Consumentenbescherming: duurzame keuzes mogelijk maken en paal en perk stellen aan greenwashing
Vandaag stelt de Commissie gemeenschappelijke criteria voor tegen greenwashing en misleidende milieuclaims. Met het voorstel van vandaag krijgen de consumenten meer duidelijkheid en meer zekerheid dat wanneer iets als “groen” wordt verkocht, het dat ook inderdaad is, en ze krijgen betere informatie om milieuvriendelijke producten en diensten te kunnen kiezen. Bedrijven zullen er ook baat bij hebben: zij die een echte inspanning leveren om de ecologische duurzaamheid van hun producten te verbeteren, zullen gemakkelijker door de consumenten worden herkend en beloond en kunnen hun verkoopcijfers zo een duwtje in de rug geven in plaats van te maken te krijgen met oneerlijke concurrentie. Op deze manier zal het voorstel bijdragen tot een gelijk speelveld wat de informatie over de milieuprestaties van producten betreft.
Uit een studie van de Commissie uit 2020 bleek dat 53,3 % van de onderzochte milieuclaims in de EU vaag, misleidend of ongegrond bleek te zijn en dat 40 % niet onderbouwd was. Het gebrek aan gemeenschappelijke regels voor bedrijven die vrijwillige groene claims maken, leidt tot “greenwashing” en creëert een ongelijk speelveld op de EU-markt, ten nadele van echt duurzame ondernemingen.
Betrouwbare, vergelijkbare en verifieerbare informatie voor de consument
Volgens het voorstel moeten ondernemingen die ervoor kiezen een “groene claim” te maken over hun producten of diensten, minimumnormen in acht nemen voor de wijze waarop zij deze beweringen staven en hoe zij hierover communiceren.
Het voorstel is gericht op expliciete claims, zoals: “T-shirt gemaakt van gerecycleerde plastic flessen”, “CO2-neutrale levering”, “verpakking van 30 % gerecycleerd plastic” of “oceaanvriendelijke zonnebrandcrème”. Met het voorstel wordt ook de wildgroei aan labels en nieuwe overheids- en particuliere milieulabels aangepakt. Het bestrijkt alle vrijwillige claims over de milieueffecten, de aspecten of de prestaties van een product, een dienst of de handelaar zelf. Claims die onder bestaande EU-regels vallen, zoals de EU-milieukeur of het logo voor biologische levensmiddelen, worden echter uitgesloten omdat de huidige wetgeving al waarborgt dat deze gereguleerde claims betrouwbaar zijn. Claims die onder toekomstige EU-regelgeving vallen, zullen om dezelfde reden worden uitgesloten.
Voordat ondernemingen een van de onder het voorstel vallende “groene claims” maken, moet die claim onafhankelijk worden geverifieerd en met wetenschappelijk bewijs worden gestaafd. Als onderdeel van die wetenschappelijke analyse zullen bedrijven de milieueffecten die daadwerkelijk relevant zijn voor hun product moeten identificeren en eventuele afwegingen van voor- en nadelen in kaart moeten brengen om een volledig en nauwkeurig beeld te geven.
Duidelijke en geharmoniseerde regels en labels
Verscheidene regels zullen ervoor zorgen dat over de claims ondubbelzinnig wordt gecommuniceerd. Zo zijn claims of labels waarin gebruik wordt gemaakt van geaggregeerde scores voor het totale milieueffect van het product, niet langer toegestaan, tenzij dergelijke scores in EU-regels zijn vastgesteld. Indien producten of organisaties met andere worden vergeleken, moeten die vergelijkingen worden gebaseerd op gelijkwaardige informatie en gegevens.
In het voorstel worden ook milieulabels gereguleerd. Er zijn momenteel ten minste 230 verschillende labels en er zijn aanwijzingen dat dit leidt tot verwarring en wantrouwen bij de consument. Om de wildgroei van dergelijke labels tegen te gaan, zullen overheden geen nieuwe labelingsregelingen meer mogen vaststellen, tenzij ze op EU-niveau worden ontwikkeld, en zullen nieuwe particuliere regelingen een grotere milieuambitie moeten tonen dan de bestaande regelingen en een voorafgaande goedkeuring moeten krijgen. Er zijn gedetailleerde regels voor milieulabels in het algemeen: zij moeten ook betrouwbaar en transparant zijn, onafhankelijk worden gecontroleerd en regelmatig worden herzien.
Volgende stappen
Het voorstel voor een richtlijn inzake groene claims zal nu volgens de gewone wetgevingsprocedure moeten worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad.
Achtergrond
Het voorstel van vandaag vormt een aanvulling op het voorstel van maart 2022 inzake “de versterking van de positie van de consument voor de groene transitie” met specifiekere regels voor milieuclaims, naast een algemeen verbod op misleidende reclame. Het voorstel van vandaag wordt samen met een voorstel over gemeenschappelijke regels ter bevordering van de reparatie van goederen gepresenteerd. Dat voorstel zal ook bijdragen tot duurzame consumptie en zal de circulaire economie stimuleren.
Het voorstel van vandaag komt tegemoet aan een belangrijke belofte van de Commissie in het kader van de Europese Green Deal. Het is het derde pakket voorstellen over de circulaire economie, samen met het voorstel voor gemeenschappelijke regels ter bevordering van de reparatie van goederen. Het eerste en tweede pakket inzake de circulaire economie zijn in maart en november 2022 goedgekeurd. Het eerste pakket omvatte de nieuwe voorgestelde verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten, de EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel en de voorgestelde richtlijn consumentenrechten om de positie van de consument voor de groene transitie te versterken. Het tweede pakket omvatte de voorstellen voor de verordening betreffende verpakking en verpakkingsafval, de mededeling over biologisch afbreekbare, biogebaseerde en composteerbare kunststoffen en de voorgestelde verordening betreffende de EU-certificering van koolstofverwijderingen.
Meer informatie
Voorstel voor een richtlijn betreffende nieuwe regels voor de staving van groene claims
Vragen en antwoorden: Nieuwe criteria inzake het staven van groene claims
Persbericht — Bevordering van reparatie en hergebruik
Vragen en antwoorden — Bevordering van reparatie en hergebruik
Bevordering van reparatie en hergebruik — Website
Citaat/Citaten
We willen allemaal ons best doen om de impact van onze consumptiekeuzes op het milieu te beperken, maar het is niet eenvoudig om groen te zijn. We worden overspoeld met informatie. Er zijn 230 verschillende milieulabels op de EU-markt. Het is belangrijk om groene claims op producten te kunnen vertrouwen. De vandaag door de Commissie ingediende voorstellen zullen bedrijven en consumenten beschermen tegen schadelijke greenwashingpraktijken en de wildgroei aan labels tegengaan. We willen consumenten helpen meer vertrouwen te krijgen in hun keuzes en waarborgen dat bedrijven die echte inspanningen leveren om hun impact op de natuur, het gebruik van hulpbronnen, klimaatemissies of vervuiling te verminderen, worden beloond. We moeten ook vooruitgang boeken inzake het gebruik van gemeenschappelijke betrouwbare labels, zoals de EU-milieukeur, die een teken is van uitmuntendheid op milieugebied op onze eengemaakte markt.
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij - 22/03/2023
Groene claims zijn overal: oceaanvriendelijke T-shirts, koolstofneutrale bananen, bijenvriendelijk sap, 100 % CO2-neutrale leveringen enz. Jammer genoeg worden deze claims maar al te vaak gemaakt zonder enige staving of rechtvaardiging. Dit zet de deur open voor greenwashing en benadeelt bedrijven die echt duurzame producten maken. Veel Europeanen willen met hun aankopen bijdragen aan een duurzamere wereld. Zij moeten de gemaakte claims kunnen vertrouwen. Met dit voorstel geven we de consument de zekerheid dat wanneer iets als “groen” wordt verkocht, het dat ook inderdaad is.
Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal - 22/03/2023
Bron: © Europese Unie, 1995-2023