Vlaanderen telt naar schatting 8.000 voormalige of bestaande tankstations. Door lekkende benzine of diesel zijn die gronden vaak vervuild. Omdat in de praktijk bleek dat heel wat uitbaters van tankstations de kostprijs van een bodemsanering niet kunnen dragen zijn we als OVAM op zoek gegaan naar een alternatieve financiering. We zijn toen als OVAM met de petroleumsector rond de tafel gaan zitten. Uit dat overleg is het bodemsaneringsfonds BOFAS geboren, in 2004 was dat. Vandaag zijn we vijftien jaar later en mogen we BOFAS onomwonden een succesverhaal noemen.
De vervuiler betaalt
Het fonds werd in het verleden door de petroleumsector gefinancierd voor 50 procent. De andere helft was afkomstig van de consument: bij elke tankbeurt vloeien er enkele eurocenten naar BOFAS, volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. Jaarlijks beschikte BOFAS zo over ongeveer 35 miljoen euro aan inkomsten. Met dat geld financiert het fonds de sanering van verontreinigde tankstations. Vanaf 1 januari 2018 is deze inning naar 0 Euro gebracht gezien BOFAS over voldoende middelen beschikt voor de resterende saneringen van verontreinigde tankstations.
Tot 2008 konden alle eigenaars van een terrein waar ooit een tankstation heeft gestaan een dossier indienen om hun grond door BOFAS te laten saneren. BOFAS neemt die kosten integraal op zich. Ook uitbaters die hun tankstation verder blijven runnen, kunnen beroep doen op BOFAS. Zij krijgen tot 62.000 euro van de saneringskosten terug. Wel moeten ze de sanering zelf laten uitvoeren. Op die manier kan de uitbater de sanering koppelen aan de vernieuwing van zijn tankstation. Door zelf voor een deel van de kosten op te draaien, ondervindt hij bovendien aan den lijve hoe belangrijk het is om zorgvuldig om te springen met zijn grond. Hij blijft ook in de toekomst immers verantwoordelijk voor een zuivere bodem op zijn terrein.
Gewesten werken samen
In de beginjaren pakte BOFAS uit met een grootscheepse mediacampagne op televisie, in kranten en via gerichte mailings om exploitanten van tankstations te wijzen op de mogelijkheid om hun site door BOFAS te laten saneren. De respons was groot. Veel kleine uitbaters die tot dan terugdeinsden voor de torenhoge kosten van een sanering, klopten bij BOFAS aan. In totaal kreeg BOFAS 2.344 dossiers van verontreinigde tankstations gelegen in het Vlaams Gewest binnen. BOFAS is al in 2005 begonnen met het saneren van de meest vervuilde sites. Dit jaar ligt de klemtoon op het afronden van de projecten.
Maar BOFAS is niet enkel in Vlaanderen actief. Het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest, het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en de federale staat werken samen aan een propere bodem onder alle tankstations in België. BOFAS voert in de drie gewesten saneringen uit en geeft advies over de uit te voeren werken of saneringstechnieken. In totaliteit zijn voor volledig België 3786 dossiers ingediend bij BOFAS voor mogelijke tussenkomst.
Bijkomende aanmeldingsperiode
In totaliteit is BOFAS een succesverhaal, daar is iedereen het over eens. De saneringen zitten op schema en zullen binnen de vooropgestelde deadline en het vastgelegde budget afgerond zijn. Sinds de oprichting van BOFAS vzw in 2004 maakten veel exploitanten/eigenaars van tankstations of voormalige tankstations hiervan gebruik.
In de praktijk bleek echter dat voor een aantal potentiële dossiers geen tijdige of volledige aanvraag voor tussenkomst werd ingediend.
Inmiddels werd een nieuw samenwerkingsakkoord afgesloten voor locaties met een tankstation of voormalig tankstation die geen tijdige of volledige aanvraag indienden. Vanaf 8 mei 2019 start een nieuwe (en laatste) aanvraagtermijn van zes maanden om dossiers tot (gedeeltelijke) terugbetaling of sanering bij BOFAS in te dienen.
Meer info
Raadpleeg www.bofas.be. U kan BOFAS ook bereiken via info@bofas.be of op 02/788 29 00 tijdens de kantooruren.
Bron: De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, Vlaamse Overheid