Biodiversiteit in de oceaan: mondiaal akkoord over bescherming en duurzaam gebruik van hulpbronnen en biodiversiteit in de volle zee
Vandaag zijn de mondiale onderhandelingen over het baanbrekende Verdrag inzake de volle zee afgerond. Doel is de oceanen te beschermen, de aantasting van het milieu aan te pakken, de klimaatverandering tegen te gaan en biodiversiteitsverlies te voorkomen.
Het nieuwe verdrag maakt het mogelijk grootschalige beschermde mariene gebieden op volle zee in te stellen. Die zijn ook nodig om te voldoen aan de wereldwijde afspraken in het kader van de mondiale biodiversiteitsovereenkomst van Kunming-Montreal, die afgelopen december is gesloten met als doel om tegen 2030 ten minste 30% van de oceaan te beschermen. Het verdrag voert voor het eerst ook een verplichte beoordeling in van de impact van economische activiteiten op de biodiversiteit op volle zee. Ontwikkelingslanden worden voor hun deelname aan en uitvoering van het nieuwe verdrag ondersteund door duidelijk te voorzien in capaciteitsopbouw en overdracht van mariene technologie, gefinancierd uit diverse publieke en particuliere bronnen, en via een mechanisme voor de billijke verdeling van de potentiële voordelen van mariene genetische hulpbronnen.
Dit verdrag inzake “biodiversiteit in gebieden voorbij de grenzen van de nationale rechtsmacht”, dat vandaag is overeengekomen tijdens de 5e intergouvernementele conferentie in New York, is het resultaat van meer dan tien jaar wereldwijde inzet om oplossingen te vinden voor dit cruciale mondiale milieuvraagstuk. De EU en haar lidstaten hebben het voortouw genomen in de desbetreffende coalitie met een hoge ambitie, die een cruciale rol heeft gespeeld in het bereiken van het akkoord. In de coalitie zetten 52 landen zich op het hoogste politieke niveau in voor ambitieuze maatregelen om de oceaan te beschermen. De coalitie werd gelanceerd tijdens de “One Ocean”-top 2022 in Brest door voorzitter Von der Leyen, samen met het Franse voorzitterschap van de Raad.
Volgende stappen
Nu de onderhandelingen zijn afgerond, treedt de overeenkomst in werking zodra ze door 60 staten is geratificeerd. De EU zal zich ervoor inspannen dat dit snel gebeurt en dat de ontwikkelingslanden zich kunnen voorbereiden op de uitvoering ervan. Daartoe heeft de EU 40 miljoen euro toegezegd in het kader van een Global Ocean-programma en heeft zij de leden van de coalitie met een hoge ambitie verzocht binnen hun mogelijkheden hetzelfde te doen.
Het verdrag zal formeel worden goedgekeurd zodra de tekst in de VN-talen juridisch is getoetst.
Achtergrond
De volle zee biedt de mens voordelen van onschatbare waarde op ecologisch, economisch en sociaal vlak en voor de voedselzekerheid, maar moet dringend worden beschermd.
Gebieden voorbij de grenzen van de nationale rechtsmacht, d.w.z. de volle zee en de zeebodem voorbij de grenzen van de nationale rechtsmacht, beslaan bijna twee derde van de wereldwijde oceaan. Ze herbergen mariene hulpbronnen en biodiversiteit en bieden de mens voordelen van onschatbare waarde op ecologisch, economisch, sociaal, cultureel en wetenschappelijk vlak en voor de voedselzekerheid. Ze staan echter onder toenemende druk door vervuiling (waaronder geluidsvervuiling), overexploitatie, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit.
In het licht van deze uitdagingen en de steeds toenemende vraag naar mariene hulpbronnen voor onder meer voedsel, geneesmiddelen, mineralen en energie, was een overgrote meerderheid van de staten het eens over de noodzaak van dit Verdrag inzake de volle zee. Het neemt de vorm aan van een nieuwe uitvoeringsovereenkomst in het kader van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (Unclos) en heeft als doel de hulpbronnen van deze gebieden te beschermen en duurzaam te gebruiken. De overeenkomst zal de bestaande beginselen van het Unclos verder implementeren voor een meer integraal beheer van de activiteiten op volle zee. Tot deze beginselen behoren de verplichting om samen te werken, het mariene milieu te beschermen en in stand te houden, en vooraf een milieueffectbeoordeling van de activiteiten uit te voeren.
Deze uitvoeringsovereenkomst is de derde in haar soort. Eerdere overeenkomsten hadden betrekking op zeebodemmijnbouw (in 1994) en het beheer van grensoverschrijdende en over grote afstanden trekkende visbestanden (in 1995). Met de nieuwe overeenkomst wordt het Unclos afgestemd op de ontwikkelingen en uitdagingen die zich hebben voorgedaan sinds het verdrag dertig jaar geleden in werking is getreden, en wordt de verwezenlijking van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling verder ondersteund, met name duurzameontwikkelingsdoelstelling 14 (“leven onder water”).
Meer informatie
Citaat/Citaten
Vandaag is een historisch moment voor onze oceanen. Het is een hoogtepunt na meer dan tien jaar voorbereidend werk en internationale onderhandelingen, waarin de EU een sleutelrol heeft gespeeld. Met de overeenkomst over het VN-verdrag inzake de volle zee zetten we een cruciale stap voorwaarts voor het behoud van het mariene leven en de mariene biodiversiteit, die essentieel zijn voor ons en de komende generaties. Het is ook een bewijs van de versterkte multilaterale samenwerking met onze partners, en een belangrijke troef met het oog op onze COP15-doelstelling om 30% van de oceanen te beschermen. Ik ben enorm trots op het resultaat dat we hebben bereikt.
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij - 04/03/2023
Bron: © Europese Unie, 1995-2023