen ton CO2 de belangrijkste broeikas in Duitsland. Ook in bijvoorbeeld Nederland staan grootscheepse renovatieprojecten voor de deur.
Evert Vrins van W/E, een Nederlands adviesbureau voor duurzaam bouwen in Gouda en Tilburg, wijst erop dat de technieken van BASF in Nederland 'stuk voor stuk' apart worden toegepast, ,,maar de Duitse combi is heel mooi''. Het grote voordeel van een onderneming als BASF is dat zij in eigen huis brandstofceltechnologie, verwarmingstechniek en chemische technologie kan aanboren. In Nederland hoor je op het ogenblik vooral van Gasunie-dochter Gastech, dat moderne brandstofcelketels test.
Een kanttekening wil Vrins plaatsen bij zijn enthousiasme over het BASF-concept: ,,Ik moet nog zien of alle aannames van het 3-Liter-Haus kloppen. Je kunt raar rekenen. Het energieverbruik daalt weliswaar, maar ik betwijfel of ze in Duitsland die factor 7 echt halen. In gerenoveerde woningen zie je het energieverbruik vaak toenemen, omdat er bijvoorbeeld meer radiatoren zijn en een betere combiketel wordt genstalleerd, zodat er meer warm water wordt gebruikt.''
Vrins betwijfelt of het 3-Liter-concept in Nederland kans maakt. Ten eerste kent Duitsland veel meer betonbouw dan Nederland, terwijl in Nederland meer galerijflats staan. ,,Die kun je niet aan de buitenkant isoleren.'' Ten tweede wordt in Nederland de toevoer en afvoer van warmte per woningeenheid geregeld, terwijl Duitsers een systeem ontwerpen voor een appartementencomplex. Vrins: ,,Nederlandse flatbewoners zijn te individualistisch voor n ventilatiesysteem. Een Nederlander wil z'n eigen klimaat in de hand hebben.''
BASF staat vanouds op gespannen voet met zijn omgeving, maar heeft van de nood een deugd gemaakt. Zo rekent ir. Wolfgang Schubert van het woningbedrijf voor hoe milieuvriendelijk het nieuwe isolatiemateriaal is: voor twee vierkante meter van het superspul zijn tien liter ruwe olie nodig. Daardoor bespaar je 1200 liter olie in vijftig jaar.
door Guido Goudsmit
Bron : www.trouw.nl