11/03/2024

Alarmerend rapport over klimaatrisico's in Europa: een dringende oproep tot actie voor België en de EU

Terug naar artikeloverzicht

Het recente EUCRA-rapport (European Climate Risk Assessment) van het Europees Milieuagentschap benadrukt de dringende nood aan onmiddellijke actie in het licht van de groeiende klimaatuitdagingen. Dit komt op het moment dat België, en Europa in zijn geheel, zich opmaakt voor cruciale verkiezingen in juni 2024. De rampzalige overstromingen van juli 2021 in België, Duitsland en Nederland herinneren ons aan de tastbare gevaren van de klimaatverandering en de noodzaak van proactieve actie. Met een aanzienlijk verlies aan mensenlevens (meer dan 222) en grote economische schade (geschat op 44 miljard euro), ligt de nadruk op preventieve maatregelen om klimaatrisico's te beperken. Deze initiatieven houden ook rekening met sociale rechtvaardigheid.

België is, net als andere laaggelegen kustregio's, bijzonder kwetsbaar voor overstromingen, erosie en zoutindringing. Mariene en kustecosystemen worden ernstig bedreigd, met grote gevolgen op lange termijn voor de voedselvoorziening, de infrastructuur en de economie. Het rapport beoordeelt 36 klimaatrisico's in verschillende gebieden, waarvan er 21 onmiddellijke voorbereiding vereisen.

Acht daarvan worden als bijzonder dringend beschouwd en onderstrepen de noodzaak om Europa voor te bereiden op klimaatverandering, de natuur te herstellen, landbouwpraktijken te veranderen, kustgebieden te beschermen en kwetsbaarheden aan te pakken, met name in Zuid-Europa.

Het rapport analyseert in detail het vermogen van sectoraal beleid om deze risico's te beheren en benadrukt het belang van de integratie van klimaatadaptatie in al het beleid, in navolging van de gedane aanbevelingen. Het benadrukt ook de noodzaak van budgetten die specifiek zijn toegewezen aan klimaatadaptatie om de bedreigingen die de klimaatverandering met zich meebrengt effectief te bestrijden.

Het is essentieel dat de lidstaten, in samenwerking met de Europese Commissie, die momenteel haar mededeling over aanpassing aan klimaatverandering voorbereidt, deze strategische plannen omzetten in concrete politieke maatregelen. Met het oog op de naderende nationale en regionale verkiezingen en de benoeming van een nieuw team van Europese commissarissen is het absoluut noodzakelijk dat de klimaatrisico's in alle sectoren met spoed worden aangepakt. Gebeurtenissen zoals megadoorstromingen kunnen tot water- en voedselonzekerheid leiden, kritieke infrastructuur ontwrichten en een bedreiging vormen voor de financiële markten en de stabiliteit. Beslissingen die vandaag worden genomen, zullen gevolgen hebben voor de uitdagingen waarmee de Europese burgers in de tweede helft van de 21e eeuw worden geconfronteerd. Deze kwesties moeten daarom centraal staan in de prioriteiten voor de volgende politieke cyclus (2024-2029).

België bekleedt momenteel het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie en wil van adaptatie een prioriteit maken in de conclusies van de Milieuraad en het integreren in de besprekingen binnen alle Raadsformaties.

Het EUCRA-rapport, gebaseerd op bestaande kennis en aangevuld met rapporten van het IPCC, C3S, het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (GCO) van de Europese Commissie en door de EU gefinancierde onderzoeksprojecten, ondersteunt de ontwikkeling van strategisch beleid.

Het Centrum voor analyse van milieu- en klimaatrisico's (Climate and Environment Risk Assessment Center of CERAC) is een onafhankelijke federale instelling die in België werd opgericht na de verwoestende overstromingen van juli 2021. De belangrijkste taak van CERAC is het beoordelen van klimaat- en milieurisico's op middellange en lange termijn. CERAC wil de Belgische samenleving veiliger en veerkrachtiger maken in het licht van klimaat- en milieurisico's en de gevolgen van de ecologische transitie. Hiervoor gebruikt het het kader van de planetaire grenzen om een veilige en billijke werkingsruimte voor België te definiëren, de ecologische voetafdruk van het land te evalueren en de gevaren te identificeren die gepaard gaan met het overschrijden van deze grenzen. CERAC bereidt ook de eerste beoordeling voor van de risico's van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies in België, bedoeld om politieke besluitvormers te informeren. Het centrum is administratief geïntegreerd in de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu en wordt ondersteund door een sectoroverschrijdende stuurgroep en een multidisciplinaire wetenschappelijke raad.

Meer informatie:

Europese beoordeling van klimaatrisico's Samenvatting - Europees Milieuagentschap
Mededeling over het beheer van klimaatrisico's om mensen en welvaart te beschermen - Europese Commissie
Analyse van het rapport door het Centrum voor analyse van milieu- en klimaatrisico's (CERAC)
Adapt2climate.be: website ontwikkeld door de Nationale Klimaatcommissie in het kader van de implementatie van het Nationaal Adaptatieplan.
Naar een klimaatbestendige samenleving tegen 2050 - Federale adaptatiemaatregelen 2023-2026