Brussel, 22 november 2011 – Het natuurlijke erfgoed van Europa laat, volgens nieuw onderzoek dat vandaag is gepubliceerd, een zorgwekkende daling zien. Met de Europese rode lijst, onderdeel van de rode lijst van bedreigde diersoorten van de internationale natuurbeschermingsunie IUCN, wordt de toestand van een aanzienlijk deel van de inheemse flora en fauna van de EU beoordeeld. Het blijkt dat een groot deel van de weekdieren, zoetwatervissen en vaatplanten nu in de bedreigde categorie vallen. Uit de beoordeling van ongeveer 6000 soorten blijkt dat 44% van alle zoetwaterweekdieren, 37% van de zoetwatervissen, 23% van de amfibieën, 20% van bepaalde groepen van landweekdieren, 19% van de reptielen, 15% van de zoogdieren en libellen, 13% van de vogels, 11% van bepaalde groepen van houtkevers, 9% van de vlinders en 467 soorten vaatplanten nu worden bedreigd.
Europees commissaris voor milieu Janez Poto ?nik zei hierover: Het welzijn van de mensen in Europa en de rest van de wereld is afhankelijk van goederen en diensten die de natuur ons verschaft. Als we de oorzaken achter deze daling niet aanpakken en als we niet snel iets doen om de daling een halt toe te roepen, zouden we daar echt nog eens een zeer hoge prijs voor kunnen betalen.
Zoetwaterweekdieren worden nu beschouwd als de meest bedreigde groep. De rivierparelmossel ( Margaritifera auricularia) kwam voorheen veel voor maar is nu nog maar in een handjevol rivieren in Frankrijk en Spanje te vinden. Momenteel staat deze mossel in de lijst als ernstig bedreigd en in de jaren tachtig werd algemeen aangenomen dat hij bijna uitgestorven was. De soort is een van de twee waarvoor op Europees niveau een actieplan is opgezet, en er lopen instandhoudingsprogramma´s waardoor er hoop is dat deze mossel nog een toekomst heeft.
Deze cijfers bevestigen de zorgwekkende toestand van de Europese weekdieren , zei Annabelle Cuttelod, coördinator van de Europese rode lijst bij de IUCN. Als we de cijfers combineren met de grote bedreigingen voor zoetwatervissen en amfibieën, zien we dat de Europese zoetwaterecosystemen daadwerkelijk ernstig worden bedreigd en dringend moeten worden beschermd.
Zoetwatervissen worden ook ernstig bedreigd, vooral door verontreiniging, overbevissing, het verlies van habitats en de invoering van uitheemse soorten. De steur wordt in het bijzonder bedreigd: de acht Europese soorten worden op één soort na met uitsterven bedreigd.
Tot de categorie vaatplanten behoren ook de in het wild levende verwanten van landbouwgewassen die van essentieel belang zijn voor de voedselzekerheid, maar vaak worden verwaarloosd als het gaat om de instandhouding. De ernstig bedreigde Beta patula is nauw verwant aan de geteelde biet en een belangrijke genetische bron om de weerstand tegen virussen te verhogen. Andere gewassen die sterk worden bedreigd zijn suikerbiet, tarwe, haver en sla; gewassen die van economisch belang zijn voor Europa.
Maar er is ook goed nieuws, en de beoordeling onderstreept het succes van goed doordachte instandhoudingsmaatregelen. Veel soorten die bescherming genieten in het kader van de Habitatrichtlijn en die zijn opgenomen in het Natura 2000-netwerk van beschermde gebieden, hebben nu meer kans te overleven. Centranthus trinervis , een op Corsica endemische plant, is op de lijst opgeklommen van ernstig bedreigd naar bedreigd, door de nauwgezette bescherming van de enige bekende standplaats. Op Madeira hebben de meeste bedreigde landslakken de afgelopen tien jaar bovendien baat gehad bij de beheersing van invasieve soorten, met name planten, geiten en ratten.
Achtergrond
De Europese rode lijst – opgesteld aan de hand van dezelfde criteria als voor de rode lijst van bedreigde diersoorten van de IUCN, maar beperkt tot Europa – komt voort uit een onderzoek naar de behoudsstatus van ongeveer 6000 Europese soorten (zoogdieren, reptielen, amfibieën, zoetwatervissen, vlinders, libellen en bepaalde groepen kevers, weekdieren en vaatplanten). De lijst stelt de soorten vast die op regionaal niveau met uitsterven worden bedreigd, zodat actie kan worden ondernomen op het gebied van de instandhouding om hun status te verbeteren. Het beheer van de Europese rode lijst wordt voornamelijk door de Europese Commissie gefinancierd. De soorten worden ingedeeld in acht categorieën van bedreiging. De soorten die in de lijst staan vermeld als met uitsterven bedreigd, bedreigd of kwetsbaar, worden gezamenlijk omschreven als bedreigd.
Deze lijst is opgesteld door het IUCN Global Species Programme, het regionale kantoor van de IUCN in Europa, de Species Survival Commission en het daarbij behorende netwerk van deskundigen, en door enkele partners zoals de stichting Butterfly Conservation Europa, de European Invertebrates Survey en het natuurhistorisch museum in Bern (Zwitserland).
De EU reageert op de bedreigingen voor zoetwatervissen, weekdieren en andere componenten van de biodiversiteit met een nieuwe Biodiversiteitsstrategie die in mei van dit jaar is aangenomen. Deze ambitieuze nieuwe strategie heeft tot doel het verlies aan biodiversiteit en ecosysteemdiensten in de EU tegen 2020 een halt toe te roepen. Er zijn zes hoofddoelstellingen en 20 acties die Europa moeten helpen zijn doelstelling te bereiken. De doelstellingen omvatten:
-
volledige uitvoering van de natuurwetgeving van de EU om biodiversiteit te beschermen;
-
betere bescherming van ecosystemen en meer gebruik van groene infrastructuur;
-
meer duurzame landbouw en bosbouw;
-
beter beheer van visbestanden;
-
strengere controles op invasieve uitheemse soorten;
-
een grotere bijdrage van de EU om het wereldwijde verlies aan biodiversiteit af te wenden.
Nadere informatie:
Voor volledige informatie, zie http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist en http://www.iucnredlist.org/europe .
Bron : © Europese Unie, 1995-2011
_____________________________
Extra info :
- EUROPEAN SPECIES UNDER THREAT : Overview of European Red Lists results (PDF - 1.76MB)
- EUROPEAN RED LIST OF AMPHIBIANS : Species Fact Sheets (PDF - 7.94MB)