Eindconclusies van “Nu voor Morgen”, het maatschappelijk debat over berging van hoogradioactief en langlevend afval
De Koning Boudewijnstichting presenteert de resultaten van “Nu voor morgen”, het breed, participatief maatschappelijk debat over het toekomstig beheer van hoogradioactief en langlevend afval. De resultaten zullen gepresenteerd worden aan de federale Minister van Energie, de federale Vice-eersteminister en Minister van Economie en Werk en NIRAS. Bijna een jaar lang hebben duizenden jongeren, burgers en experts hun stem laten horen over een gevoelige en complexe maatschappelijke kwestie, die een echte democratische uitdaging is geworden. Op basis van de resultaten stellen de verschillende groepen die deelnamen aan het debat een stappenplan voor de komende decennia voor.
Eind 2022 nam de federale regering een principebeslissing over de diepe berging van hoogradioactief langlevend afval. Deze stap was het startpunt voor reflectie, zonder echter de locatie, het tijdschema of de praktische regelingen voor de uitvoering van deze berging te specificeren. Er moeten nog veel beslissingen worden genomen voordat het project werkelijkheid kan worden.
Massale betrokkenheid
Als input voor het toekomstige politieke proces, en op vraag van NIRAS, organiseerde de Koning Boudewijnstichting in 2023 het ambitieuze maatschappelijke debat ‘Nu voor morgen'. Dit nooit geziene participatieve proces bracht, in parallelle trajecten, verschillende groepen samen om de meningen, ideeën, argumenten en aanbevelingen te verzamelen die binnen de samenleving leven over het beheer van hoogradioactief en langlevend afval.
- 1.090 jongeren van de 3de graad secundair namen deel aan het Scholentraject en 120 van hen namen deel aan de Jongerentop;
- 27 burgers namen deel aan het Publieksforum;
- 413 burgers van maatschappelijke organisaties namen deel aan debatmomenten tijdens de ‘Ronde van België’;
- 34 experts en belanghebbenden uit verschillende disciplines en met verschillende achtergronden gaven hun mening in interviews;
- Meer dan 100.000 unieke bezoekers raadpleegden de website www.nuvoormorgen.be en honderden onder hen gaven hun mening over tien duidelijke stellingen.
Brieuc Van Damme, CEO van de Koning Boudewijnstichting: “Als onafhankelijke en pluralistische stichting heeft de Koning Boudewijnstichting neutraliteit en objectiviteit gegarandeerd tijdens dit proces van overleg en dialoog. We waren onder de indruk van de massale respons van jongeren, burgers en experts op dit maatschappelijk debat. Dit toont duidelijk aan dat, ondanks de complexiteit en technische aard van het onderwerp, het beheer van hoogradioactief en langlevend afval een belangrijke maatschappelijke kwestie is, die verschillende groepen binnen de samenleving mobiliseert. Dit zou huidige en toekomstige besluitvormers moeten aanmoedigen om verder te gaan op de weg van publieke betrokkenheid en participatie.”
Aandachtspunten
De resultaten van deze verschillende trajecten zijn gebundeld in een eindrapport; een echte bron van beleidsinspiratie voor de komende decennia met betrekking tot het beheer van hoogradioactief en langlevend afval. Er werden ook zeven aandachtspunten geïdentificeerd en besproken met belanghebbenden om hun praktische implicaties te bepalen. Deze aandachtspunten hebben zowel betrekking op de voorwaarden die aan het besluitvormingsproces moeten voorafgaan als op concrete pistes die onmiddellijk kunnen worden gevolgd.
Raadpleeg het overzicht van de aandachtspunten
Stappenplan
Op 21 en 22 februari kwamen een vijftigtal experts, stakeholders, burgers en jongeren samen om de gevolgen van de resultaten van het maatschappelijk debat 'Nu voor morgen' te bespreken en na te denken over hoe het stappenplan van de komende decennia eruit zal zien. De deelnemers hebben de resultaten van het maatschappelijk debat ter hand genomen en deze als uitgangspunt gebruikt voor het vervolg van het proces. Ze roepen nu de bevoegde ministers op om het dossier voor het einde van de huidige legislatuur aan het parlement voor te leggen. Ze uiten ook de wens dat de formateur van de volgende regering verantwoordelijkheid neemt voor dit dossier om de ingezette dynamiek voort te zetten.
Het debat over een zo'n delicaat onderwerp als de toekomst van hoogradioactief en langlevend afval moest plaatsvinden, en dat heeft het ook gedaan. Uniek vanwege zijn omvang en de deelname van brede groepen in de samenleving, bieden de daaruit voortvloeiende conclusies waardevolle handvatten voor de toekomst. Maar dit is nog maar het begin: er moeten de komende decennia nog heel wat puzzelstukjes in elkaar worden gelegd. Net als andere landen zal ook België zijn eigen besluitvormingsproces moeten ontwikkelen, dat evenzeer gevormd wordt door wetenschappelijke vooruitgang als door sociale innovatie.
Minister van Energie: “Tijdens het hele proces heb ik gemerkt hoe betrokken en bezorgd jongeren en burgers zijn over radioactief afval. Het is een problematiek die we vandaag moeten aanpakken omdat het onze collectieve verantwoordelijkheid is om degenen die na ons komen op deze planeet niet te benadelen. Mijn dank gaat uit naar de 1.500 jongeren, burgers en experts die hebben deelgenomen, degenen die de website hebben bezocht, en natuurlijk naar de Koning Boudewijnstichting die haar expertise en neutraliteit heeft ingezet om dit maatschappelijk debat te organiseren. De conclusies van de nationale dialoog "Nu voor morgen" betekenen vandaag niet het einde van het hele proces, maar eerder het begin van een nieuw hoofdstuk. De roadmap die we vandaag ontvangen, wijst de weg voor de komende decennia.”
Vice-eersteminister en Minister van Economie en Werk: “NIRAS staat internationaal gekend voor hun expertise en brede multidisciplinaire benadering, waarop we ook nu konden rekenen om dit brede debat op technisch vlak te ondersteunen. Dankzij de gedrevenheid van het “Nu voor morgen”-team om meer betrokkenheid en gedragenheid te creëren, hebben talloze studenten, burgers, experten zich de afgelopen maanden uitgesproken over deze boeiende uitdaging. Die waardevolle input zal mee vorm geven aan de aanpak voor de berging van hoogradioactief afval in België. Maatschappelijke gedragenheid is cruciaal voor goede besluitvorming over een zo’n complexe en gevoelige materie.”
Marc Demarche, Directeur-generaal van NIRAS: “Ik wil alle burgers, jong en oud, de experten en de Koning Boudewijnstichting oprecht bedanken voor de tijd en energie die ze geïnvesteerd hebben. Het is een rijk debat geweest waarbij zowel veiligheids-technische, financiële, ethische als maatschappelijke aspecten werden bediscussieerd en in rekening gebracht. De resultaten van dit debat zullen een belangrijke input vormen voor het beleidsvoorstel met betrekking tot het besluitvormingsproces dat NIRAS aan de regering zal voorstellen.”
Meer informatie:
Bron: Persbericht Koning Boudewijnstichting